نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبائی تهران

2 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی تهران

3 استادیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تأثیر آموزش آگاهی ­سیال به مادران بر بهبود روابط والد- فرزند انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان بهارستان (از توابع استان تهران) در سال تحصیلی 94-93 همراه مادرانشان تشکیل می‌دادند. نمونه حاضر در پژوهش تعداد 24 نفر از دانش آموزان به همراه مادرانشان بودند که روابط خوبی با یکدیگر نداشتند و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای همراه با مصاحبه انتخاب شده بودند و به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل 12 نفره تقسیم شدند. مادران گروه آزمایش 8 جلسه 120 دقیقه­ای آموزش آگاهی سیال (1 جلسه در هفته) را دریافت نمودند؛ و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه تعارضات والد-فرزندی موری ای. اشتراوس (2002) بود. در این تحقیق از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری 90 روزه استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک­راهه صورت گرفت. نتیجه پژوهش نشان داد که آموزش آگاهی سیال به مادران موجب کاهش تعارضات والد-فرزند و ابعاد آن (پرخاشگری کلامی و پرخاشگری فیزیکی) در مادران و فرزندان می‌شود. دیگر یافته­ها حاکی از آن بود که آموزش آگاهی سیال به مادران در افزایش توانایی استفاده از راهبردهای استدلالی در مادران و فرزندان به طور معناداری مؤثر بوده است و این یافته­ها در مرحله پیگیری حفظ شدند (05/0 p<). بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر به مشاوران و روان شناسان پیشنهاد می‌شود از آموزش آگاهی سیال به شیوه‌ی گروهی به‌عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود روابط والد- فرزند استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Mindfulness Training to Mothers on Improving Parent-Child Relationship

نویسندگان [English]

  • mousa riahi 1
  • Masoumeh Esmaeili 2
  • Somayeh Kazemian 3

2 Associate Professor, Department of Counselling, Allameh Tabataba’i University,

3 Assistant Professor, Department of Counselling, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study aimed to study the effects of mindfulness training to mothers on improving parent-child relationship. The statistical population of this research comprised all high school students with their mothers in first grade in academic year 1393-1394 in Baharestan District of Tehran Province, where were studying together with their mothers. The present research subjects were 24 students with their mothers selected through cluster sampling method and interview. The measurement used in this study was questionnaire of parent-child conflicts of Murray Straus (2002) (mother and child forms).The  mothers in the experimental group got mindfulness training for eight 120-minute sessions and a session per week, then, pre-post and follow up tests were carried out. Data were analyzed through MANOVA and ANOVA. The results showed that mindfulness training to the mothers improves parent-child relationships and its dimensions (increasing the reasoning skills of parent-child and decreasing their verbal aggression and physical aggression) between mothers and sons (p<0/05). Based on the findings of the study, we suggest the counselors and psychologists to use mindfulness training to improve parent-child relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness Training
  • Parent-Child Relationships
بهرامی، آرش؛ محققی، حسین؛ یعقوبی، ابوالقاسم (1395). تأثیر آموزش مدیریت هیجان منفی بر افکار اضطرابی والدین کودکان اوتیسم. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی، 7(26)، 147-133.
توزنده جانی، حسن؛ توکلی زاده، جهان شیر؛ لگزیان، زهرا (1390). اثربخشی شیوه‌های فرزند پروری بر خودکارآمدی و سلامت روان دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور و آزاد نیشابور. افق دانش؛ فصلنامه‌ی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، 17(2)، 64-56.
 ثنایی، باقر، علاقبند، ستیلا، فلاحتی، شهره و هومن، عباس (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
دهقان، فاطمه. (1380). مقایسه تعارضات زنان متقاضی طلاق با زنان غیر متقاضی مراجعه‌کننده به مشاوره زناشویی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
شریفی درآمدی، پرویز (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشانه‌ های افسردگی، اضطراب و نشخوار ذهنی در افراد بزرگ‌سال با اختلال‌های طیف درخودماندگی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی، 4(14)، 118-99.
شعاری نژاد، علی‌اکبر (1392). روان‌شناسی رشد. تهران: انتشارات اطلاعات.
فونتنل، دان (2001). کلیدهای رفتار با نوجوانان. ترجمه­: اکرم قیطاسی و مسعود حاجی‌زاده (1391). تهران: انتشارات صابرین.
 کامرانی فکور، شهربانو (1385). شیوع خشونت‌های خانوادگی تجربه‌شده در کودکان فراری و غیر فراری و غیر فراری. فصلنامهعلمی- پژوهشیرفاهاجتماعی، 6(22)، 218-197.
لطفی، بهناز (1385). تأثیر آموزش مهارت‌های هوش هیجانی بر کاهش تعارضات والد فرزندی شهر کرمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی.
ملک­زاده، لیدا؛ حیدری، محمود؛ پاکدامن، شهلا؛ طهماسبیان، کارینه (1393). رابطه تعاملی ابعاد فرزند پروری ادراک‌شده و خودکارآمدی با بهزیستی روان‌شناختی در نوجوانان. فصلنامه خانواده پژوهی، 10(1)، 126-113.
Brown, K. W. Ryan, R. M., & Creswell, J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological Inquiry, 18(4), 211 237.
Coatsworth, J. D., Duncan, L. G., Greenberg, M. T., & Nix, R. L. (2010). Changing parent’s mindfulness, child management skills and relationship quality with their youth: Results from a randomized pilot intervention trial. Journal of child and family studies, 19(2), 203-217.
deepshikha & bhanot, s. (2011). Role of family environment on socio-emotional adjustment of adolescent girls in rural areas of eastern uttar pradesh. journal of psychology, 2(1), 53-56.
Duncan, L. G., Coatsworth, J. D., & Greenberg, M. T. (2009). A model of mindful parenting: Implications for parent–child relationships and prevention research. Clinical Child and Family Psychology Review, 12(3), 255-270.
 Falkenström, F. (2010). Studying mindfulness in experienced meditators: A quasi experimental approach. Pers Individ Dif, 48(3), 305-310.
Gavita, O. A., Joyce, M. R., & David, D. (2011). Cognitive behavioral parent programs for the treatment of child disruptive behavior. Journal of Cognitive Psychotherapy, 25(4), 240-256.
Geurtzen, N., Scholte, R. H., Engels, R. C., Tak, Y. R., & van Zundert, R. M. (2015). Association between mindful parenting and adolescents’ internalizing problems: non judgmental acceptance of parenting as core element. Journal of Child and Family Studies, 24(4), 1117-1128.
Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2010). Effects o f mindfulness-based stress reduction (M BSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion, 70(1), 83-91.
Harnett, P. H., & Dawe, S. (2012). The contribution of mindfulness‐based therapies for children and families and proposed conceptual integration. Child and Adolescent Mental Health, 17(4), 195-208.
Jermann, F., Billieux, J., Laroi, F., d ’Argembeau, A., Bondolfi, G., Zermatten, A., & Van der Linden, M. (2009). Mindful Attention Awareness Scale (MAAS): Psychometric properties o f the French translation and exploration of its relations with emotion regulation strategies. Psychological Assessment, 2 (4), 506-514.
Kabat-Zinn, J. (2009). Wherever you go, there you are: Mindfulness meditation in everyday life. New York: Hachette Books.
Martsch, M. D. (2005). A comparison of two group interventions for adolescent aggression: High process versus low process. Research on Social Work Practice, 15(1), 8-18.
Mc kinney, C., Donnelly, R., & Renk, k. (2008). perceived parenting, positive and negative perceptions of parents, and late adolescent emotional adjustment. Child and Adolescent Mental health, 13(2), 66-73.
McKinney, C., & Renk, K. (2011). A multivariate model of parent–adolescent relationship variables in early adolescence. Child Psychiatry & Human Development, 42(4), 442-462.
Myhr, L. G. (2015). The relation between mindfulness and parenting behaviors with young children. PhD thesis,Jon's University of New York.
Parent, J., McKee, L. G., Rough, J. N., & Forehand, R. (2015). The association of parent mindfulness with parenting and youth psychopathology across three developmental stages. Journal of Abnormal Child Psychology, 44(1), 191-202.
Pellerone, M., Spinelloa, C., Sidoti, A., & Micciche, S. (2015). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 459-464.
Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2012). Mindfulness-based cognitive therapy for depression. New York: Guilford Press.
Shea, S. E., & Coyne, L. W. (2011). Maternal dysphoric mood, stress, and parenting practices in mothers of Head Start preschoolers: The role of experiential avoidance. Child & Family Behavior Therapy, 33(3), 231-247.
Singh, N. N., Lancioni, G. E., Winton, A. S., Singh, J., Curtis, W. J., Wahler, R. G., & McAleavey, K. M. (2007). Mindful parenting decreases aggression and increases social behavior in children with developmental disabilities. Behavior Modification, 31(6), 749-771.
Straus, M. A. (2002). Handbook for the Conflict Tactics Scales (CTS): Including Revised Versions CTS2 and CTSPC. Family Research Laboratory, University of New Hampshire.
Tak, Y. R., Van Zundert, R. M., Kleinjan, M., & Engels, R. C. (2015). Mindful Parenting and Adolescent Depressive Symptoms: The Few Associations Are Moderated by Adolescent Gender and Parental Depressive Symptoms. Mindfulness, 6(4), 812-823.
 Van der Oord, S., Bo¨gels, S. M., & Peijnenburg, D. (2012). The effectiveness of mindfulness training for children with ADHD and mindful parenting for their parents. Journal of Child and Family Studies, 21, 139–147.
Visser, M. M., Telman, M. D., de Schipper, J. C., Lamers-Winkelman, F., Schuengel, C., & Finkenauer, C. (2015). The effects of parental components in a trauma-focused cognitive behavioral based therapy for children exposed to interparental violence: study protocol for a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 15(1), 131.