نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشیار روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 استادیار روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

4 استادیار علوم اعصاب شناختی دانشگاه کردستان

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر نوروفیدبک با امواج آلفای بالا بر کارکرد­های اجرایی دانشجویان دختر دانشگاه کردستان با نشانگان فرسودگی تحصیلی و علایم افسردگی بود. روش مطالعه نیمه تجربی به صورت پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه­ی آماری این پژوهش شامل کلیه­ی دانشجویان دختر دانشگاه کردستان در نیم­سال دوم تحصیلی 1395-1394 و روش نمونه­گیری از نوع داوطلبانه بود. بدین صورت که ابتدا آزمون غربال­گری افسردگی بک و فرسودگی تحصیلی ماسلاش در بین دانشجویان دختر 25- 19 ساله توزیع شد و سپس بر اساس نمره­ی پرسشنامه­ها دانشجویانی که از متوسط نمرات در هر دو پرسشنامه برخوردار بودند انتخاب گردیده و از بین افرادی که شرایط ورود به پژوهش حاضر را داشتند 34 نفر برای مشارکت در پژوهش حاضر داوطلب شدند که به صورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش( 17 نفر) و کنترل(17 نفر) قرار گرفتند و به آزمون­های رایانه­ای دسته­بندی کارت­های ویسکانسین و استروپ رنگ- واژه و آزمون فراخنای حروف ارقام پاسخ دادند. جلسات نوروفیدبک برای گروه آزمایش در آزمایشگاه روانشناسی دانشگاه کردستان و برای هر فرد طی یک دوره­ی آموزشی 10 جلسه­ای( هفته­ای 2 بار و به مدت 45 دقیقه) انجام شد. پروتکل نوروفیدبک با استفاده از امواج آلفای بالا در ناحیه­ی پاریتال- اکسیپیتال)نقاطP3, PZ, P4, O1, 02) و به ویژه نقطه­ی PZانجام گرفت که پس از گذشت 3 جلسه دو نفر از اعضای گروه آزمایش از ادامه­ی همکاری انصراف دادند. پس از اتمام جلسات از هر دو گروه پس­آزمون به عمل آمد و داده­ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره و نرم افزار spss 18 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که روش نوروفیدبک با امواج آلفای بالا بر کارکرد­های اجرایی دانشجویان با نشانگان فرسودگی تحصیلی و علایم افسردگی موثر بوده است ( 001/0> p). یافته­های این پژوهش نشان داد که نوروفیدبک با امواج آلفای بالا بر کارکرد­های اجرایی دانشجویان با نشانگان فرسودگی تحصیلی و علایم افسردگی اثر­گذار است و از طریق تغییراتی که در سطوح سلولی مغز ایجاد می­کند منجر به بهبود عملکرد شناختی افراد می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Upper Alpha Neurofeedback Training on Executive Functions of the Female Students of Kurdistan University with Academic Burnout Syndrome and Depression Symptoms

نویسندگان [English]

  • Galavizh Alizadeh 1
  • Rasoul Kordnoghabi 2
  • Khosro Rashid 3
  • Zolaekhi gholizadeh 4

1 Bu alisinal University

چکیده [English]

This study was conducted to examine the impact of upper alpha neurofeedback training on executive functions of the female students of the University of Kurdistan with academic burnout syndrome and depression symptoms. A semi-experimental method designed with control and experimental groups, undergoing pre-test and post-test used. The subjects were selected from the female students of the University of Kurdistan in academic year 2015-2016, and using the volunteer sampling. In terms of method, first screening test of Beck depression and Maslach academic burnout among students 19 to 25 years old were distributed, and then  based on score questionnaire,  students who were average scores in both questionnaires were selected and  among those who were eligible for the study, 34 people have volunteered to participate in this study, and the subjects were placed randomly in experimental (n = 17), and control (n = 17) groups, and then responded to theStroop color- word and Wisconsin card sorting computer trials and letter – number span test. Neurofeedback sessions was held for the experimental group in psychology laboratory at the University of Kurdistan, and for each person over a period of 10 sessions (2 times a week for 45 minutes). Neurofeedback protocols were using upper alpha waves in the parieto- occipital area (P3, PZ, P4, O1, 02) of the scalp and particular point PZ. After three sessions, two members of the experimental group withdrew from further cooperation. After the end of sessions both groups were assessed and data were analyzed using analysis of MANCOVA and SPSS18 software. The results showed that upper alpha neurofeedback training has a significant effect on executive functions in the female students of the University of Kurdistan academic burnout syndrome and depression symptom (p< 0.001). The findings of this study showed that upper-alpha neurofeedback training has a significant effect on executive functioning of the female students of the University of Kurdistan with academic burn-out syndrome and depression symptom and through changes that makes in cell's levels of the brain, leads to improve in individuals’ cognitive performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neurofeedback
  • Upper alpha
  • executive functions
  • Academic burnout syndrome
  • Depression symptom
آجیل چی، بیتا؛ احدی، حسن؛ نجاتی، وحید و دلاور، علی. (1392). کارکردهای اجرایی در افراد افسرده و غیر افسرده. مجله­ی روانشناسی بالینی، سال پنجم، 2(18)، 88-77.
اسکندری، ذکریا؛ طارمیان، فرهاد؛ نظری، محمد علی؛ بختیاری، مریم؛ ممتازی، سعید و رضایی، مظاهر. (1393). اثربخشی درمان نوروفیدبک در کاهش شدت علایم اختلال افسردگی اساسی. مجله­ی علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 22(92)، 86 - 95.
آقائی، الهام؛ عابدی، احمد و جمالی پا قلعه، سمیه. (1391). فراتحلیل اثربخشی مداخلات شناختی- رفتاری بر میزان نشانه­های افسردگی. روانشناسی بالینی و شخصیت دانشگاه شاهد، سال نوزدهم، 6، 80-69.
جنگی، شهلا. (1391). کارکرد­های اجرایی و توجه در کودکان دچار ناتوانی­های یادگیری و عادی. پایان نامه­ی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز.
حسینی، فریده سادات؛ امیدوار، یاسر و عباسی، نرجس. (1396). نقش کارکر­د­های اجرایی و افکار خودآیند منفی در تبیین دشواری در تنظیم هیجان نوجوانان. فصلنامه­ی مطالعات روانشناسی بالینی، 7(26)، 111-83.
رستم اوغلی، زهرا و خشنود نیای چماچایی، بهنام. (1392). مقایسه­ی وجدان تحصیلی و فرسودگی تحصیلی در دانش­آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 2(3)، 37-18.
فیضی، ژاله؛ مرادی، علیرضا؛ خواجه دلوئی، محمد و خادم، نیره.(1396). کارآمدی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی زنان باردار به وسیله لقاح خارج از رحمی. فصلنامه­ی مطالعات روانشناسی بالینی، 7(27)، 27-1.
کاویانی، حسین؛ صیفوریان، حسین؛ شریفی، ونداد و ابراهیم­خانی، نرگس. (1388). پایایی و روایی مقیاس بیمارستانی اضطراب و افسردگی (HADS): بیماران افسرده و اضطرابی ایرانی. مجله­ی دانشکده پزشکی علوم پزشکی تهران، 47(7)، 385-379.
مشهدی، علی؛ حمیدی، ندا؛ سلطانی­فر، عاطفه و تیموری، سعید. ( 1390). بررسی بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به اختلال­های طیف در خودماندگی: کاربرد آزمون استروپ رایانه­ای. پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره،1(2)، 104- 87.
مقتدائی، کمال؛ صالحی، مهرداد؛ افشار، حمید؛ تسلیمی، مهشید و ابراهیمی، آسیه. (1392). مقایسه­ی کارکرد­های اجرایی بین سوء مصرف‌کنندگان هروئین، تحت درمان با متادون و هنجار. مجله­ی تحقیقات علوم رفتاری، 11(3)، 207-196.
مولایی، مهری؛ حاتمی، جواد و رستمی، رضا. ( 1393). بررسی و مقایسه­ی کارکرد­های اجرایی در بیماران مبتلا با اختلال افسردگی اساسی و وسواسی- جبری با افراد سالم. فصلنامه­ی تازه­های علوم شناختی، 16(3)، 71-61.
هاشمی، تورج و حکمتی، عیسی. (1389). مقایسه­ی عملکرد نوروپسیکولوژیک افراد افسرده، وسواسی- اجباری غیر بالینی با افراد سالم: الگوی سه مولفه­ای کارکردهای اجرایی میاک. فصلنامه­ی علمی پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 5(18)، 199-168.
Ahola, K & Hakanen, J. (2007). Job strain, burnout, and depressive symptoms: A prospective study among dentists .Journal of Affective Disorders, 104(24), 103–110.
Angelakis, E; Stathopoulou, S; Frymiare, JL; Green,DL; Lubar, JF& Kounios, J. (2007). EEG Neurofeedback: A Brief Overview and an Example of Peak Alpha Frequency Training for Cognitive Enhancement in the Elderly. Clin Neuropsychol, 21,110–129.
Beck, J; Gerber, M; Brand, S; Pühse, U & Holsboer-Trachsler, E. (2013). Executive function performance is reduced during occupational burnout but can recover to the level of healthy controls. Journal of Psychiatric Research, 47, 1824-1830.
Best, JR; Miller, PH & Jones, LL. (2009). Executive functions after age 5: Changes and correlates. Developmental Review, 29, 180–200.
Brown, P. C; May, R. W; Sanchez-Gonzalez, M. A; Koutnik, A. P & Fincham, F. D. (2013). The relationship of school burnout, anxiety, and depressive symptoms with academic performance. Poster session presented at the 25th Annual Convention of the Association for Psychological Science, Washington, DC.
Chang, HH; Lee, IH; Gean, PW; Lee, SY; Chi, MH; Yang, YK & et al. (2012). Treatment response and cognitive impairment in major depression Association with C-reactive. Brain Behav Immun, 26, 90-95.
Choi, S. W; Chi, S. E; Chung, S. Y; Kim, J. W; Ahn, C. Y & Kim, H. T. (2011). Is alpha wave neurofeedback effective with randomized clinical trials in depression? A pilot study. Neuropsychobiology, 63, 43–51.
Diestel, S; Cosmar, M & Schmidt, K. H. (2013). Burnout and impaired cognitive functioning:The role of executive control in the performance of cognitive tasks.Work & Stress, 27, 164–180.
Doppelmayr, M; Nosko, H; Pecherstorfer, T & Fink, A. (2007). An Attempt to Increase Cognitive Performance After Stroke With Neurofeed back. Biofeedback, 35(4), 126–30.
Elliott, M & Parente, F. (2014). Efficacy of memory rehabilitation therapy: A meta-analysis of TBI and stroke cognitive rehabilitation literature. Brain injury, 28(12), 1610-1616.
Escolano, C; Aguilar Herrero, M & Minguez, J. (2011). EEG-Based Upper Alpha Neurofeedback Training Improves Working Memory Performance. 33rd Annual International IEEE EMBS Conference, August 30 - September 3, 2011. Boston: Boston Marriott Copley Place, 2327–30.
Escolano, C; Navarro-Gil, M; Garcia-Campayo, J & Minguez, J. (2013). EEG-based upper-alpha neurofeedback for cognitive enhancement in major depressive disorder: a preliminary, uncontrolled study. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc, 6293-6296.
Escolano, C; Navarro-Gil, M; Garcia-Campayo, J; Congedo, M; De Ridder, D & Minguez, J. (2014). A controlled study on the cognitive effect of alpha neurofeedback training in patients with major depressive disorder. Front Behav Neurosci, 2, 8-296.
Escolano, C; Olivan, B; Lopez-del-Hoyo, Y; Garcia-Campayo, J & Minguez, J. (2012). Double-blind single-session neurofeedback training in upper-alpha for cognitive enhancement of healthy subjects. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc, 4643- 4647.
Fava, M; Graves, L. M; Benazzi, F; Scalia, M. J; Iosifescu, D. V; Alpert, J. E & et al. (2006). A cross-sectional study of the prevalence of cognitive and physical symptoms during long-term antidepressant treatment. The Journal of Clinical Psychiatry, 67, 1754–1759.
Gonzalez, M. G; Peiro, J.M; Rodriguez, I & Bliese, P. D. (2012). Perceived collective burnout: Amultilevel explanation of burnout. Anxiety, Stress & Coping, 25, 43–61.
Hanslmayr, S; Sauseng, P; Doppelmayr, M; Schabus, M & Klimesch, W. (2005). Increasing Individual Upper Alpha Power by Neurofeedback Improves Cognitive Performance in Human Subjects. Appl Psychophysiol Biofeedback, 30, 1–10.
Hargrave, DD; Nupp, JM & Erickson, RJ. (2012). Two brief measures of executive function in the prediction of driving ability after acquired brain injury. Neuropsychol Rehabil, 22(4), 489-500.
Hart T & Jacobs H. (2010). Rehabilitation and management of behavioral disturbances folloeing frontal lobe injury. Journal of Head Trauma Rehabilitation, 8(2), 1-12.
Harvey, P.O; Bastard, G.L; Pochon, J.B; Levy, R; Allilaire, J.F; Dubois, B & Fossati, P. (2004). Executive functions and updating of the contents of working memory in unipolar depression. Journal of Psychiatric Research, 38, 567–576.
Huizinga, M; Dolan, CV& van der Molen, MW. (2006). Age-related change in executive function: developmental trends and a latent variable analysis. Neuropsychologia, 44(11), 2017-2036.
James, LC & Folen, RA . (1996). EEG biofeedback as a treatment for chronic fatigue syndrome: a controlled case report. Behav Med, 22 (2), 77-81.
Kayiran, S; Dursun, E; Dursun, N; Ermutlu, N & Karamürsel, S. (2010). Neurofeedback intervention in fibromyalgia syndrome; a randomized, controlled, rater blind clinical trial. Appl Psychophysiol Biofeedback, 35(4), 293-302.
Klimesch, W; Sauseng, P & Hanslmayr, S. (2007). EEG alpha oscillations: The inhibition–timing hypothesis. Brain Res Rev, 53, 63–88.
Knouse, L.E; Barkley, R & Murphy, K.R. (2013). Does executive functioning (EF) predict depression in clinic-referred adults? EF tests vs. rating scales. Journal of Affective Disorders, 145, 270–275.
Kober, SE ; Schweiger, D; Witte, M; Reichert, JL; Grieshofer, P; Neuper, C & Wood, G. (2015). Specific effects of EEG based neurofeedback training on memory functions in post-stroke victims. J Neuroeng Rehabil, 12, 107.
 Lars, M; Moazami-Goudarzi, M; Jeanmonod, D & Sarnthein, J. (2008). EEG alpha distinguishes between cuneal and precuneal activation in working memory. NeuroImage, 40(3), 1296-1310.
May, R.W; Bauer, K.N & Fincham, F.D. (2015). School burnout: Diminished academic and cognitive performance. Learning and Individual Differences, 42, 126–131.
Miyake, A; Friedman, NP; Emerson, MJ; Witzki, AH; Howerter, A &Wager, TD. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex ‘‘frontal lobe’’ tasks: a latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41, 49–100.
Monastra, VJ; Monastra, DM & George, S. (2002). The effects of stimulant therapy, EEG biofeedback, and parenting style on the primary symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder. Appl Psychophysiol Biofeedback, 27(4), 231-49.
Murrough, JW; Lacoviello, B; Neumeisrer, A; Chaney, DS & Losifescu, DV. (2011). Cognitive dysfunction in depression: Neurocircuitry and new therapeutic strategies. Neurobiol Learn Mem, 96, 553 -563.
Nan, W; Rodrigues, JP; Ma, J; Qu, X; Wan, F; Mak, P & et al. (2012). Individual alpha neurofeedback training effect on short term memory. Int J Psychophysiol, 86, 83–7.
Paelecke-Habermann, Y; Pohl, J & Leplow, B. (2005). Attention and executive functions in remitted major depression patients. Journal of affective disorders, 89(1), 125-35.
Rosenblum, S; Aloni, T& Josman, N. (2010). Relationships between handwriting performance and organizational abilities among children with and without dysgraphia: A preliminary study. Research in developmental disabilities, 31(2), 502-9.
Salmela-Aro, K; Savolainen, H & Holopainen, L. (2008). Depressive Symptoms and School Burnout During Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 6, 34-45.
Shirom, A. (2009). Epilogue: Mapping future research on burnout and health. Stress and Health, 25,375–380.
Snyder, H. (2013). Major depressive disorder is associated with broad impairments on neuropsychological measures of executive function: a meta-analysis and review. Psychological Bulletin, 139, 81-132.
Tuladhar, A.M; ter Huurne, N; Schoffelen, J.M; Maris, E; Oostenveld, R &Jensen, O. ( 2007).Parieto occipital sources account for the increase in alpha activity with working memory load. Hum. Brain Mapp, 28, 785–792.
Vernon, D; Egner, T; Cooper, N; Compton, T; Neilands, C; Sheri, A & Gruzelier, J. (2003). The effect of training distinct neurofeedback protocols on aspects of cognitive performance. Int J Psychophysiol, 47(1), 75-85.
Walburt, V. (2014). Burnout among high school students: A literature review. Children and Youth Services Review, 42, 28–33.
Zoefel, B; Huster, R. J & Herrmann, C. S. (2011). Neurofeedback training of the upper alpha frequency band in EEG improves cognitive performance. Neuroimage, 54, 1427–1431.