نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فهیمه سنائی ¹
• رضوان السادات جزایری ²
• مریم فاتحی زاده ³

¹ دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه اصفهان

² هیات علمی دانشگاه اصفهان

³ هیئت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده

یکی از متغیرهایی که می تواند در کاهش مشکلات نوجوانان و افزایش سازگاری در این دوران حساس به نوجوان کمک کند ، تاب آوری است. تاب آوری به معنای توانایی بازگشت از تجربه های هیجانی منفی و انطباق منعطفانه با تجربه های پر استرس است پژوهش حاضر باهدف بررسی تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور و تدوین الگوی آموزش تاب‌آوری دانش آموزان مبتنی بر این تجارب انجام شد. روش پژوهش، کیفی با روش پدیدارشناسی بود. بدین منظور ابتدا با 11 نفر از دانش آموزان دختر شهرستان شهرضا که بر اساس پرسشنامه کانر و دیویدسون تاب آور تشخیص داده شده بودند مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش کلایزی از نرم افزار MAXQDA-2020 استفاده شد . سپس بر اساس محتوای به‌دست‌آمده از تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور، الگوی آموزش تاب‌آوری بر اساس تحلیل محتوای کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالات معتبر تا سال 2022 تدوین شد. در مرحله آخر نیز الگوی تدوین‌شده زیر نظر متخصصان اعتبار یابی شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد. در هر سه مرحله برای حجم نمونه از معیار اشباع استفاده شد که نشان‌دهنده کفایت حجم نمونه است. اطلاعات مربوط به مؤلفه‌های مرتبط با تجارب زیسته دانش آموزان تاب آور در 3 مفهوم اصلی عوامل جهت‌دهی معنوی، نگرشی، رفتاری، سرمایه‌های روان‌شناختی و الگوی حل تعارض به دست آمد. الگوی آموزش تاب‌آوری دانش آموزان مبتنی بر تجارب زیسته نیز حاوی 8 مقوله آگاهی و آموزش روان‌شناختی، فعال‌سازی ذهن آگاهانه و ارزش‌مدار، ارتقای کارآمدی، انعطاف‌پذیری شناختی، حل مسئله، کارآمدی هیجانی، کارآمدی بین فردی وخودمراقبتی، می‌باشد. الگوی به‌دست‌آمده با استفاده از شاخص‌های روان‌سنجی اعتباریابی و پایایی سنجی شد. نتایج حاکی از معتبر و پایا بودن الگوی موردنظر بود. الگوی تاب‌آوری تدوین‌شده با روش سه سویه سازی می‌تواند در کنار سایر الگوهای آموزشی موجود، در طراحی مداخله برای افزایش تاب‌آوری دانش آموزان قابل‌استفاده ‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تاب آوری
• تجربه زیسته
• دانش آموزان
• مطالعه کیفی

عنوان مقاله [English]

Developing a student’s resilience training model based on the lived experiences of resilient students: a qualitative study

نویسندگان [English]

• fahime sanayi ¹
• Rezvanosadat Jazayeri ²
• Maryam Fatehizade ³

¹ Isfahan University Doctoral Counseling Student

² Faculty member in the University of Isfahan

³ Faculty of Isfahan University

چکیده [English]

.

 One of the variables that can help reduce the problems of teenagers and increase adaptation in this sensitive period is resilience. Resilience means the ability to recover from negative emotional experiences and adapt flexibly to stressful experiences.. The current research was conducted with the aim of phenomenology of the lived experiences of resilient students and developing a model of resilience education for students based on these experiences. The research method was qualitative with three-way method. For this purpose, a semi-structured interview was conducted with 11 female students of Shahreza city who were diagnosed as resilient based on the Connor and Davidson questionnaire Utilizing MAXQDA 2020, the data were analyzed using the Colaizzi method Then, based on the content obtained from the lived experiences of resilient students, the model of resilience education was compiled based on the content analysis of books, dissertations and valid articles until 2022. In the last stage, the developed protocol was validated under the supervision of experts. Sampling started purposefully. In all three stages, the saturation criterion was used for the sample size. Information related to the components related to the lived experiences of resilient students was obtained in 3 main concepts of spiritual orientation, attitudinal, behavioral factors,,pshycological capital and conflict resolution model. The resilience training model of students based on lived experiences also contains 8 categories of awareness and psychological training, Activation based on mindfulness and values, improvement of self-efficacy, cognitive flexibility, problem-solving, emotional efficiency, interpersonal efficiency, and self-care. The obtained model was validated and reliable using psychometric indices. The results indicated the validity and reliability of the intended model. The model of resilience compiled with the three-way method can be used to formulate interventions to increase students' resilience, along with other existing educational models.

کلیدواژه‌ها [English]

• resilience
• lived experiences
• students
• qualitative study