نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه روانسنجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استاد گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

برای اینکه بتوانیم یک نظام آموزشی اثربخش داشته باشیم می بایست به مسائل روانی دانشجویان توجه داشته باشیم. استرس و تنش یکی از عوامل موثر بر بهداشت روانی و مخل عملکرد تحصیلی دانشجویان می‌باشد، که به منظور ایجاد یک آموزش کارآمد می بایست به منابع آن و روشهای مقابله با آن توجه شود. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل ساختاری راهبردهای مقابله‌ای بر اساس سبک های دلبستگی با واسطه گری سبک‌های فرزندپروری، تجارب آسیب‌رسان کودکی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان بوده است. نمونه آماری این پژوهش 300 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی بوده اند که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل فرم کوتاه پرسشنامه راهبردهای مقابله‌ای اندلر و پارکر ۱۹۹۰، سبک‌های دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور (AAI)، شیوه‌های فرزندپروری والدینی ادراک شده (EMBU-S)، طرح‌واره‌ها ناسازگار اولیه و آسیب های دوران کودکی بوگلاس بریمنر ۲۴ بوده اند. برای ارزیابی مدل پیشنهادی ازروش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار Amos استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داده که شاخص های برازش مدل مفهومی تحقیق بپس از اصلاحات جزئی در سطح قابل قبولی بوده اند و مدل ارزیابی شده با داده ها برازش خوبی داشته است. و طبق ضرایب رگرسیونی بدست آمده متغیرهای سبک‌های فرزند پروری، طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و آسیب های دوران کودکی نقش میانجی را بین سبک دلبستگی و سبک‌های مقابله‌ای داشته اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural Equation Model of Students Coping Strategies Based on Attachment Styles the Mediating Effect of Perceived Parenting Style, Childhood Trauma, and Early Maladaptive Schemas

نویسندگان [English]

  • Amin Gholami 1
  • Noorali Farokhi 2
  • ahmad borjali 3

1 M.A. in Psychometrics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Assessment and Measurement Department, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

3 Professor, Department of Clinical Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

برای اینکه بتوانیم یک نظام آموزشی اثربخش داشته باشیم می بایست به مسائل روانی دانشجویان توجه داشته باشیم. استرس و تنش یکی از عوامل موثر بر بهداشت روانی و مخل عملکرد تحصیلی دانشجویان می‌باشد، که به منظور ایجاد یک آموزش کارآمد می بایست به منابع آن و روشهای مقابله با آن توجه شود. هدف پژوهش حاضر، تدوین مدل ساختاری راهبردهای مقابله‌ای بر اساس سبک های دلبستگی با واسطه گری سبک‌های فرزندپروری، تجارب آسیب‌رسان کودکی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان بوده است. نمونه آماری این پژوهش 300 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی بوده اند که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل فرم کوتاه پرسشنامه راهبردهای مقابله‌ای اندلر و پارکر ۱۹۹۰، سبک‌های دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور (AAI)، شیوه‌های فرزندپروری والدینی ادراک شده (EMBU-S)، طرح‌واره‌ها ناسازگار اولیه و آسیب های دوران کودکی بوگلاس بریمنر ۲۴ بوده اند. برای ارزیابی مدل پیشنهادی ازروش مدل معادلات ساختاری و نرم افزار Amos استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داده که شاخص های برازش مدل مفهومی تحقیق بپس از اصلاحات جزئی در سطح قابل قبولی بوده اند و مدل ارزیابی شده با داده ها برازش خوبی داشته است. و طبق ضرایب رگرسیونی بدست آمده متغیرهای سبک‌های فرزند پروری، طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و آسیب های دوران کودکی نقش میانجی را بین سبک دلبستگی و سبک‌های مقابله‌ای داشته اند.

کلیدواژه‌ها [English]

  • مدل‌یابی معادلات ساختاری
  • راهبردهای مقابله‌ای
  • سبک‌های دلبستگی
  • سبک‌های فرزندپروری
  • آسیب‌های دوران کودکی
  • طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه
اخلاقی، ندا. (1396). در بررسی بررسی رابطه بین شیوه‌های فرزندپروری ادراک شده با سبک‌های مقابله‌ای و راهبردهای یادگیری در دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر طبس. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه‌یزد.
امانی، رزیتا؛ اعتمادی، عذرا ؛ فاتحی زاده، مریم السادات ؛ بهرامی، فاطمه. (1391). رابطه میان سبک های دلبستگی و سازگاری اجتماعی. روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 19 (6) 15-26.
برناردر، جان. (2014). درآمدی به مطالعات خانواده. (ترجمه حسین قاضیان). تهران: نشر نی.
بشارت، محمدعلی؛ شالچی، بهزاد. (1386). سبک‌های دلبستگی و مقابله با تنیدگی. فصلنامه روانشناسان ایرانی. 3 (11)، 225-235.
جعفرزاده، فاطمه. (1390). مقایسه سبک‌های مقابله با استرس و رضایت زناشویی در زنان بر اساس عامل ناباروری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
حمیدپور، حسن  و اندوز، زهرا .(1394). طرحواره درمانی، تهران : انتشارات ارجم
خدابخش، محمدرضا. (1391). رابطه سبک های دلبستگی با همدلی در دانشجویان پرستاری، نشریه پرستاری ایران، 25 (77)، 49- 40.
رفیعی، سحر؛ حاتمی، ابوالفضل و فروغی، علی اکبر. (1393)، رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک دلبستگی در زنان دارای خیانت زناشویی. فصلنامه‌ی جامه شناسی زنان، 2 (1)، 21-36.
زرعکانی، الهام. (1390). بررسی رابطه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی با تعارضات زناشویی معلمین. دومین همایش ملی روانشناسی-‌‌روانشناسی خانواده.
سپهر، حمید؛ زندوانیان نائینی، احمد و استبرقی، مهدیه. (1392). بررسی رابطه سبک فرزندپروری ادراک شده و راهبردهای مقابله با استرس در دو گروه از جوانان معتاد و غیرمعتاد شهرستان شهر بابک. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ‌‌دانشگاه‌یزد، ‌‌دانشکده علوم انسانی.
سپهریان آذر، فیروز؛ اسدی مجره، سامره؛ اسدنیا، سعید و فرنودی، لیدا. (1393). رابطه سبک‌های دل بستگی و راهبردهای مقابله‌ای با دشواری‌های تنظیم هیجان در دوران نوجوانی. نشریه علوم پزشکی ارومیه.10 (35)، 930-922.
سقازاده، اعظم السادات. (1394). رابطه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی بر رضایت زناشویی دانشجویان. اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم تربیتی.
سهرابی اسمرود، فرامرز و رسولی، فاطمه. (1387). بررسی رابطه بین سبک دلبستگی و روابط جنسی فرازناشویی در بین زنان بازداشت شده در مرکز مبارزه با مفاسد اجتماعی شهر تهران. نشریه تحقیقات خانواده، 4 (14)، 133-143.
صلواتی، مژگان. (1397). طرح‌واره‌درمانی: راهنمای ویژه‌ی متخصصان روان‌شناسی بالینی؛ تهران: دانژه.
طالع‌زاری، آسیه .(1394). مقایسه باورهای فراشناختی و راهبردهای مقابله با استرس در مادران کودکان کم توان ذهنی وعادی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
لورا برک. (2007). روان‌شناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی). ترجمه یحیی سید محمدی .(1397). تهران: ارسباران.
لیهی، رابرت. (1393). فنون شناخت درمانی. ترجمه: لادن فتی، شیما شکیبا، شهرزاد طهماسبی مرادی، حسین ناصری، کاوه ضیائی، تهران: نشر دانژه.
مظلوم، اشرف. (1382). بررسی ارتباط شیوه‌ی فرزند پروری والدین با پایگاه هویت در دانش‌آموزان پیش دانشگاهی شهر تهران. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
مفیدی، فرخنده. (1393). آموزش و پرورش پیش دبستانی ودبستانی. تهران: انتشارات پیام نور
نریمان، محمد؛ محمودی، نادر و ملک شاهی فر، معصومه. (1388). مقایسه هوش هیجانی و سبک دلبستگی در کودکان با لکنت و بدون لکنت. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 9 (32)، 155-162.
 هاشمی، زهرا و جوکار، بهرام. (1392). مدل‌یابی علی تاب آوری هیجانی: نقش دلبستگی به والدین و همسالان، راهبردهای مقابله ای و تنظیم شناختی هیجانات، فصلنامه مطالعات روانشناختی، 9 (1)، 78-89
هیبتی، خلیل. (1381). بررسی شیوه­های فرزندپروری والدین و رابطه آن با شیوه­های مقابله با استرس دانش­آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان­های رشد زرقان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
یانگ، جعفری؛ کلوسکو، ژانگ؛ ویشار، مارجوری. (2003). طرح‌واره‌درمانی: راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی، ترجمه‌ی حسن حمیدپور و زهرا اندوز. تهران: ارجمند، 1389.
Ainsworth, M. D., Belhar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Ltillsdale, NJ: Erlbaum.
Akbari dehbaneh. m, & bahrainian. s,a,. (2018). the comparison between early maladaptive schemas and dysfunctional attitudes and coping strategies in people with body dysmorphic disorder and healthy people in a study population in tehran. world family medicine/middle east journal of family medicine 2018;16(1):170-180. doi: 10.5742/mewfm.2018.93208
Alizade, H., & Andries, C. (2002). Interaction of parenting styles and attention deficit hyperactivity disorder in Iranian Parents. Child & FamilyBehavior Therapy, 24 (3), 37-52.
Allen JP, Porter MR, McFarland FC, McElhaney KB, Marsh PA. (2007). The relation of attachment security to adolescents’ paternal and peer relationships, depression, and externalizing behavior. Child Dev, 78, 1222-1239.
Asghari F., Sadeghi A., Aslani K., Saadat S., Khodayari H. (2013). The Survey of Relationship between Perceived Stresses. Coping Strategies and Suicide Ideation among Students at University of Guilan, Iran. International Journal of Education and Research, 1 (11): 111-118.
Barbara, Basile & Katia, Tenore &  Francesco, Mancin. (2018). Investigating schema therapy constructs in individuals with depression. Journal of Psychology and Clinical Psychiatry,2018;9(2):214‒221
Baumrind, D. (1991). Current patterns of parental authority. Developmental psychology Monographs, 4, 1-101
Baumrind, D. (1991). Effective parenting during the early adolescent transition. Family transitions, 2(1), 1.
Besharat M. A. (2008). Alexithymia and defense style. J Mental Health; 10 (3): 181-90.
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss. Volume one. Attachment. London: Hogarth Press.
Braquehais, M. D., Oquendo, M. A., Baca-García, E., & Sher, L. (2010). Is impulsivity a link between childhood abuse and suicide? Comprehensive Psychiatry; 51: 121–129.
Campbell -sills. L. (2016). Relationship of Resilience to Personality, Coping, and Psychiatric Symptoms in young adults, Behavior and Individual Differences., 33: 1091-1110.
Christopher D. J. Taylor1, Penny Bee and Gillian Haddock. (2017). Does schema therapy change schemas and symptoms? A systematic review across menta health disorder. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice (2017), 90, 456–479
Ciarrochi, J., Deane, F. P., & Anderson, S. (2002). Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Pers Individ Dif; 32 (2): 197–209
Darling, N. (1999). Parenting style and its correlates. Genetic, social & General Psychology Monographs, 125(3), 269-297.
Griffin, D., & Bartholomew, K. (1994). Models of self and other fundamental dimensions underlying measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67: 430-445.
Hatamy, A., Fathi, E., Gorji, Z., & Esmaeily, M. (2011). The Relationship between parenting styles and attachment styles in men and women with infidelity , Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3743-3747
Khodayari Fard, M., & Parand, A. (2007). Stress and ways to cope with it. Tehran: Tehran University Publication.
Khoee NeJad, Gh., Raghaee, A. R., Moheb Rad, T. (2006). Relation percieved parental rearing styles with feeling of Loneliness in Young daughter. J Res Knowl Psychol; 34: 75-92.
Krohne, h. (2002). Stress and Coping Theories. Available online.
Meesters C, Muris P. Percieved parental rearing behaviors and cooping in young adolescents. Pers indiv Diff. 2004; (37): 513-22.
Mirnics, Z., Heincz, O., Bagdy, G., Surányi, Z., Gonda, X., & Benko, A. (2013). The relationship between the big five personality dimensions and acute psychopathology: mediating and moderating effects of coping strategies. Psychiatria Danubina. (25)4, 379-388.
Moos, R.H & Schaefer, J. A. (1993). Coping Resourcs and Processes: Current Concept and Measures. In L. Goldberger & S. Breznitx.
Nishinaka, Akiko Nakagawa1 and Eiji Shimizu1, (2018). Individual Schema Therapy for high-functioning autism spectrum disorder with comorbid psychiatric conditions in Young Adults: Results of a Naturalistic Multiple Case Study. Journal of Brain Science, 25, 48, 47-89.
Prati, G & Pietrantoni, L. (2009). Optimism, social support, and coping strategies as factors contributing to posttraumatic growth: A meta-analysis. Journal of Loss and Trauma, 14(5): 364-388
Salovey, P., & Mayer J. D. (1991). Emotional intelligence. Imagination, Cogn Pers: 9 (3): 185–211. 43.
Siewierska, Joanna, & Chodkiewicz, Jan. (2018). Maladaptive schemas, coping with stress and burden of care in caregivers of individuals with schizophrenia: Preliminary study. psychiatr psychol klin 2018, 18 (2), p. 137–145. doi: 10.15557/pipk.2018.0016
Sigelman, C. K. (2007). Life Span Haman Development, Book/ Cole Publishing    Compny (ITP), 280- 409.
Snyder, C. R. (2001). Coping with Stress: Effective People and Processes. - Publisher: Oxford University Press. Place of publication: New York.
Tambelli, R., Laghi, F., Odorisio, F., Notari, V. (2012). Attachment relationships and internalizing and externalizing problems among Italian adolescents. Children and Youth Services Review, 34(8): 1465-71.
Yang, J. E., Klasko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner's guide. New York: Guilford press.
Young, J. (1991). Early maladaptive schemas. Unpublished manuscript.