نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

در دهه‌های اخیر، فلسفه و کودک تحت عنوان فلسفه برای کودکان در زمینه آموزش و فلسفه مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت آموزش برای کودکان در فلسفه معاصر، این مطالعه به بررسی اهمیت تدریس فلسفه برای کودکان پرداخته است. هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر برنامه آموزشی «فلسفه برای کودکان» (P4C) بر همدلی و حل مسئله اجتماعی در دانش‌آموزان بود. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی انجام شد و جامعه آماری آن کلیه دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان حسن‌آباد تهران بودند. با استفاده از روش در دسترس، 30 نفر از دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل قرارگرفته شدند. در ابتدا هر دو گروه به پرسشنامه تجدیدنظر شده همدلی دیویس و حل مسئله اجتماعی دزوریلا پاسخ دادند. در مرحله بعد گروه آزمایش، تحت آموزش فلسفه برای کودکان قرار گرفتند (5 جلسه) و به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. پس از پایان جلسات آموزشی، دوباره پرسشنامه‌ها در اختیار هر دو گروه شرکت‌کننده قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. در پایان مشخص شد که اجرای این برنامه می‌تواند به ارتقا همدلی و مهارت کلی حل مسئله اجتماعی دانش آموزان تأثیر معناداری بگذارد (P<0/05). نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مشارکت در برنامه آموزشی «فلسفه برای کودکان» منجر به بهبود همدلی و مهارت کلی حل مسئله اجتماعی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Teaching Philosophy on Children on Empathy and Solving Social Problems Elementary School Students

نویسندگان [English]

  • Abolghasem Isa Morad Roudineh 1
  • Zahra Nafar 2
  • Fatemeh-Sadat Fatemi 2

1 Associate Professor Department Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba&#039;i University, Tehran, Iran

2 Department of Educational psychology, Faculty of psychology and education, Allameh Tabataba&rsquo;i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In recent decades, philosophy and children has been proposed under title including Philosophy for Children (P4C) in the field of education and philosophy. Given the importance of education for children in contemporary philosophy, this study examines the importance of teaching philosophy for children. The purpose of this study was to explain the effect of the "Philosophy for Children" educational program (P4C) on empathy and social problem solving in students. This research was carried out using a semi-experimental method. The statistical population of this study was all male students of the fifth grade elementary school of Hassan Abad city of Tehran. Using the convenience method, 30 male students of fifth grade elementary school were selected and randomly assigned to two groups of 15 subjects. Initially, both groups responded to Davis's revised Empathy questionnaire and social problem solving by D’Zurilla, et al. In the next stage, the experimental group was trained in philosophy for children and no training was provided to the control group. After the end of the training sessions, the questionnaires were returned to both groups of participants. Covariance analysis was used to analyze the data. In the end, it was determined that the implementation of this program can improve the empathy and the overall skill of social problem solving students (P <0/05). The results of this study suggest that participation in the "Philosophy for Children" curriculum leads to improved the empathy and the overall skill of solving the social problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Philosophy teaching"
  • "Empathy"
  • "Solving Social Problems"
  • "Students"
  • "children"
اسماعیل‌زاده، تیمور؛ کرمی، آزادالله و موسوی، فرانک (1397). اثربخشی چندرسانه‌ای فلسفه برای کودک (P4C) بر حل‌مسئله دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی. نشریه فناوری آموزش، 12(4)، 329-338.
بنی اسدی، ابراهیم؛ برجعلی، احمد؛ مفیدی، فرخنده و بنی اسدی، فاطمه (1394). اثربخشی آموزش همدلی بر زورگویی کودکان 6-4 سال در مراکز پیش از دبستان. مطالعات پیش‌دبستان و دبستان، 1(1)، 1-29.
پارساپور، زهرا و صدری‌زاده، نگین (1392). بررسی آموزش مهارت تفکر انتقادی در ادبیات داستانی کودک. تهران: کتاب ماه کودک و نوجوان.
خانجانی، زینب؛ شریعتی، مریم و امین، یادگار (1392). مقایسه تحول همدلی در کودکان دارای اختلالات درونی‌سازی 5 تا 11 سال. نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 7(27)، 39-54.
رضایی، هما؛ شفیع‌آبادی، عبدالله؛ قائدی، یحیی؛ دلاور، علی و اسمعیلی، معصومه (1393). بررسی اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به شیوه اجتماع پژوهشی در افزایش هوش هیجانی دختران دبیرستانی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، (9) 30، 43-67
صباغ‌ حسن‌زاده، طلعت (1394). طراحی الگوی برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان در دوره ابتدایی بر اساس تعلیم و تربیت اسلامی. رساله دکترای تخصصی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره).
عابدی داریونی، زینب و بشاش، لعیا (1392). مقایسۀ ابعاد همدلی در دانش‌آموزان با و بدون کم‌توانی‌ذهنی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 3(10)، 93-112.
عابدینی‌نظری، مرتضی (1395). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر اعتمادبه‌نفس و تفکر انتقادی دانش‌آموزان پسر دوره اول مقطع متوسطه منطقه 6 تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
فرامرزی، سالار؛ کرمی‌منش، ولی الله؛ محمودی، مرتضی. (1392). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روانشناختی بر سلامت روانی خانوادۀ کودکان. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 4 (13)، 89-106.
فیلیپ کم (1993). داستان‌های فکری (جلد 1). ترجمه شهرتاش و ابراهیمی (1385). نشر شهرتاش.
قبادیان، مسلم (1397). تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر رفتار مدنی-تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه نهم متوسطه اول ناحیه یک شهر خرم‌آباد. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انسانی، (2)9، 52-31.
کمالی مطلق، طاهره و نوشادی، ناصر (1396). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطح پرسشگری دانش‌آموزان دوره ابتدایی. دو فصلنامه تفکر و کودک، 8(1)، 1-13.
محسن زاده، فرشاد؛ جهان بخشی، زهرا؛ کشاورزافشار، حسین. (1394). تاثیر واقعیت‌درمانی بر کاهش سهل‌انگاری تحصیلی دانش‌آموزان. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 5 (19)، 203-220.
محمدی، زهرا و امیری، شعله (1395). مقایسه دیدگاه گیری عاطفی و میزان همدلی در دانش‌آموزان زورگو و قربانی زورگویی. تحول روان‌شناختی کودک، (6)1، 19-27
محمدیان، بنت الهدا و فرقدانی، آزاده (1397). اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان بر ارزیابی تعارض بین والدین و خودگردانی تحصیلی. دو فصلنامه تفکر وکودک، 9(1)، 53-72.
هدایتی، مهرنوش و شاطلبی، اکرم (1392). تأثیر گفت‌وشنود منطقی در حلقه‌های کندوکاو فلسفی در کاهش نشانه‌های اختلالات روان‌تنی دانش‌آموزان دختر 11-12 سال شهر تهران. دو فصلنامه تفکر و کودک، (4)8، 101-116.
هدایتی، مهرنوش؛ قائدی، یحیی و شفیع‌آبادی، عبدالله (1389). بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به‌صورت حلقه کندوکاو بر بهبود روابط میان فردی در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی تازه‌های پژوهش در مشاوره. (9)32، 43-48.
هدایتی، مهرنوش و ماه‌زاده، حامد (1395). «فلسفه برای کودکان» و مهارت حل‌مسئله اجتماعی. مجله علوم تربیتی، 23(1)، 29-54.
Almedia, P. (2010). Can I ask a question? The importance of classroom questioning. Social and Behavioral Sciences, 634-638.
Bleazby, J. (2011). Overcoming relativism and absolutism: Dewey's ideals of truth and meaning in philosophy for children. Educational philosophy and theory, 43(5), 453-466.
Cagla, G.(2011).Philosophy in the early years :In international conference on education and education psychology(iceepsy 2010) Philosophy in the early years. Social and Behavioral Sciences, (12); 501-511.
D’Zurilla, T. J., Maydeu-Olivares, A., & Gallardo-Pujol, D. (2011). Predicting social problem solving using personality traits. Personality and individual Differences, 50(2), 142-147.
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens. Journal of curriculum studies, 48(1)136-150.
Fisher, R. (2005). Teaching children to think: Nelson Thornes.
Fairbairn, E., & Hamlyn, P. (2012). Wiser Wales: Developing Philosophy for Children (P4C) in Different School Contexts in Wales 2009 – 2012. CEWC.
Fisher, R. (2007). Dialogical teaching: developing thinking and meta-cognition. Early child and development, 615-631.
Lipman, H. (2016). Padilla and Beyond: The Future of the Defense Function. Fordham Urban Law Journal, 39(1), 29.
Morelli, S. A., Lieberman, M. D., & Zaki, J. (2015). The emerging study of positive empathy. Social and Personality Psychology Compass, 9(2), 57-68.
Murris, K. (2016). The philosophy for children curriculum: resisting ‘Teacher Proof’Texts and the Formation of the Ideal Philosopher Child. Studies in Philosophy and Education, 35(1), 63-78.
Passingham, R. E., & Wise, S. P. (2012). The neurobiology of the prefrontal cortex: anatomy, evolution, and the origin of insight: Oxford University Press.
Speckens, A. E. M., & Hawton, K. (2005). Social Problem Solving in Adolescents with Suicidal Behavior: A Systematic Review. Suicide and Life-Threatening Behavior, 35 (4), 365–387.
Tangen, D. J., Campbell, Marilyn, A. (2010). Cyberbullinng prevention: one primary‎school’s‎approach.‎Australian Journal of Guidance and Counseling, 20 (2), 225-234.
Thoma, P., Friedmann, C., & Suchan, B. (2013). Empathy and social problem solving in alcohol dependence, mood disorders and selected personality disorders. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 37 (3), 448–470.
Wales Wiser (2009-2012). Developing Philosophy for Children (P4C) in Different School Contexts in Wales 2009 – 2012. CEWC.
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.
 Yang, N. Y., & Moon, S. Y. (2013). The impact of health status, health promoting behaviors, and social problem ability on college adjustment among nursing students. The Journal of Korean Academic Society of Nursing Education, 19(1), 33-42