نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته مشاوره (نویسنده مسئول) saidian26@gmail.com

2 استادیار دانشگاه علامه طباطبائی nili1339@gmail.com

چکیده

زمینه: زنان سرپرست خانوار بدلایل گوناگون، در معرض آسیب‌های زیادی قرار دارند. هدف: در این پژوهش، تأثیر آموزش ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی و خودپنداره مثبت زنان سرپرست خانوار در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است و فرض بر این است که آموزش ابراز وجود بر افزایش سازگاری اجتماعی و خودپنداره مثبت زنان سرپرست خانوار تأثیر دارد. روش: پژوهش مورد استفاده، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. در این مطالعه، از یک نمونه در دسترس 30  نفری از زنان سرپرست خانوار تهرانی استفاده گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسش­نامه‌های سازگاری اجتماعی بل (فرم بزرگسالان) و خودپنداره تنسی هستند. به منظور تحلیل داده­ها، از آزمون تی استفاده شده است. نتایج: آموزش ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی زنان سرپرست خانوار تأثیر معناداری دارد، ولی بر خودپنداره مثبت آنان تأثیر معناداری ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on the Effect of Assertiveness Training on Social Adjustment and Positive Self-Concept for Head-of-Household Women

نویسندگان [English]

  • Fātemeh Saeediyān 1
  • Mohammad-Rezā Nili 2

1 . MA in Counseling; email: saidian26@gmail.com

2 . Assistant Professor, Allameh Tabataba’i University; email: nili1339@gmail.com

چکیده [English]

Background: Women living as the head of a family are vulnerable for a variety of reasons.
Objectives: This investigation examined the effect of assertiveness training on social adjustment and positive self concept of those women in Tehran who head their family and household. In this research, the assumption is that assertiveness training is influential on social adjustment and positive self concept of such women.
Methods: This research was quasi-experimental with pre-post test and control group. The sample consisted of 30 head-of-household women living in Tehran. Bell social adjustment and Tennessee self concept are two questionnaires that are used in this study. "T test" has been used for the analysis of the aggregate data.
Conclusions: The results showed that assertiveness training has a meaningful influence on the social adjustment of head-of-household women, but no effect on their positive self concept.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assertiveness
  • social adjustment
  • self concept
اتکینسون و همکاران. (1381). زمینه روانشناسی. ترجمه: براهنی و همکاران. تهران: انتشارات رشد.
به­پژوه، احمد؛ حجازی، مسعود. (1386). تأثیر برنامه جرأت آموزی گروهی در افزایش میزان جرأت ورزی و عزت نفس دانش­آموزان کم­جرأت. تازه­ها و پژوهش­های مشاوره. پاییز 1386.
پروین، لارنس. ای. (1381). روانشناسی شخصیت. ترجمه: محمد جعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: انتشارات رسا.
جلالی، محمدرضا. (1378). اثر بخشی روشهای درمانی – آموزشی در درمان رفتارهای غیر جرأت ورزانه. رساله دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
چناری، مهین. (1374). بررسی رابطه نگرش­های تربیتی والدین با خودپنداره دانش­آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
حاتمی، حمیدرضا. (1387). بررسی تاثیر آموزش مولفه‌های هوش هیجانی بر عزت نفس، خودپنداره و سخت رویی دانش آموزان بسیجی. پایان نامه دکتری. دانشگاه علامه طباطبائی.
حداد رحمانی، مجید. (1390). مقایسه میزان سازگاری اجتماعی، امید و رضایت از زندگی در اعضای گروه­های گمنام و مراجعان به کلینیک‌های ترک اعتیاد در شهر مشهد. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
حسن بیگی، زینب. (1389). بررسی رابطه عملکرد خانواده و مدرسه با خودکارآمدی و خودپنداره دانش­آموزان دختر دوره متوسطه شهر کاشان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
حورایی، مجتبی. (1387). اعتماد به نفس. تهران: دکلمه­گران.
درتاج، فریبرز؛ مصائبی، اسد­اله؛  اسدزاده، حسن. (1388). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر 12-15 ساله. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. زمستان 1388.
رحیمیان، بوگر اسحاق؛ شاره، حسین؛ حبیبی عسگر آبادی، مجتبی؛ بشارت، محمدعلی. (1386). بررسی تاثیر شیوه­های جرأت­ورزی بر سازگاری اجتماعی. دانش­آموزان پسر و دختر دوره راهنمایی شهر شهرضا در سال 85-84. نوآوری­های آموزشی. زمستان 1386.
رضایی­نژاد، سالار. (1389). اثر بخشی آموزش مهارت­های زندگی (مهارت مقابله با استرس، ابراز وجود) بر پیشگیری از عود بیماران مرد مبتلا به اعتیاد. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
سازمان بهداشت جهانی. (1385). برنامه آموزش مهارت­های زندگی. ترجمه: لادن فتی، فرشته موتابی و مهرداد کاظم زاده. تهران: انتشارات دانژه.
سعیدیان، فاطمه. (1388). بررسی عزت­نفس در زنان سرپرست خانوار. مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: گروه فرهنگی- هنری تبلیغات شهری.
سیاسی، علی‌اکبر. (1383). نظریه­های شخصیت یا مکاتب روانشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شوارتز، دیوید جوزف. (1387). اسرار اعتماد به نفس. ترجمه: الهام رضایی. تهران: انتشارات استاندارد.
شولتز، دوان؛ سیدنی، الن. (1377). نظریه­های شخصیت. ترجمه: یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر هما.
صادقی، علی‌اکبر. (1386). زنان سرپرست خانوار و آسیب­های اجتماعی و فردی پیش روی آن­ها. مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: گروه فرهنگی-هنری تبلیغات شهری.
فورگاس، جوزف پی. (1373). روان­شناسی تعامل اجتماعی. ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت. تهران: انتشارات ابجد.
قاسمی، سمیه و خانی، فضیله. (1388). تحلیلی بر مسائل و نیازهای زنان سرپرست خانوار جهت توانمندسازی آنان. مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: گروه فرهنگی-هنری تبلیغات شهری.
کانفیلد، جک؛ کلیوولز،‌هارولد. (1379). افزایش خودپنداره دانش آموزان در مدارس. ترجمه: سوسن سیف. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
لیندن­فیلد، گیل. (1387). اعتماد به نفس برتر. ترجمه: حمید اصغری­پور و نگار اصغری­پور. تهران: انتشارات جوانه رشد.
لیندن­فیلد، گیل. (1389). کنترل خشم. ترجمه: حمید شمسی پور. تهران: انتشارات جوانه رشد.
مالتز، ماکسون. (1372). روانشناسی ارتباط و کنترل. ترجمه: جمال زره­ ساز و بابک شمشیری. تهران: انتشارات چاپخش.
محمدخانی، کوکب. (1389). اثربخشی خنده­درمانی کاتاریا به شیوه گروهی بر افزایش سازگاری اجتماعی دختران سال سوم راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 89-1388. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدی، علی‌جعفر. (1387). رابطه سبکهای هویت با ابراز وجود در دانش آموزان پیش دانشگاهی شهرستان شهریار. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
محمودی، زهرا. (1377). بررسی رابطه خودپنداره، یادگیری خودتنظیمی‌و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دختر پایه دوم راهنمایی شهرستان شهریار. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم تهران.
مکنا، پل. (1389). اعتماد به نفس سریع. ترجمه کیوان سپانلو و لادن گنجی. تهران: انتشارات سیمای دانش.
موسوی­زاده، سیده آزاده. (1388). مقایسه اثر بخشی آموزش ابراز وجود و آموزش حل مسئله بر میزان رضایت زناشویی زنان دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
نادری، فرح؛ پاشا، غلام­رضا؛ مک­وندی، فرزانه. (1386).  تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری فردی و اجتماعی، خشونت و جرأت­ورزی در دانش­آموزان دختردبیرستانی در معرض خطر شهر اهواز. علم و پژوهش در روانشناسی کاربردی. پاییز 1386.
هاشمی، فهیمه. (1383). اثر بخشی آموزش ابراز وجود بر میزان شادکامی‌دختران مقطع تحصیلی راهنمایی شهرری. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
 
Alberti, R. E. & Emmons, M. L. (1981). Stand up, speak out, talk back: the Key to Assertive Behavior. California: Pocket Books.
Alberti, R. E. & Emmons, M. L. (2001). Your perfect right: Assertiveness and equality in your life and relationships (8th Ed). Atascadero, CA: Impact Publishers.
Dobia, B. & McMurray, N. E. (1985). Applicability of learned helplessness to depressed women undergoing assertion training. Australian Journal of Psychology, 37 (1), 71-80.
Garaigordobil, Maite (M). (2008). Self-concept, self esteem and psychopathological symptoms; University of the Basque Country, maite, garaigordobil (-atsig-)ehu.es.
Grasha, A. & Kirshenbaum, D. (1986). Adjustment and competence: Conception and application, NewYork: West Publishing Company.
Hargie, O, Saunders, C. & Dickson, D. (1994). Social skill in interpersonal communication. London: Rout ledge.
Harter,s. (1999). The construction of the self: A developmental perspective. NewYork: Guilford  press.
Hugue, Frankie L. Burris & Sykes, Dudley. (1992). An analysis of the effects of adjunctive assertiveness / support work with mothers of incest victims. Doctorate Dissertation, Mississippi University.
Jalajas, David Stewart. (1989). A self Concept theory of occupational stress: Empirical results from two longitudinal field studies. Doctorate Dissertation, Stanford University.
Johnson, Judy White. (1976). The effect of group assertiveness training on assertiveness, self concept and sexrole stereotype in married women. Doctorate Dissertation, university of Arkansas.
Kirkpatrick, Mary. (1984). A study of assertive, aggressive and submissive behavior in a clinical population of children and adolescents: correlates with adjustment and cognitive set implications for assertiveness training (cognitive expectancy, self-concept, anxiety). Doctorate Dissertation, Temple University.
Mann, M.; Hosman, C.; Schaalma, H. & de Vries, N. (2004). Self-esteem in a broad-spectrum approach for mental health promotion. Health Education Research, 19.
McKay, M. & Fanning, P. (2009). Self – esteem. U.S.A.:New Harbringer Publications, Inc.
Rickey, L. G. & Therese, S. (1990). Counseling: Theory and Practice. New Jersey: Prentice Hall.
Schwartz, D.; Chang, L. & Farver, J. M. (2001). Correlates of victimization in Chinese children,s peer groups. Developmental Psychology, 37  (4).
Seligman,Martin, E.p. and Csikszentmihiy, Mahaly. (2000). Positive psychology, Anibtroduction. Journal of American psychologist.
Stake, J. E.; Deville, C. J. & Pennell, C. L. (1983). The effect of assertive training on the performance self-esteem of adolescent girls. Journal of Youth & Adolescence, 12 (5).
Walker, E & Hedberg, A & Clement, Paul, W. (1991). Clinical procedures for behavior therapy. Prentice. Hall – Inc.
Woolfolk, A. E. (2004). Educational psychology. (9 th Ed) NewYork: pearson.
Zimbardo, G. (1982). Shyness and stresses of the human connection. New York: free press.