محمدعلی حکیمآرا
چکیده
با نگاه روانشناختی، رأیدادن بهعنوان یک رفتار سیاسی، همان ابراز نگرش اجتماعی در حوزه عمل سیاسی است. نگرشهای سیاسی در سایه استدلالهایی ابراز میشوند که بیانگر نوع و سطح درگیریهای برخاسته از نیازها و آرمانهای مشارکتگنندگان است. در مباحث نگرشها در روانشناسی اجتماعی دو گرایش ابزاری و ابرازگر- ارزشی مفهومسازی شده ...
بیشتر
با نگاه روانشناختی، رأیدادن بهعنوان یک رفتار سیاسی، همان ابراز نگرش اجتماعی در حوزه عمل سیاسی است. نگرشهای سیاسی در سایه استدلالهایی ابراز میشوند که بیانگر نوع و سطح درگیریهای برخاسته از نیازها و آرمانهای مشارکتگنندگان است. در مباحث نگرشها در روانشناسی اجتماعی دو گرایش ابزاری و ابرازگر- ارزشی مفهومسازی شده است که بهترتیب دو نوع درگیری پیامدی و ارزشی را به بار میآورد. گرایش ارزشی به ویژگیهای شخصیتی مربوط است. به منظور دستهبندی و الگوپردازی استدلالهای منتهی به رفتار رأیدهی بر پایه درگیریهای مبتنی بر نگرش، در یک مطالعه کیفی، با مراجعه به 345 نفر از کسانی که دستکم یکبار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده بودند پیرامون انگیزه و انتظاراتشان از منتخب مورد نظر مصاحبه شد. بیش از 3000 استدلال جمعآوری و پس از عملیات پالایشی به 609 گویه کاهش یافت. استدلالها در چهار گروه در قالب یک جدول 2×2، بر پایه سطح و نوع درگیری دستهبندی شدند. نتایج نشان داد الگویی از سوگیریهای استدلالی بر پایه سطح و نوع درگیریهای مبتنی بر نگرش قابل تمایز است: سوگیریهای نخبگان، متعهدان، نیازگشا، و شخص-محور؛ که بهترتیب بر محور مطالبات مدنی، فرهنگی-ایدئولوژیک، اقتصادی- معیشتی، و روانشناختی قابل شناسایی است.