نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهراء(س)

2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی،دانشگاه الزهرا، تهران ، ایران

3 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علولم و تحقیقات ساوه

چکیده

چکیده
از روش درمان شناختی و رفتاری و اجرای نوروفیدبک به عنوان یک روش درمانی برای درمان بیماری ها و اختلال ها استفاده می شود. این تحقیق با هدف مقایسه اثر بخشی روش های درمان شناختی رفتاری و نوروفیدبک بر افسردگی زنان بزرگسال شهر تهران انجام شد.
این پژوهش ا زنوع نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش زنان مراجعه کننده به چهار کلینیک مشاوره سطح شهر تهران در تابستان و پاییز 1397بود که بر اساس مصاحبه روانپزشک و ملاک های تشخیصی اختلال افسردگیDSM V داشتند. انتخاب آزمودنی ها به طور داوطلبانه و جایگزینی آن ها در دو گروه تحت درمان نوروفیدبک و درمان شناختی – رفتاری به طور تصادفی بر مبنای جدول اعداد تصادفی انجام شد. شرکت کنندگان در سه گروه شامل گروه آزمایشی درمان با نوروفیدبک (15 نفر)، گروه درمان با پروتکل شناختی درمانی (15 نفر) و گروه شاهد (15 نفر) که از مداخله های درمانی بدون بهره بودند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه افسردگی،اضطرابواسترس لویبوندولویبوند (DASS) استفاده شد.داده های بدست آمده از تحقیق با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل واریانس و آزمونی تی وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
 در گروه درمان شناختی – رفتاری پس از مداخله ی درمانی میانگین افسردگی گروه درمان شناختی رفتاری 26 نمره کاهش (بهبودی گروه درمان) داشته است.گروه درمان نوروفیدبک پس از مداخله ی درمانی میانگین افسردگی گروه درمان نوروفیدبک 22 نمره کاهش (بهبودی گروه درمان) داشته است.
نوروفیدبک به عنوان یک روش درمانی موثر در کاهش افسردگی قابلیت اجرایی در مراکز درمانی دارد. بنابراین روانشناسان می توانند برای کاهش افسردگی از روش درمانی نوروفیدبک استفاده نمایند.
کلید واژه ها:روش درمان شناختی – رفتاری، نوروفیدبک، افسردگی مهاد، زنان بزرگسال

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy and Neurofeedback Techniques on Women's Depression Adult

نویسندگان [English]

  • Roshanak Khodabakhsh Pirkalani 1
  • khatereh sadat taghavi 2
  • farideh rastgoo 3

1 Associated Professor in Psychology, Faculty of Education and Psychology

2 Master of Clinical Psychology, al zahra University, tehran , iran

3 Master of Clinical Psychology,Islamic Azad University, Science and Research Branch,saveh

چکیده [English]

Abstract
cognitive-behavioral therapy and neurofeedback are used as a treatment technique for disease and disorders. The present study aimed to compare effectiveness of these two techniques in women with major depression from Tehran.
This study was a semi-experimental design with pretest-posttest and control group. The study was conducted on women referring four counseling clinics in Tehran during summer and autumn of 1397, and based on psychiatrists interviews and DSM 5 criteria, had major depression disorder. Subjects took part in this study voluntarily and their replacement in two groups of neurofeedback method and cognitive-behavioral therapy was done randomly using random numbers. Participants were in three groups: group of neurofeedback treatment (15 patients), cognitive therapy protocol group (15 patients), and control group (15 patients) who didn’t receive treatment interventions. Lovibond and Lovibond depression anxiety stress scale (DASS) questionnaire was used for data collection. The data were analyzed using descriptive statistics, variance analysis and dependent T test.
 After intervention in cognitive-behavioral group, the mean score for cognitive-behavioral treatment group had 26 reduction (recovery of patients). While scores in neurofeedback grouphad 22 grades reduction (recovery of patients).

 Neurofeedback is an effective therapeutic option for reducing depression in treatment center. Therefore, psychologists can use neurofeedback treatment for reducing depression.


Keywords: cognitive-behavioral therapy, neurofeedback, major depression, adult women

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive-behavioral therapy
  • neurofeedback
  • major depression
  • adult
  • women
اسکندری‌،‌ ذکریا؛ طارمیان‌،‌ فرهاد؛ نظری‌،‌ محمدعلی؛ بختیاری‌،‌ مریم؛ ممتازی‌،‌ سعید و رضایی‌،‌ مظاهر.‌ (1392). اثر بخشی درمان نوروفیدبک در کاهش شدت علایم اختلال افسردگی اساسی ذکریا. دانشـگاه علوم پزشکی زنجان‌، ٢٢(92)‌،‌ 96-85.
اصغری­مقدم‌،‌ محمدعلی؛ ساعد‌،‌ فواد؛ دیباج­نیا‌،‌ پروین و زنگنه‌،‌ جعفر.‌ (1387). بررسی مقدماتی اعتبار و پایایی مقیاس­های افسـردگی‌،‌ اضطراب و استرس.‌ (DASS) در نمونه­های غیربالینی.دو ماهنامه علمی‌، پژوهشی دانشور رفتار‌، دانشـگاه شاهد‌، 15‌ (31)‌،‌ 38-23.
اورکی‌،‌ محمد؛ درتاج‌،‌ افسانه و مهدی زاده‌،‌ آتوسا.‌ (1395). بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر افسردگی‌،‌ اضطراب‌،‌ استرس و دردهای شکمی بیماران مبتلا به دردهای شکمی روان‌تنی مزمن. فصلنامه عصب ‌روان‌شناسی‌،‌ 2‌ (3)‌،‌ 43-58.
پورابراهیمی‌،‌ محبوبه؛ امیر تیموری‌،‌ رضا و بنی اسد‌،‌ حسن.‌ (1394). اثربخشی درمان فراشناختی‌،‌ نوروفیدبک و فلووکسامین بر میزان اضطراب‌،‌ افسردگی و نشانه­های افراد مبتلا به اختلال وسواسی– جبری. اندیشه و رفتار‌، 10‌ (38)‌،‌ 46-37.
جبار‌،‌ صالح؛ محمودی‌،‌ عثمان و پایدار‌،‌ مسعود.‌ (1394). اثربخشی درمان­‌شناختی- رفتاری بر کاهش افسردگی دانش­آموزان. فصلنامه تحول ‌روان‌شناسی کودک‌، 2‌ (1).
جلالی‌،‌ مریم؛ مهری نژاد‌،‌ سید ابولقاسم و آقایی‌،‌ حکیمه.‌ (1397). تاثیر روش درمانی نوروفیدبک بر درمان و ارتقای بهزیستی ‌روان‌شناختی زنان دارای اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه علمی- پژوهشی عصب ‌روان‌شناسی‌، 4‌ (15)‌،‌ 41-54.
چوپانی‌،‌ موسی و کرمی‌،‌ مرتضی.‌ (1398). معماری شایستگی­های مشاوران مراکز مشاوره و خدمات ‌روان‌شناسی: ارائه الگو مبتنی بر داده­های کیفی‌ (مطالعه موردی: مراکز مشاوره شمیم وابسته نیروهای مسلح. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی‌، 10‌ (37)‌،‌ 40-1.
رجبی‌،‌ غلامرضا؛ شمعونی اهوازی‌،‌ شهلا و امان الهی‌،‌ عباس.‌ (1397). تاثیر درمان شناختی- رفتاری گروهی بر کاهش نشانه­های افسردگی در دختران نوجوان. مجله مطالعات ‌روان‌شناسی تربیتی‌، 15‌ (29)‌،‌ 148-125.
رضاپور میرصالح‌،‌ یاسر و مریم ذاکری‌،‌ مریم.‌ (1398). اثربخشی درمان پردازش مجدد هولوگرافیک بر معنای زندگی‌،‌ ترس از ارزیابی منفی و نشخوار فکری زنان افسرده. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی‌، 10‌ (39)‌،‌ 70-49.
سلمانی‌،‌ بهزاد؛ حسنی‌،‌ جعفر؛ حسن آبادی‌، حمید رضا؛ محمدخانی‌،‌ شهرام و احمدوند‌،‌ افشین ؛‌ (1398). مقایسه ی کارآمدی رفتار درمانی شناختی با یا بدون تکنیک‌های فراشناختی و زولپیدم 10میلیگرم بر شناختها و فراشناختهای ناکارآمد در افراد مبتلا به اختلال بیخوابی مزمن: طرح تک موردی چند خط پایه. فصلنامه مطالعات‌روان‌شناسی بالینی، 9‌ (35)‌،‌ 95-71.
عزیزی‌،‌ سمیه؛رسول زاده طباطبایی‌،‌ کاظم و مسعود جان بزرگی.‌ (1398). مقایسه درمان پذیرش و تعهد‌ با درمان شناختی – رفتاری) بر افسردگی دانشجویان با توجه به سطح تحول روانی –معنوی آن‌ها‌ ( مطالعه مورد منفرد). فصلنامه مطالعات ‌روان‌شناسی بالینی، 9‌ (35)‌،‌ 172-147.
علیزاده، گلاویژ؛ کردنوقابی، رسول؛ رشید، خسرو؛ قلی‌زاده، زلیخا. (1397). تاثیر نوروفیدبک با امواج آلفای بالا بر کارکرد‌های اجرایی دانشجویان دختر دانشگاه کردستان با نشانگان فرسودگی تحصیلی و علایم افسردگی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 8 (30)، 163-188
محمد زاده‌،‌ س و محمد زاده‌،‌ س.‌ (1391). بررسی اثربخشی نوروفیدبک در مبتلایات به اختلال افسردگی مراجعه­کننده به بیمارستان روان­پزشکی قدس سنندج. اولین کنگره بین المللی هیپنوتیزم بالینی و علوم وابسته دانشگاه علوم پزشکی مشهد.
نائینیان‌،‌ محمدرضا و حیدری‌،‌ طیبه.‌ (1396). بررسی ساختار عاملی و سایر ویژگی­های روانسنجی مقیاس­های افسردگی‌، اضطراب و استرس(DASS-21)برای نوجوانان 13 تا 18 سال در شهر کرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد‌،‌‌ دانشگاه شاهد‌،‌ دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
یدالهی‌،‌ سارا.‌ (1398). اثربخشی درمان نوروفیدبک در درمان اضطراب و افسردگی. سومین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در حوزه علوم تربیتی و ‌روان‌شناسی و مطالعات اجتماعی ایران. مرکز مطالعات و پژوهشات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
یوسف زاده‌،‌ مهدیه؛ نشاط دوست‌،‌ حمید و طالبی‌،‌ هوشنگ.‌ (1397). مقایسه اثربخشی درمان­‌شناختی- رفتاری و طرحواره درمانی بر کاهش افسردگی بیماران شهر تهران واجد تشخیص کمر درد مزمن. مجله پژوهشات علوم رفتاری‌، 7‌ (15)‌،‌ 71-66.
Abedi, M. R., Sadeghi, A., & Rabiei, M.‌ (2006). The normalization, reliability and validity of Persian version of Wechsler intelligence in Chahar Mahal Bakhtiari Province, Iran. The Office of Education of Chahar Mahal Bakhtiari Province; 2006.‌ (Persian)
Alamdarloo, G. H., Khorasani, S. M., Najafi, M., Jabbari, F. S., & Shojaee, S. (2019). The effect of cognitive-behavioral therapy on depression, anxiety, and stress levels in Iranian males with addiction. Sage open9(1), 55-66.
Ashaie, S. A., Hurwitz, R., & Cherney, L. R.‌ (2019). APAArchives of physical medicine and rehabilitation.
Carroll, K. M., Farentinos, C., Ball, S. A., Crits-Christoph, P., Libby, B., Morgenstern, J., Obert, J. L., Polcin, D., & Woody, G. E.‌ (2015).‌ MET meets the real world: design issues and clinical strategies in the Clinical Trials Network. Journal of Substance Abuse Treatment, 23, 73-80.
Choobforoushzadeh, A., Neshat-Doost, H. T., Molavi, H., & Abedi, M. R.‌ (2015). Effect of neurofeedback training on depression and fatigue in patients with multiple sclerosis. Appl Psychophysiol Biofeedback, 40‌ (1), 1-8.
Costa, M. A., Gadea, M., Hidalgo, V., Pérez, V. & Sanjuán, J.‌ (2017). "An effective Neurofeedback training, with cortisol correlates, in a clinical case of anxiety". Universitas Psychologica, 15‌ (5).
Demos, J. N.‌ (2005). Getting started with neuro-feedback. Norton & company, New York, London.
Dolati, K., Rakhshandeh, H., & Shafei, M. N.‌ (2011). Evaluation of antidepressant effect of ethanolic extract of Rosa damascena using forced swimming test. Avicenna Journal of Phytomedicine, 2‌ (1), 46-51.
Hammond, D. C.‌ (2000). "Neurofeedback treatment of depression with the Roshi". Journal of Neurotherapy, 4‌ (2), 45-56.
Hawton, C.‌ (2003). Therapy for psychiatric problems. Ghasem zadeh H.‌ (Persian translator). Tehran, Arjmand.
Hill, R. W. & Castro, E.‌ (2009). Healing young brains. The neurofeedback solution. Charlottesville, VA: Hampton Roads Publishing Company.
Imel, Z. E, Malterer, M. B., McKay, K. M., & Wampold, B. E.‌ (2008). A meta-analysis of psychotherapy and medication in unipolar depression and dysthymia. J Affect Disord, 110‌ (3), 197-206.
Marlatt, G. A. & Gordon, J. R.‌ (2010). Relapse prevention: Maintenance strategies in treatment of addiction behaviors. Newyork, Guilford.
Monastra, V. J., Monastra, D. M. & George, S.‌ (2002). "The effects of stimulant therapy, EEG biofeedback, and parenting style on the primary symptoms of attention-deficit/ hyperactivity disorder". Applied Psychophysiology and Biofeedback, 27‌ (4), 231-249. ‌‌
Murrough, J. W., Iacoviello, B., Neumeister, A., Charney, D. S., & Iosifescu, D. V.‌ (2011). Cognitive dysfunction in depression: neurocircuitry and new therapeutic strategies. Neurobiology of learning and memory, 96‌ (4), 553-563.
Oei, T., & Dingle, G.‌ (2007). The Effectiveness of group cognitive behavioral therapy for unipolar depressive disorder. J Affect Disord, 107‌ (1-3), 5-21.
Peeters, F., Oehlen, M., Ronner, J., van, O.S. J., & Lousberg, R.‌ (2014). Neurofeedback as a treatment for major depressive disorder--a pilot study. PLoS One, 9‌ (3), e91837.
Petersen, Andrea.‌ (2016). Brain Training for Anxiety, Depression and Other Mental Conditions, www.wsj.come/articles/brain-training-for-anxiety-depression-and-other-mental-conditions-1453144315. 2016 Wall Street Journal.
Reddy, N. V., & Omkarappa, D. B.‌ (2019). Cognitive-behavioral therapy for depression among menopausal woman: A randomized controlled trial. J Family Med Prim Care, 8‌ (100), 2-6.
Reiter, K., Andersen, S. B. & Carlsson, J.‌ (2016). "Neurofeedback treatment and posttraumatic stress disorder: Effectiveness of neurofeedback on posttraumatic stress disorder and the optimal choice of protocol". The Journal of Nervous and Mental Disease, 204‌ (2), 69-77.
Sadock, B. J., Sadock, V. A. Kaplan, & Sadock, S.‌ (2007). Synopsis of Psychiatry/ Behavioral Sciences/ Clinical psychiatry. 10 th ed.Philadelphia, Lippincott Williams & Willkins; 2007: 110-8.
Schwartz, M. & Andrasik, F.‌ (2003). Biofeedback: A practitioner's guide. New York, Guilford.
Schwartz, M. & Andrasik, F.‌ (2005). Biofeedback: A practitioner's guide. 4th Ed. New York, Guilford.
Townsend, L., Musci, R., Stuart, E., Heley, K., Beaudry, M. B., Schweizer, B., & Wilcox, H.‌ (2019). Gender differences in depression literacy and stigma after a randomized controlled evaluation of a universal depression education program. Journal of Adolescent Health.
Wang, S. Y., Lin, I. M., Peper, E., Chen, Y. T., Tang, T. C., Yeh, Y. C., Tsai, Y. C. & Chu, C. C.‌ (2016). "The efficacy of neurofeedback among patients with major depressive disorder: preliminary study". NeuroRegulation, 3‌ (3), 127.
World Health Organization.‌ (2017). Depression and Other Common Mental Disorders Global Health Estimates.