مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

تجربه زیسته مادران در زمینه عوامل موثر در مشکلات رفتاری هیجانی کودکان سوگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

4 دانشیار گروه کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

بسیاری از وقایع در زندگی روزمره باعث می‌شوند تا کودکان درجات مختلفی از سوگ را تجربه نمایند. از دست دادن والدین یکی از مهمترین رویدادهای ایجاد کننده سوگ در کودکان است و منجر به مشکلات رفتاری هیجانی قابل توجهی در آنها می-شود. هدف پژوهش حاضر، دستیابی به تجربه زیسته مادران در زمینه عوامل موثر در مشکلات رفتاری - هیجانی کودکان سوگ بود. مطالعه حاضر، کیفی و به روش تحلیل محتوا بود. شرکت‌کنندگان شامل 10 نفر از مادرانِ کودکان سوگ 7 تا 11 ساله تحت پوشش کمیته امداد قائمشهر که به شیوه هدفمند انتخاب گردیدند و تجارب زیسته آنان به وسیله مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع-آوری شد. سپس مصاحبه‌های ضبط شده، به صورت کتبی پیاده‌سازی و به روش کلایزی مورد تحلیل قرار گرفت. از تحلیل تجربه زیسته مادران شرکت‌کننده، 4 مضمون سازمان دهنده شامل عوامل مرتبط با کودک، عوامل مرتبط با خانواده، عوامل مرتبط با مرگ و عوامل حمایتی و 26 مضمون پایه استخراج گردید. مهمترین مضامین پایه شامل سن کودک زمان فوت والد، رابطه کودک با والد متوفی و بازمانده، متفاوت درنظرگرفتن خود از همسالان، وضعیت اقتصادی خانواده، ناگهانی بودن مرگ و عدم حمایت عاطفی خانواده پدری است. عوامل به دست آمده از تجربه زیسته مادران در زمینه مشکلات رفتاری - هیجانی کودکان سوگ می‌تواند در تدوین مداخله‌ای متناسب با رشد شناختی، هیجانی و اجتماعی این کودکان، همچنین متناسب با فرهنگ، جامعه و خانواده‌ای که کودک در آن زندگی می‌کند، کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Lived Experience of Mothers in the Field of Affective Factors in Emotional Behavioral Problems of Grief Children

نویسندگان [English]

  • adeleh aslipoor 1
  • mehrdad kalantari 2
  • Hossein Samavatyan 3
  • ahmad abedi 4

1 Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan , Isfahan, Iran

2 Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

4 Department of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Many events in everyday life cause children to experience varying degrees of grief. Losing parents is one of the most important events that causes grief in children and can lead to significant emotional behavioral problems in them. The purpose of this study was to achieve the lived experience of mothers in the field of affective factors in emotional behavioral problems of grief children.
The present study was a qualitative and content analysis method. Participants included 10 person from mothers of grief children 7 to 11 years old covered by the Ghaemshahr Relief Committee were selected using purposive sampling and their lived experience were collected through semi-structured interviews. Then the recorded interviews were transcripted and it was analyzed in Colaizzi Method. From the analysis of lived experience of participating mothers, extracted the four organizing content included child-related factors, family related factors, death-related factors, and supportive factors and 26 basic content. The most important basic content include child's age at the time of father's death, child relationship with deceased parent and survivor, consider different from peers, family economic status, sudden death and the lack of emotional support from the fatherly family.
The factors derived from lived Experience of Mothers in the field of emotional behavioral problems of grief children can help in the formulation of an intervention appropriate with their cognitive, emotional and social development these children and also appropriate with the culture, community and family in which the child lives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lifed experience
  • Mothers
  • Emotional behavioral problems
  • Grief Children
مراجع
آقائی، الهام؛ سجادیان، پریناز و کلانتری، مهرداد. (1391). سوگ در کودکان. چاپ اول. اصفهان: بهتا پژوهش.
آقایی، الهه؛ عسگری، علی و بیات، مریم. (1395). مقایسه اثربخشی بازی درمانگری کودک محور و بازی درمانگری والدینی بر کاهش نشانه­های اختلال­های برونی­سازی شده در کودکان. مطالعات روانشناسی بالینی، 6 (22)، 23 -1.
باقری، محبوبه؛ طهماسیان، کارینه و مظاهری، محمدعلی. (1397). اثربخشی برنامه ترکیبی والدگری ذهن آگاهانه و آموزش مدیریت والدین بر بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی کودکان. مطالعات روانشناسی بالینی، 8 (30)، 26 – 1.
برک، لورا ای. (2001). روان‌شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه یحیی سید محمدی (1396). چاپ سی و هفتم، تهران: نشر ارسباران.
 بهروز، بهروز. (1395). اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد (ACT) بر اختلال استرس پس آسیبی، سبک مقابله­ای و خودکارآمدی در دختران مبتلا به سوگ نابهنجار. روان‌شناسی بالینی،7 (4)، 91 – 81.
پرلمن، مایکل وای؛ آنجلو شوالب، کارن د و کلویتر، مریلن. (2010). سوگ و سوگواری در کودکی. ترجمه بدرالدین نجمی و عذرا کیانی نژاد. (1394). چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
پیرنیا، بیژن؛ سلیمانی، علی؛ و پیرنیا، کامبیز. (1396). مشکلات رفتاری و درمان‌های روان‌شناختی، اثربخشی درمان تعاملی والد-کودک بر پرخاشگری کودکان، یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی مقدماتی. مطالعات روان شناسی بالینی, 7(27), 47-69.
جمشیدی سیانکی، مریم. مظاهری، محمدعلی. زاده محمدی، علی. (1395). مداخلات ویژه سوگ برای کمک به کودکان داغدیده. رویش روان­شناسی، 5 (14)، 164- 129.
حسینی پور، فهیمه السادات. (1391). اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر علائم سوگ و اختلال استرس پس از سانحه دختران نوجوان داغدیده مهاجر افغانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
خسروشیری، سمیه. (1391). بررسی اثربخشی بازی درمانگری شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر کاهش مشکلات درونی سازی شده و برونی‌سازی شده کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
خسروی، زهره. (1374). روان‌درمانی داغدیدگی. چاپ اول، تهران: نقش هستی
رمضانی کارگر، ماهگل. (1394). اثربخشی قصه درمانی بر افسردگی و اضطراب کودکان دچار سوگ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی.
زارع، سمیه؛ پورشهریاری، مه سیما و رحیمی، چنگیز. (1396). تأثیر بازی‌درمانی بر نشانگان سوگ در کودکان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی. پژوهش­های مشاوره، 16(63)، 18 – 1.
شریعتمدار، آسیه. (1396). تحلیل عوامل مشترک تجربه‌ی روانشناختی پدیده رودربایستی: مطالعه کیفی، مطالعات روان شناسی بالینی، 7 (26)، 65-82..
صنعت نگار، سارا؛ حسن‌آبادی، حسین و اصغری نکاح، محسن. (1391). اثربخشی قصه درمانی گروهی بر کاهش ناامیدی و تنهایی کودکان دختر مراکز شبه خانواده. روان‌شناسی کاربردی، 4(24)، 23 – 7.
فتاحی، راضیه؛ کلانتری، مهرداد و مولوی، حسین. (1393). مقایسه اثربخشی سوگ درمانی اسلامی با برنامه سوگ درمانی گروهی بر مشکلات بیرونی سازی دختران نوجوان داغدیده. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 8 (15)، 64 – 39.
قهاری، شهربانو؛ مهریار، امیرهوشنگ و بیرشک، بهروز. (1382). بررسی مقایسه­ای برخی از اختلالات روانی در کودکان 7 تا 12 ساله شاهد، محروم از پدر، جانباز و عادی شهرستان چالوس. دانشگاه علوم پزشکی، 13 (41)، 90 – 81.
کلانتری، مهرداد؛ فتاحی، راضیه و آقائی، الهام. (1394). سوگ و داغدیدگی در کودکان و نوجوانان. چاپ اول، تهران: انتشارات ارجمند.
محمودی قرائی، جواد؛ بینا، مهدی؛ یاسمی، محمدتقی؛ امامی، آناهیتا و نادری، فاطمه. (1385). اثر بازی‌درمانی گروهی بر نشانه‌های مرتبط با سوگ و آسیب ناشی از واقعه زلزله در کودکان 3 تا 6 سال بم. بیماری‌های کودکان ایران، 16 (2)، 142 – 137.
نیسی، عبدالکاظم؛ نجاریان، بهمن و پورفرجی، فرج. (1380). مقایسه عملکرد تحصیلی، سلامت روانی و جسمانی دانش­آموزان پسر فاقد و واجد پدر با توجه به نقش تعدیل‌کننده حمایت اجتماعی در پایه اول دبیرستان­های شهرستان اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3(3 و 4)، 86 – 67.
یوسف پور، نرگس؛ اکبری، احمد؛ آهنگری، الهه و ثمری، علی‌اکبر. (1396). بررسی اثربخشی روان­درمانی مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی، بر کاهش افسردگی مبتلاین به سوگ پیچیده. پژوهش­های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 7 (1)، 37 – 21.
Akerman, R., & Statham, J. (2011). Childhood Bereavement: a rapid literature review. London: Child Wellbeing Research Centre.
Balk, D. E., Zaengle, D., & Corr, C. A. (2011). Strengthening grief support for adolescents coping with a peer’s death. School Psychology International, 32(2), 144–162.
Brown, A. C., Sandler, I. N., Tein, J., Liu, X., & Haine, R. A. (2007). Implications of parental suicide and violent death for promotion of resilience of parentally-bereaved children. Death Studies, 31(4), 301-335.
Cohen, J. A., & Mannarino, A. P. (2011). Supporting children with traumatic grief: What educators need to know? School Psychology International, 32(2), 117-131.
Coyne, R. & Beckman, T.O. (2012). Loss of a parent by death: determining student impact. Tarptautinis psychologist's zurnalas: Biopsichosocialinis poziūris, (10),109-123.
Dopp, A. R., & Cain, A. C. (2012). The role of peer relationships in parental bereavement during childhood and adolescence. Death studies, 36(1), 41-60.
Dyregrov, A. (2008). Grief in young children: a handbook for adults. 2 nd.
Elicker, J., Englund, M., & Sroufe, L. A. (1992). Predicting peer competence and peer relationships in childhood from early parent – child relationships. In R. D. Parke & G. W. Ladd (Eds.), Family – peer relationships: Modes of linkage (pp. 77 – 106). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Ferre, G. (2010). Meaning through Narrative: A Personal Narrative Discussing Grief
and Coping. Master dissertation, California State University.
Genevro, J. L., Marshall, T., Miller, T., & Center for the Advancement of Health. (2004). Report on bereavement and grief research. Death Studies, 28, 491 – 575.
Haine, R. A., Ayers, T. S., Sandler, I. N., & Wolchik, S. A. (2008). Evidence-based practices for parentally bereaved children and their families. Professional Psychology: Research and Practice, 39, 113–121.
Harrison, L. & Harrington, R. (2001). Adolescent's bereavement experiences: Prevalence, association with depressive symptoms, and use of services. Journal of Adolescence, 24, 159 – 169.
Holland, J. (2008). How schools can support children who experience loss and death. British Journal of Guidance & Counseling, 36(4), 411-424.
Horsley, H., & Patterson, T. (2006). The effects of a parent guidance intervention on communication among adolescents who have experienced the sudden death of a sibling. The American Journal of Family Therapy, 34, 119-137.
Ibberson, C. (2017). Environmental Factors among Young Children Contributing to the Onset of Behavior Disorders. Culminating Projects in Special Education. Department of Special Education St. Cloud State University.
Jerga, A.M., Shaver, P. R., & Wilkinson, R. B. (2011). Attachment insecurities and identification of at-risk individuals following the death of a loved one. Journal of Social and Personal Relationships, 28(7), 891–914.
Kalter, N., Lohnes, K. L., Chasin, J., Cain, A. C., Dunning, S., & Rowan, J. (2002). The adjustment of parentally bereaved children: Factors associated with short – term adjustment. Omega: Journal of Death and Dying, 46, 15 – 34.
Kaplow, J.B, Layne, C. M., Pynoos, R. S., Cohen, J. A. & Lieberman, A. (2012). DSM – 5 diagnostic criteria for bereavement – related disorders in children and adolescents: Developmental considerations. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 75(3), 243 – 266.
Macnee, C. I. (2004). Understanding nursing research. Philadelphia: Lww.
Marta, S, Y. (2007). Divorce Children, Grief and Crisis. Translation by Bazallahi M. Tehran: Vashaghan.
McClatchy, I. S., Vonk, M. E. & Palardy, G. (2009). The prevalence of childhood traumatic grief – a comparison of violent/sudden and expected loss. Omega – Journal of Death and Dying, 59(4), 305–323.

McCollum, F., & Bryant, R. (2011). Autobiographical memory following cognitive behavior therapy for complicated grief. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 42, 26 – 31.

Melhem, N. M. & Brent, D. A. (2011). Bereavement. Encyclopedia of Adolescence, 3, 69-75.
Melhem, N., Porta, G., Shamseddeen, W., Walker Payne, M., Brent, D. (2011). Grief in Children and Adolescents Bereaved by Sudden Parental Death. Archives General Psychiatry, 68(9), 911-919.
Melhem. N. M., Walker, M., Moritz, G., & Brent, D. A. (2008). Antecedents and sequelae of sudden parental death in offspring and surviving caregivers. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 162, 403 – 410.

Nam, I. (2016). Complicated Grief Treatment for older adults: The critical role of a supportive person. Journal of Psychiatry Research, 244: 97 – 102.

Okechi, O. (2017). Culture, Perception/Belief about Death and their Implication to the Awareness and Control of the Socio-Economic, Environmental and Health Factors Surrounding Lower Life Expectancy in Nigeria, Acta Psychopathological, 3(5), 56.

Oppenheimer, C. (2010). Use of bibliotherapy as an adjunctive therapy with bereaved children. Doctoral dissertation, California State University, Long Beach.

Paris, M., Carter, L., Day, X., & Armsworth, W. (2009). Grief and trauma in children after the death of a sibling. Journal of Child & Adolescent Trauma, 2(2), 71-80.

Pomeroy, E. C., & Garcia, R. B. (2011). Children and loss: A practical handbook for professionals. Chicago, IL: Lyceum Books.
Ratnarajah, D., & Schofield, M. J. (2007). Parental suicide and its aftermath: A review. Journal of Family Studies, 13(1), 78-93.
Salloum, A. (2008). Group Therapy for Children after Homicide and Violence: A Pilot Study. Research on Social Work Practice, 18(3), 198-211.
Salloum, A. (2015). Grief and Trauma in children: An Evidence – Based Treatment Manual. First published. New York.
Salloum, A., & Overstreet, S. (2012). Grief and trauma intervention for children after disaster: Exploring coping skills versus trauma narration. Journal of Behaviors Research and Therapy, 50, 169 – 179.
Sandler, I. N., Wolchik, S. A., Ayers, T. S., Tein, J. Y., & Luecken, L. (2013). Family bereavement program (FBP) approach to promoting resilience following the death of a parent. Family science, 4(1), 87-94.
Schonfeld, D. J., Quackenbush, M. (2010). The grieving student: A teacher’s guide. Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
Schreiner, C. (2012). Utilizing bibliotherapy and grief resources to promote positive coping among bereaved children and families: A grant proposal.Doctoral dissertation, California State University, Long Beach.
Shapiro, E. R. (1994). Grief as a family process: A developmental approach to clinical practice. New York: Guilford.

Solomon, R.M., & Rando, T. A. (2012). Treatment of grief and mourning through EMDR: Conceptual considerations and clinical guidelines. European Journal of Applied Psychology, 62, 231- 239.

Sormanti, M., & Ballan, M. S. (2011). Strengthening grief support for children with developmental disabilities. School Psychology International, 32(2), 179–193.

Spuij, M., Van Londen – Huiberts, A., & Boelen, P. (2012). Cognitive-Behavioral Therapy for Prolonged Grief in Children: Feasibility and Multiple Baseline Study. Cognitive and Behavioral Practice,

Swank, J. M. (2013). Obstacles of Grief: The Experiences of Children Processing Grief on the Ropes Course. Journal of Creativity in Mental Health, 8(3), 235- 248.
Talwar, V., Harris, P. L., & Schleifer, M. (2011). Children's understanding of
death: From biological to religious conceptions. Cambridge University Press.

Tejada, O. (2012). Bereavement support for school children and adolescents. Master dissertation, California State University.

Thomas, A., & Chess, S. (1977). Temperament and development. New York: Brunner/Mazel.
Webb, N. (2002). Helping bereaved children: A handbook for practitioners. TheGilford press.
Webb, N. (2011). Play therapy for bereaved children: adapting strategies to community, school, and home settings. School Psychology International, 32(2), 132–143.
 
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 10، شماره 36
مهر 1398
صفحه 83-116
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار