نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران،تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی شناختی- رفتاری مبتنی بر تصویر بدن بر رضایت و عملکرد جنسی دانشجویان زن متأهل بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان زن متاهل شاغل در رشته های علوم انسانی بود که از بین آن‌ها دانشکده‌های (روانشناسی و علوم تریبتی،علوم اجتماعی و اقتصاد)که از تصویر بدن خود ناراضی بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. با توجه به هدف پژوهش کسانی که بر طبق پرسشنامه چنـد بعـدی بدن- خود نمره متوسط یا پایین تر از آن را دریافت نمودند، انتخاب و از این بین افرادی که در پرسشنامه‌های رضایت جنسی لارسون و عملکرد جنسی زنان نمره متوسط به پایین را کسب کردند، تعداد 30 (15 نفر گروه آزمایش- 15 نفر گروه گواه) نفر برای شرکت در برنامه آموزشی شناختی- رفتاری تصویر بدن، انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌های پژوهش از روش کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در میزان افزایش رضایت و عملکرد جنسی تفاوت معنی‌داری وجود دارد (001/0> P). بنابراین برنامه آموزشی شناختی- رفتاری مبتنی بر تصویر بدن با اصلاح تصویر بدن منفی می‌تواند منجر به افزایش عملکرد و رضایت جنسی دانشجویان زن متأهل گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of the Cognitive-Behavioral Educational Program Based on Body Image on Sexual Satisfaction and Function of Married Woman Students

نویسندگان [English]

  • Fariborz Mohammadi 1
  • masoud gholamalli lavasani 2
  • Javad Ejei 2

1 MA in Educational Psychology, Tehran University

2 Associate Professor of Educational Psychology, Tehran University

چکیده [English]

The goal of this research was to determine the effectiveness of the cognitive-behavioral educational program based on body image for sexual satisfaction and functioning for married female university students. The research design was quasi-experimental with a pretest, posttest, and control group. The statistical population of the study included all married female students studying in the faculties of humanities (i.e., Faculties of Psychology and Tributary Sciences; Social Sciences; and Economics) that according to the Multidimensional Body-Self Relations Questionnaire (MBSRQ), were dissatisfied with their body image. Among these students, 30 of whom getting scores lower than the average on Larson's sexual satisfaction questionnaire (LSSQ) and Female Sexual Function Index (FSFI) were selected (15 subjects were assigned to the experimental group, and 15 subjects were assigned to the control group) to participate in the Cognitive-Behavioral Educational Program. The analysis of covariance was used to analyze the data. The results showed that after receiving intervention, a significant difference (P<0/001) was found between the experimental and control groups in the rate of increase in sexual satisfaction and functioning. Based on the findings, it can be concluded that the cognitive-behavioral educational program based on body image and modification of negative body image can be used to increase sexual satisfaction and functioning in married female students who are dissatisfied with their body image.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive-behavioral educational program
  • body image
  • sexual function
  • sexual satisfaction
بختیاری، مریم؛ شیدایی، حاجیه؛ بحرینیان، سید عبدالمجید و نوری، محمد (1394). تأثیر درمان شناختی- رفتاری بر میل جنسی کم‌کار و رضایت زناشویی. اندیشهورفتار، 9(36)، 17-7.
حمید، نجمه؛ دهقانی‌زاده، زهرا و فیروزی، علی‌اصغر (1391). تأثیر درمان شناختی- رفتاری بر عملکرد جنسی زنان مبتلا به اختلال واژینیسموس. مجله زنان، مامایی و نازایی ایران، 15(20)، 11-1.
ذولفقاری، معصومه (1390). بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر میزان اختلالات جنسی زنان. پایان‌نامه دکتری روانشناسی بالینی، دانشگاه اصفهان.
رایگان، نیلوفر؛ شعیری، محمدرضا و اصغری مقدم، محمدعلی (1385). اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر الگوی 8 مرحله‌ای کش بر تصویر بدنی منفی دختران دانشجو. دانشور رفتار، 19، 22-11.
رقیبی، مهوش و میناخانی، غلامرضا (1390). ارتباط مدیریت بدن با تصویر بدنی و خودپنداره. دانش وپژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 4(46)، 81-72.
زادهوش، سمیه؛ طاهرنشاط‏دوست، حمید؛ حقیقت، فرشته؛ رسول‌زاده طباطبایی، کاظم؛ کلانتری، مهرداد. (1390). بررسی اثربخشی گروه‌درمانی شناختی- رفتاری، با جهت‏گیری مذهبی بر رضایت زناشویی بانوان. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 1(3), 21-42.
شاره، سین و بذری، فاطمه (1390). بررسی اثربخشی آموزش با رویکرد شناختی- رفتاری بر کاهش تصور مخدوش در حین رابطه جنسی و بهبودی رضایت زناشویی زنان. همایش خانواده و سلامت جنسی.
شمس مفرحه، زهرا و مشک بید، ملک تاج (1381). "بررسی تأثیر مشاوره زناشویی بر رضایت جنسی زوجین مراجعه‌کننده به یکی از مراکز بهداشتی-درمانی شهر شیراز سال 1380." پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم پزشکی ایران.
شمس مفرحه، زهرا؛ شاه سیاه، مرضیه؛ محبی، سیامک و تبرایی، یاسر (1389). بررسی تأثیر مشاوره زناشویی بر رضایت جنسی زوجین شهر شیراز. مجله تحقیقات نظام سلامت، 6(3)، 424-417.
شمس، سعید؛ عزیز زاده، محمد؛ علی زاده، محمد؛ حق‌دوست، احمد و گروس (1390). ارتباط تصویر بدن و اختلال خوردن. مجله تحقیقات پرستاری، 4 (15)، 43-33.
شیخان، ریحانه؛ قدم‌پور، عزت‌اله؛ آقابزرگی، رضا. (1398). تأثیر آموزش خود شفقتی بر تصویر بدنی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه بدون متاستاز تحت شیمی‌درمانی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 9(35), 131-145
صباغیان، زهرا (1394). اثربخشی رویکرد شناختی- رفتاری بر تصویر ذهنی در زنان. روزنامه راه مردم، 13(2779)، 11.
علیزاده، عزیزه (1394). نقش طرحواره های جنسی و تصویر بدنی بر کارکرد جنسی زنان. مجله روانشناسی سلامت، 4(13)، 30-15.
محمدی، خدیجه؛ حیدری، معصومه و فقیه زاده، سقراط (1387). اعتبار نسخه فارسی مقیاس Female Sexual Function Index-FSFI به‌عنوان شاخص عملکرد جنسی زنان. نشریه پایش، 7(3)، 278-269.
Carr, E. R., Szymanski, D. M., Taha, F., West, L. M.,& Kaslow, N. J. (2014). Understanding the Link between Multiple Oppressions and Depression among African American Women the Role of Internalization. Psychology of Women Quarterly, 38(2): 233-45.
Cash, T. F. (1994) The Situational Inventory of Body Image Dysphoria: Contextual Assessment of a Negative Body Image. The Behavior Therapist, 17, 133-134.
Cash, T. F. & Strachan, M. D. (2002). Cognitive-Behavioral Approaches to Changing Body Image. Body Image: A Handbooko Theory. Research and Clinical Practice; 478-86.
Dworkin, S. H, & Kerr, B. A. (1987). Comparison of Interventions for Women Experiencing Body Image Problems. Journal of Counseling Psychology, 34, 136-140.
Freedman, R. J. (1990). A Cognitive- Behavioral Perspective on Body-Image Change. In T. F. Cash & T. Pruzinski (Eds.), Body Images: Deve; Opment, Deviance, And Change (Pp. 272-291). New York: The Guilford Press.
Latzer, Y., Tzischinsky, O.& Asaiza, F. (2007). Disordered Eating-Related Behaviors Among Arab Schoolgirls in Israel: An Epidemiological Study. International Journal of Eating Disorders, 40(3): 262-270.
Meltzer, A. L,& Mcnulty, J. K. (2010). Body Image and Marital Satisfaction: Evidence for the Mediating Role of Sexual Frequency and Sexual Satisfaction. Journal of Family Psycholog، 24 (2):156.
Meston, C. M., Hull, E., Levin, R. J., & Sipski, M. (2004). Disorders of Orgasm in Women in Women, the Journal of Sexual Medicine, 1(1), 66-8.
Nicolino, J. C., Martz, D. M., & Curtin, L. (2001). Evaluation Of A Cognitive-Behavioral Therapy Intervention To Improve Body Image And Decrease Dieting In College Women. Eating Behaviors, 353-362.
Olsen, J. (2012). Body Image. Dissertation Summaries and Abstracts, 5(9), 192.
Presnell, K., Bearman, S.,& Stice, E. (2004). Risk Factors for Body Dissatisfaction in Adolescent Boys and Girls: A Prospective Study. International Journal of Eating Disorders, 36(4):389-401.
Pruzinsky, T., & Cash, T. F. (1990). Integrative Themes in Body Image Development,Deviance, and Change. In T. Cash & T., Pruzinsky (Eds.) Body Images (Pp. 337-349). New York: The Guilford Press.
Rosen, R., Brown, C.,& Heiman, J. (2000). The Female Sexual Function Index (FSFI): A Multidimensional Self-Report Instrument for the Assessment of Female Sexual Function. Journal of Sex and Marital Therapy; 26: 191-208.
Rosen, J. C., Saltzberg, E., & Srebnik, D. (1989). Cognitive Behavior Therapy for Negative Body Image. Behavior Therapy. 20, 393-404.
Shisslak, C. M., Crago, M., Renger, R.,& Clark-Wagner, A. (1998). Self-Esteem and the Prevention of Eating Disorders. Eating Disorders. The Journal of Treatment and Prevention; 6: 105-17.
Stinsky, S., Reece, M., Dennis, B., Sanders, S.,& Bardzell, S. (2012). An Assessment of Body Appreciation and Its Relationship to Sexual Function in Women. Body Image, 9, 137- 144.
Tylka, T. L.,& Sabik, N. J. (2010). Integrating Social Comparison Theory and Self-Esteem within Objectification Theory to Predict Women’s Disordered Eating. Sex Roles, 63(1 -2): 18.
Pellizzer, M., Tiggemann, M. & Clark, L. Enjoyment of Sexualisation and Positive Body Image in Recreational Pole Dancers and University Students. Sex Roles 74, 35–45 (2016).
Tiwari, G. K. & Kumar, S. (2015). Psychology and body image: A review. SHODH PRERAK, 5, 1-9.
Claude Bélanger, Lise Laporte, Stéphane Sabourin & John Wright (2015) The Effect of Cognitive-Behavioral Group Marital Therapy on Marital Happiness and Problem Solving Self-Appraisal, The American Journal of Family Therapy, 43:2, 103-118, 
van den Brink, F., Vollmann, M., Smeets, M. A. M., Hessen, D. J., & Woertman, L. (2018). Relationships between body image, sexual satisfaction, and relationship quality in romantic couples. Journal of Family Psychology, 32(4), 466–474
Quinn-Nilas, C., Benson, L., Milhausen, R. R., Buchholz, A. C., & Goncalves, M. (2016). The Relationship Between Body Image and Domains of Sexual Functioning Among Heterosexual, Emerging Adult Women. Sexual medicine, 4(3), e182–e189.
Nayir, T., Uskun, E., Yürekli, M. V., Devran, H., Çelik, A., & Okyay, R. A. (2016). Does Body Image Affect Quality of Life? A Population Based Study. PloS one, 11(9), e0163290.
Andrew R, Tiggemann M, Clark L. Predicting body appreciation in young women: An integrated model of positive body image. Body Image. 2016; 18:34–42.
Azra Shaheen, Uzma Ali, Haresh Kumar* and Pirbho Mal Makhija (2016). Association between Body Image and Marital Satisfaction in Married Adults, Journal of Basic & Applied Sciences, 2016, 12, 420-425
Rodgers RF, DuBois RH. Cognitive biases to appearance-related stimuli in body dissatisfaction: A systematic review. Clinical Psycholgy Review. 2016; 46:1–11.