نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

هدف:پژوهش حاضر با هدف طراحی و تعیین اثربخشی بستۀ آموزشی کارکردهای اجرایی بر ارتقای سطوح نظریه ذهن در کودکان با اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا انجام شد. روش: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون پس‌آزمون همراه با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر کودکان دارای اختلال اوتیسم 6 تا 12 ساله شهر ارومیه (274 نفر)‌ در سال تحصیلی 99-98 از مدرسه ویژه اختلال اوتیسم بودند، از بین کل جامعه هدف به روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 40 نفر اوتیسم با عملکرد بالا با استفاده از مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام (گیلیام،1995) انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش‌(20) و کنترل‌(20) قرار گرفتند، سپس پرسشنامه نظریه ذهن هوتچینز(هوتچینز و همکاران،2012) توسط والدین هر دو گروه تکمیل گردید. پس از اجرای پیش‌آزمون، گروه آزمایش تحت آموزش برنامه کارکردهای اجرایی قرار گرفت، این برنامه توسط پژوهشگران طراحی شد که شامل 24 جلسه بود که در آن 4 مهارت(حافظه کاری،‌ بازداری،‌ انعطاف‌پذیری و توجه) آموزش داده می شد، در این مرحله کودکان گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و دوباره پس‌آزمون اجرا شد و داده‌‌های به‌دست آمده از پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته‌ها:‌ اطلاعات به‌دست آمده نشان دهنده تفاوت معنی‌داری (p <01) بین دو گروه کنترل و آزمایش در نمرات متغیر پس‌آزمون‌ و نظریه ذهن بعد از تعدیل تأثیر پیش آزمون نظریه ذهن می‌باشد.‌نتیجه گیری:‌ بر اساس این پژوهش می‌توان مطرح کرد که با ارتقاء‌کارکردهای اجرایی می‌توان سطوح نظریه ذهن را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Curriculum for Executive Functions and Evaluating its Effectiveness on Improving the Theory of Mind in Children with High Performance Autism Spectrum Disorder

نویسندگان [English]

  • farhad ghadiri 1
  • esmaeil soleimani 2

1 PhD Student of Psychology, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

2 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to design and determine the effectiveness of educational package of executive functions on improving the levels of theory of Mind in children with high Performance autism spectrum disorder. Method: The research method is semi-experimental with post-test pre-test with control group. The statistical population of the present study was children with autism disorder aged 6 to 12 years in Urmia (274 people) in the academic year of 2019-20 were from the exceptional school for children with autism, out of the target population, Out of the total target population 40 high-performance autism were selected using Gilliam Autism Rating Scale(Gilliam,1995) and randomly assigned to two experimental (20) and control (20) groups, and the Hutchins Mind Theory Questionnaire(Hutchins et al., 2012) was completed by parents of both groups. After performing the pre-test, the experimental group was trained in the executive functions program. The program was designed by researchers and consisted of 24 sessions in which 4 skills (working memory, inhibition, flexibility and attention training) were taught, At this stage, the children in the control group did not receive any training. The post-test was performed again and the data obtained from the pre-test and post-test were analyzed using analysis of covariance.Results: The data showed a significant difference(p < 01) between the control and test groups in the post-test of variable theory of Mind scores after adjusting the effect of pre-test of theory of Mind .Conclusion: Based on this study, it can be suggested that improving the executive functions can increase the levels of theory of Mind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Executive Functions
  • Theory of Mind
  • Autism
احمدی،سید جعفر.، صفری، طیبه.، همتیان، منصور.، خلیلی، زهرا(1391). اثربخشی روش تحلیل رفتار کاربردی بر علائم اتیسم. مجلهتحقیقاتعلومرفتاری،10(4):300-292.
اکبری بیاتیانی، زهرا(1397). اختلال طیف اتیسم از تشخیص تا درمان. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. ۶ (۴) :۹۳-۱۰۱.
افتخاری، سمیرا.، صدوقی، مجید.، رضایی، سعید(1395). طراحی برنامه آموزش مهارت‌های هیجان خوانی مبتنی بر نظریه ذهن و اثربخشی آن بر بهبود مهارت‌های همدلی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا. توانمندسازی کودکان استثنایی.7(4):41-34.
تقی زاده، هادی.، سلطانی، امان الله.، منظری توکلی، حمدالله.، زین الدینی میمند، زهرا(1396). نقش کارکرد های اجرایی حافظه فعال دیداری-فضایی و بازداری پاسخ در عملکرد توانش های ذهنی تئوری ذهن درکودکان7 تا 12سال مقطع ابتدایی. دوفصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی. 6(2):142-125.
خلیلی،زهرا.، انصاری شهیدی، مجتبی(1397). بررسی اثربخشی نمایش درمانی بر مهارت‌های اجتماعی و بازشناسی هیجانی در کودکان اتیسم با عملکرد بالا. توانمندسازی کودکان استثنایی. 9(1): 78-65.
دیلمی، ندا.، نادری، فرح(1397). اثربخشی روش دوساهو بر عملکردهای اجرایی، انعطاف پذیری ذهنی و نظریه ذهن در کودکان اتیستیک با عملکرد بالا. کودکان استثنایی. 18(4):54-41.
رضایی، سعید.، خانبابایی، مینو(1395). طراحی برنامه مهارتهای ذهن خوانی و بررسی اثربخشی آن بر بهره همدلی و بهره نظام مندی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا. نشریه روان پرستاری. 4(5): 16-9.
علی اکبری دهکردی، مهناز.، عباسپور، پرستو.، محتشمی، طیبه.، فرزاد، ولی الله(1394). بررسی خصوصیات روانسنجی پرسش نامه ی نظریه ی ذهن کودکان. تازه های علوم شناختی.17(3): 47-38.
معین، نرگس.، اسدی گندمانی، رقیه.، امیری، محسن(1397). اثربخشی درمان نوروفیدبک بر بهبود کارکردهای اجرایی در کودکان با اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی. مجله توانبخشی. ۱۹(۳) :۲۲۰-۲۲۷.
میرزاخانی، نوید.، پورجبار، نسیم.، رضایی، مهدی.، دیباج نیا، پروین.، اکبرزاده باغبان، علیرضا(1395). بررسی تاثیر بازی ساختار یافته بر عملکرد اجرایی کودکان اتیسم با عملکرد بالا 12-5 سال. فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی. 5(3): 48-35.
هاشمی رزینی، هادی.، کرم پور، مینو(1394). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر مهارت های اجتماعی و ارتباطی کودکان طیف اتیسم. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 20(5): 187-161.
واحدمطلق، معصومه.، عضدالملکی، سودابه(1395). اثربخشی آموزش مهارت های خودیاری برتعاملات اجتماعی و ارتباط کودکان اختلالات طیف اتیسم. توانمندسازی کودکان استثنایی. 7(18): 22-13.
American Psychiatric Association(2013). Diagnosticand statistical manual of mental disorders. 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association.
Astington, J.W. & Baird, J.A.(2012). Why Language Matters for Theory of Mind. Published to Oxford Scholarship Online.
Baer, R. A & ,.Nietzel, M. T.(1991). Cognitive and behavioral treatment of impulsivity in children: A meta-analytic review of the outcome literature. Journal of Clinical Child Psychology, 20(4),400-412.
Barenberg,  J., Berse, T., Dutke,S.(2013). Executive functions in learning processes: Do they benefit from physical activity? Review Article. Educational Research Review, 6 (3): 208- 222.
Baron-Cohen, S.(2002). The extreme male brain theory of autism. Trends in Cognitive Sciences. 6(6):248-54.
Baron-Cohen, S., Wheelwright, S.(2003). The friendship questionnaire: An investigation of adults with Asperger syndrome or high-functioning autism, and normal sex differences. Journal of Autism and Developmental Disorders. 33(5): 509–17.
Barkley, R. A. (2006). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. New York:Guilford Press.
Birman, D., Beehler, S., Harris, EM., Everson, ML., Batia, K., Liautaud, J.,Cappella, E.(2008). International family, adult, and child enhancement services (FACES): A community-based comprehensive services model for refugee children in resettlement. The American Journal of Orthopsychiatry, 78(1):121–132.
Blakey, E., & Carroll, D. J. (2015). A short executive function training program improves preschoolers’ working memory. Frontiers in Psychology. 6: 18- 27.
Brown, T. E. (2009). ADD/ADHD and impaired executive function in clinical practice. Current psychiatry reports, 10(5), 407-411.
Carlson, S.M., Moses, L.J.(2001). Individual differences in inhibitory control and children’s theory Theory of Mind.Child Dev. 72(4): 1032–53.
Carlson, S.M., Moses, L.J, Breton, C.(2002). How specific is the relation between Executive function and Theory of Mind? Contributions on inhibitory control and working memory. Infant Child Dev. 11:73- 92.
Carlson, S.M., & Wang, T.S.(2007). Inhibitory control and emotion regulation in preschool children. Cognitive Development, 22(4): 489-510.
Chapman, R. A., Shedlack, K. J., & France, J. (2006). Stop-Think-Relax: An adapted self-control training strategy for individuals with mental retardation and coexisting psychiatric illness. Cognitive and Behavioral Practice, 13(3), 205-214.
Chen, Z., Kuo, L.J.)2017). Language and literacy development among children with autism spectrum disorder. J Child Dev Disord; 3(3): 1-4.
Closson, M. S. (2010). Investigating the role of executive function in social decision making in children with ADHD. Hofstra University.
Dahlgren, S., Trillingsgaard, A.(1996). Theory of mind in non-retarded children with autism and Asperger’s syndrome: a research note. J Child Psychol Psyc. 37(6): 759–63.
Diamond, A., Barnett, W S., Thomas, J., & Munro, S.(2007). Preschool program improves cognitive control. Science. 318:1387–1388.
Doherty, M.J.(2009). Theory of mind: How children understand others' thoughts and feelings. Psychology Press.
Flavell, J.H., & Miller, P.H.(1998). Social cognition. In D. Kuhn & R. Siegler (Eds.), Handbook of child psychology: cognition, perception, and language (Vol.2., pp. 851-887).New York: Wiley.
Fogel,Y., Rosenblum, S., Hirsh, R., Chevignard, M., Josman, N.(2020). Daily Performance of Adolescents with Executive Function Deficits: An Empirical Study Using a Complex-Cooking Task. Occupational Therapy International, 2020(3): 1-11.
Gawrilow, C., & Gollwitzer, P. M. (2007). Implementation intentions facilitate response inhibition in children with ADHD. Cognitive Therapy and Research, 32: 261-280.
Gebauer, L., Skewes, J., Horlyck, L., Vuust, P.(2014). Atypical Perception of affective prosody in Autism Spectrum Disorder. Neuroimage : Clin. 2014a:1-9.
Gökçen, E., Frederickson, N., and Petrides, K. V.(2016). Theory of mind andexecutive control deficits in typically developing adults and adolescents withhigh levels of autism traits .J. Autism Dev. Disord.46: 2072–2087.
Golan, O., baron-cohen, S., Golan, Y.(2008). The reading the mind in films' task [child version]: complex emotion and mental state recognition in children with and without Autism spectrum conditions. J Autism & Dev Disord. 38:1534-41.
Greenwood, J. D. (2019). Social cognition, social neuroscience, and evolutionary social psychology: What’s missing? Journal for the Theory of Social Behaviour, 49:161–178.
Gross, T.F.(2008). Recognition of immaturity and emotional expressions in blended faces by children with Autism and other developmental disabilities. J Autism & Dev Disord; 38:297-311.
Happé, F., Cook, JL., & Bird, G.(2017). The structure of social cognition: In(ter)dependence of sociocognitive processes. Annual Review of Psychology, 68, 243–267.
Hutchins, T.L., Prelock, P.A., Bonazinga, L.(2012).Psychometric Evaluation of the Theory of Mind Inventory (TOMI): A Study of Typically Developing Children and Children with Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disabilities. 42:327-341.
Isaksson, J., Van’t Westeinde, A., Cauvet, É., Kuja-Halkola, R., Lundin, K., Neufeld, J., Willfors, C., Bolte, S.(2019). Social cognition in autism and other neurodevelopmental disorders: A co-twin control study. J. Autism Dev. Disord. 49:2838–2848.
Klingberg, T., Fernell, E., Olesen, P. J., Johnson, M., Gustafsson, P., Dahlström, K., et al. (2005). Computerized training of working memory in children with ADHD: A randomized, controlled trial. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 44: 177–186.
Levin Allen, S.(2010). Social cognitive abilities and social functioning in children with Asperger’s disorder:comparison with deficit/hyperactivity disorder. [Thesis for the degree of philosophy in psychology]. Drexel University. From http://www.researchgate.net.
Lima, R.F.D., Azoni, C.A.S., & Ciasca, S.M.(2011). Attentional performance and executive functions in children with learning difficulties. Psicologia: Reflexão e Crítica, 24(4), 685-691.
Mathersul, D., McDonald, S., Rushby, A.J.(2013). Psychophysiological correlates of social judgement in high-functioning adults with autism spectrum disorder. Int J psychophysiol.87:88-94.
Mazzone, S., & Nader-Grosbois, N. (2017). How are parental reactions to children’s emotions linked with Theory of Mind in children with Autism Spectrum Disorder?. Research in Autism Spectrum Disorders, 40, 41-53.
Monette, S., Bigras, M., Guay, M.(2011). The role of the executive functions in school achievement at the end of Grade. Journalof Experimental Child Psychology. 109(2011):158-173.
Morisaki, H.(2002). The development of communicative behavior in autistic children in the use of Dohsa-hou  Journal ofRehabilitation Psychology. 25: 65-74.
Moses, L.J., & Tahiroglu, D.(2010). Clarifying the relation between executive function and children’s theories of mind(pp. 218–233). In J. Carpendale, G. Iarocci, U. Mu¨ ller, B. Sokol, & A. Young (Eds.), Self- and social-regulation: Exploring the relations between social interaction, social cognition, and the development of executive functions. New York: Oxford University Press.
Mutter, B., Alcorn, MB., & Welsh, M.(2006). Theory of Mind and Executive Function: Working-Memory Capacity and Inhibitory Control as Predictors of False-Belief Task Performance. Perceptual and Motor Skills, 102(3): 819–835.
O'Nions, E., Sebastian, C. L., McCrory, E., Chantiluke, K., Happé, F., & Viding, E. (2014). Neural bases of Theory of Mind in children with autism spectrum disorders and children with conduct problems and callous‐unemotional traits. Developmental science. 17(5): 786-796.
Otero, T. M.,  Barker, L. A.,  Naglieri, J. A.(2014). “Executive function treatment and intervention in schools,” Applied Neuropsychology: Child, 3(3): 205–214.
Paxton, K., & Estay. I.(2007). Counseling People on the Autism Spectrum A Practical Manual. London: Jessica Kingsley Publishers.
Pinkham, A.E., Hopfinger, J.B., pelphrey, K.A., piven, J., Penn, D.l.(2008). Neural bases for impaired social cognition in schizophrenia and Autism spectrum disorders. Schizophr Res. 99:164-75.
 Rakoczy H.(2017). from Part VI - Social and emotional development, The Cambridge Encyclopedia of Child Development. Cambridge University Press.
Rahmi, I., Wimbarti, S (2018). Inhibition in ADHD and non-ADHD children ages 6-12 years. International Journal of Research Studies in Psychology.7(1): 73-85.
Reinhardt, M. C., & Reinhardt, C. A. (2013). Attention deficit-hyperactivity disorder, comorbidities, and risk situations. Jornal de Pediatria, 89(2), 124-130.
Robinson, S., Goddard, L., Dritschel, B., Wisley, M., Howlin, P ( 2009). Executive functions in children with autism spectrum disorders. Brain Cognition; 71(3): 362-8.
Sabbagh, M A., Xu, F., Carlson, S., Moses, L., Lee, K.(2016). The Development of Executive Functioning and Theory of Mind: A Comparison of Chinese and U.S. Preschoolers. Psychol Sci. 17(1): 74–81.
Savas, B., Ilyas, Y(2014).Investigating causal attributions of success and failure and mathematics instructions of students in turkish high schools. Procedia social and behavioral sciences.2:1940-1943.
Shelton, J.F., Tancredi, D.J., Hertz Picciotto, I.(2010). Independent and dependent contributions of advanced maternal and paternal ages to autism risk. Autism Research.3:30-9.
Smith-Spark, J.H., & Fisk, J.E.(2007). Working memory functioning in developmental dyslexia. Memory, 15(1): 34-56.
Starcke, K., Wiesen, C., Trotzke, P., Brand, M.(2016). Effects ofacute laboratory stress on executive functions.FrontPsychol.7:461.
Tervo, R.C.(2006). Identifying Patterns of Developmental Delays Can Help Diagnose Neurodevelopmental Disorders. Clinical Pediatrics, 45(6), 509–517.
Velloso, R. D. L., Duarte, C. P., & Schwartzman, J. S.(2013). Evaluation of the theory of mind in autism spectrum disorders with the Strange Stories test. Arquivos de neuro-psiquiatria. 71(11): 871-876.
Vissers, C., Koolen, S.(2016).Theory of Mind Deficits and Social Emotional Functioning in Preschoolers with Specific Language Impairment. Front. Psychol. 7:1734.
Vivanti, G., Mecormick, C., Young, G.S., abucayan, F., Hatt, N., Nadig, A., et al.(2011). Intect and impaired mechanisms of action understanding in autism. Dev psychol. 47:841-56.
Vogan, V.M., Francis, K.E., Morgan, B.R., Smith, M.L., Taylor, M.J.(2018(. Load matters: Neural correlates of verbal working memory in children with autism spectrum disorder. J Neurodev Disord; 10(1): 19.
Wang, Z., Devine, R., Wong, K., & Hughes, C.(2016). Theory of mind and executive function during middle childhood across cultures. Journal of Experimental Child Psychology. 149:6–22.
Zwaigenbaum,I.& Stone,W.(2006).Early screening for autism spectrum disorders in clinical practice settings. Early identification, diagnosis& intervention. 88(113):41-59