مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

اثربخشی بسته مداخله ای مرگ محور بر اساس دیدگاه مولوی و درمان ACT بر اضطراب مرگ سالمندان شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد، روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران ( نویسنده مسؤل).

3 استادیار روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اهداف: سالمندی علاوه بر ناتوانی های فیزیکی و بیماری های مزمن بر مشکلات رفتاری و روان شناختی نیز اثرگذار است. این پژوهش با هدف بررسی مقایسه اثربخشی بسته مداخله ای مرگ محور بر اساس دیدگاه مولوی با درمان ACT بر میزان اضطراب مرگ در سالمندان شهر اصفهان انجام شد.
مواد و روش ها: طرح این پژوهش به صورت نیمه تجربی با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه است. نمونه گیری به صورت چند مرحله ای صورت گرفت. در مرحله اول، از میان مناطق شهر اصفهان، منطقۀ 8 و 2 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در مرحله دوم، از میان سالمندان این مناطق که مقیم آسایشگاه نبودند، 36 نفر به صورت هدفمند و بر اساس ملاک های ورودی پژوهش انتخاب شدند. سپس این مراجعان به روش گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند(هر گروه،12 نفر). ابزار به کار رفته در این پژوهش مقیاس اضطراب مرگ(DAS) بوده که از روایی و پایایی خوبی برخوردار بوده است. بعد از اجرای پرسشنامه ها، فرضیه های پژوهش با روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد آزمون قرار گرفت.
یافته ها: مقایسه میانگین نمرات اضطراب مرگ در گروه های مورد مطالعه نشان داد، تفاوت معناداری بین نمرات متغیر اضطراب مرگ آزمودنی ها در گروه ها وجود دارد(01/0p <). لذا نتیجه گرفته می شود که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و بسته مداخله ای مرگ محور بر اساس دیدگاه مولوی در کاهش اضطراب مرگ آزمودنی ها موثر بوده است. همچنین بین دو گروه مداخله ای در تاثیر گذاری بر اضطراب مرگ تفاوت معناداری وجود نداشت.
نتیجه گیری: در مجموع این پژوهش می تواند حمایت های تجربی برای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و بسته مداخله ای مرگ محور بر کاهش اضطراب مرگ فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of the death-oriented intervention package based on Molavi's view & ACT treatment on death anxiety in the elderly in Isfahan

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Yaghoubian 1
  • Mohamad bagher Kajbaf 2
  • Hosseeinali Mehrabi 3

1 Department of psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan. Isfahan, Iran

2 Department of psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan. Isfahan, Iran

3 Department of psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan. Isfahan, Iran

چکیده [English]

Aims: In addition to physical disabilities and chronic diseases, aging also affects behavioral and psychological problems. This study aimed to compare the effectiveness of a death-oriented intervention package based on Molavi's view with ACT treatment on the rate of death anxiety in the elderly in Isfahan.
Materials and methods: The design of this study was a quasi-experimental with two experimental groups and one control group and evaluation was done at the pre-test, post-test, and one-month follow-up. Sampling was done in several steps. In the first stage, among the areas of Isfahan, districts 8 and 2 were selected by the available sampling method. In the second stage, among the elderly in these areas who were not residents of the sanatorium, 36 people were purposefully selected based on the inclusion criteria. Then, these clients were randomly assigned to two experimental groups (12 people in each group) and a control group (12 people). The instrument used in this study was the Death Anxiety Scale (DAS), which has good validity and reliability. After administering the questionnaires, the research hypotheses were evaluated by repeated-measures analysis of variance.
The Results: Comparing the mean scores of death anxiety in the study groups showed that there was a significant difference between the variable scores of death anxiety in the groups(p < 0.01). Therefore, it is concluded that the treatment based on acceptance and commitment and death-oriented intervention package based on Molavi's view has been effective in reducing the death anxiety of subjects. Also, there is no significant difference between the two intervention groups in influencing death anxiety.
Conclusion: In general, the results of this study can provide empirical support for acceptance and commitment-based therapy and the death-oriented intervention package based on Molavi's view on reducing death anxiety.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Death
  • Molavi. Acceptance and Commitment Therapy
  • Death Anxiety
  • Elderly
مراجع
احمدی، اکرم.، قائمی، فاطمه.، و فرخی، نورعلی. (1397). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی درمان متنی بر تعهد و پذیرش بر درماندگی روانشناختی، اضطراب مرگ بیماران مبتلا به سرطان اصفهان، مجلۀ علوم روان‌شناختی، 17(72):956-951.
آزادی، محمود و کلانتر کوشه، سید محمد. (1395)، اضطراب مرگ از دیدگاه ابن سینا و الیس: رهیافتی مقایسه ای التقاطی، اندیشه نوین دینی، 12(47): 72-59.
اکبر زاده، فریبا.، و علیزمانی، امیر عباس. (1393). بررسی و تحلیل مرگ و معنای زندگی از دیدگاه مولوی، عرفانیات در ادب فارسی، (23)6: 154-130.   
ایران دوست، فروزان.، نشاط دوست، حمید طاهر.، نادی، محمد علی.، و صفری، سهیلا. (1393). تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان درد مزمن و فاجعه آفرینی درد در زنان مبتلا به کمردرد مزمن، فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، ۸ (۳):۳۱-۴۰.
ایزدی، راضیه.، و عابدی، محمد رضا. (1392). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، تهران: جنگل.
جعفری، محند تقی. (1378). ترجمهوتفسیرنهجالبلاغه، ج 27، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
دشت بزرگی، زهرا.، سواری، کریم.، و صفرزاده، سحر. (1395). اثربخشی معنویت درمانی اسلامی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان، مجلۀ روان شناسی پیری، 2(3): 186-177.
رجبی، غلامرضا و بحرانی، محمود. (1380). تحلیل عاملی سوال های مقیاس اضطراب مرگ، مجلۀ روان شناسی، 20: 345-331.
سوری، ابوذر.، شعبانی مقدم، کیوان.، و سوری، ربیع الله. (1395). رابطه بین فعالیت بدنی و کیفیت زندگی زنان سالمند استان کرمانشاه، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 4(16): 84-75.
سهرابی، فرامرز. (1394). روان درمانی های موج سوم: خاستگاه، حال و چشم انداز، با تاکید ویژه بر طرحواره درمانی، فصلنامه مطالعات روان شناسی بالینی ویژه نامه، 5(18): 14-1.
شهبازی، ایرج. (1389). از مرگ هراسی تا مرگ آشامی(راه کارهای نظری و عملی مولانا برای رهایی از ترس مرگ)، کنفرانس ملی شمس تبریزی: خوی.
صمدی فرد، حمید رضا.، و نریمانی، محمد. (1396). پیش بینی اضطراب مرگ سالمندان بر اساس ذهن آگاهی و باورهای غیرمنطقی، نشریه روان پرستاری، 5(3): 21-15.
عزیزی، میلاد.، و علی زمانی، امیر عباس. (1394). بررسی دیدگاه اروین یالوم دربارۀ ارتباط دغدغه های وجودی مرگ اندیشی و معنای زندگی، دو فصلنامه پژوهش های هستی شناختی، 4(8): 37-19.
قربانعلی پور، مسعود.، و اسماعیلی، علی. (1391). تعیین اثربخشی معناداری بر اضطراب مرگ در سالمندان، فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، (9)3: 68-53.
قربانعلی پور، مسعود.، برجعلی، احمد.، سهرابی، فرامرز.، و فلسفی نژاد، محمد رضا. (1389). بررسی تاثیر اضطراب مرگ و سن بر فراوانی رفتار­های ارتقاء بخش سلامتی، مجله پزشکی ارومیه، 21(2): 292-286.
قیصر، نذیر. (1398). معنی زندگی از نگاه موالنا و اقبال، ترجمه: محمد بقائی، تهران: چاپ اوّل.
کجباف، محمد باقر.، قاسمیان نژاد، علی نقی.، و احمدی فروشانی، سید حبیب الله. (1395). بررسی اثربخشی گروه درمانی معنوی و وجودی با تکیه بر گزارشات افراد تجربه کننده ی نزدیک به مرگ بر میزان افسردگی، اضطراب مرگ و باور به ادامه ی حیات پس از مرگ، طرح پژوهشی دانشگاه اصفهان.
محسنی، شهباز. (1391). مرگ از نگاه مولوی، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، 4(13): 140-129.
مرادی، فرشاد. (1389). مرگ بی مرگی، مجلۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، (3)13:13-9.
مسعود زاده، عباس.، ستاره، جواد.، محمد پور، رضا علی.، و مدانلو کردی، منا. (1387). شیوع اضطراب مرگ بین کارکنان یک بیمارستان دولتی شهر ساری در بهار 1387، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، (67)18: 90-84.
ملکشاهی بیرانوند، فاطمه.، خدابخش پیر کلانی، روشنک.، خسروی، زهره.، و عامری، فریده. (1398). مقایسه و اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر مرگ آگاهی با مداخلۀ شناختی رفتاری بر اختلال وحشتزدگی و اضطراب مرگ، فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 13(4): 87-73.
موعودی، سوسن،. بیژنی، علی،. طیبی، مریم،. و حبیبی، سمانه. (1395). رابطه اضطراب مرگ با وضعیت سلامت روان در پرستاران شاغل در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی بابل، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی بابل، (2)19: 53-47.
مولوی، حسین. (1386). راهنمای عملی SPSS-13-14 در علوم رفتاری، اصفهان: انتشارات پویش‌اندیشه.
 مولوی، جلال الدین محمد. (1375). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. تهران: انتشارات توس.
مومنی، خدامراد.، و رفیعی دلفان، زهرا. (1397). اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر اضطراب مرگ و سلامت عمومی زنان سالمند سوگوار، روان شناسی پیری، 4(2): 141-131.
مهری نژاد، سید ابوالقاسم.، رمضان ساعتچی، لیلی،. و پایدار، سایه. (1395). بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی و پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان، سالمند، (4)11: 503-494.
میرزایی دوستان، زینب.، زرگر، ید الله.، و زندی پیام، آرش. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب مرگ و سلامت روان زنان مبتلا به HIV  شهر آبادان، مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، 25(1): 13-2.
نوحی، عصمت.، کریمی، طیبه.، ایران منش، صدیقه. (1392). مقایسه ترس از مرگ در سالمندان ساکن منازل با سالمندان ساکن سرای سالمندان شهر اصفهان، فصلنامه سالمند، 8(31): 31-24.
نوروزی، اصغر.، مرادی، علیرضا.، زمانی، کریم.، و حسنی، جعفر. (1396).  مقایسه اثربخشی معنادرمانی مبتنی بر اندیشه های مولانا با درمان پذیرش و تعهد در بهزیستی روان شناختی سالمندان، فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 11(3): 58-41.
ولیخانی، احمد. و یار محمدی واصل، مسیب. (1393). رابطه سبک های دلبستگی با اضطراب مرگ در بیماران قلبی-عروقی، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی کرمان، (4)21: 367-355.
هاشمی رزینی، هادی.، با حشمت جویباری، شهاب.، و رامشینی، مریم. (1396 ). بررسی ارتباط راهبرد های مقابله و منبع کنترل با اضطراب مرگ در سالمندان، سالمند، (2)12: 241-232.
یالوم، اروین. (1391). مامان و معنی زندگی، ترجمۀ سپیده حبیب، تهران: قطره.
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative research, 1(3), 385-405.
Barnett, M. D., Anderson, E. A., & Marsden, A. D. (2018). Is death anxiety more closely linked with optimism or pessimism among older adults? Archives of Gerontology and Geriatrics, 77, 169-173.
 
Bassett, J. F. (2017). Disgust Sensitivity Accounts or Some but Not All Gender Differences in Death Attitudes, OMEGA-Journal of Death and Dying, 75(1): 26-46.
Bayati, A., Abbasi, P., Ziapour, A., Parvane, E., & Dehghan, F. (2017). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Death Anxiety and Death Obsession in the Elderly. Population and Communty Studies, 15(10): 122-128.
Bodner, E., Shrira, A., Bergman, Y., CohenFridel, S., & Grossman, E. S. (2015). The interaction between aging and death anxieties predicts ageism. Personality and Individual Differences, 86, 15-19.
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Virginia: Sage Braun.
Brewer, G. (2002). Differing death scenarios: self esteem and Death anxiety, M. A thesis in psychology: East Tennessee state university.
Cardaciotto, L. A. (2005). Assessing Mindfulness: The Development of a BiDimensional Measure of Awareness and Acceptance [Thesis]. Philadelphia, PA: Drexel University.
Chan WCH, Tin AF, Chan CHY, Chan CLW, Tang ACW. Introducing the 8A model in death education training: promoting planning for end – of life care for Hong Kong Chinese. Illness Crisis & Loss. 2010; 18(1):49-62.
Eifert, H. G., & Forsyth, P. J. (2005). Acceptance & commitment therapy for anxiety disorders, Oakland: harbinger.
Fountoulakis, K. N., Siamouli, M., Magiria, S., & Kaprinis, G. (2008). Late-life depression, religiosity, cerebrovascular disease, cognitive impairment and attitudes towards death in the elderly: Interpreting the data, Medical hypotheses, 70(3): 493-496.
Goranson, A., Ritter, R. S., Waytz, A., Norton, M. I., Gray, K. (2017). Dying Is Unexpectedly Positive. Psychol. Sci. 28(7): 988–999.
Joaquin, S., & Gomes-Benito, J. (2002). Psychometric properties of the Spanish form of Templer’s Death Anxiety Scale, Psychological Reports, 91(2): 1116-1120. 
Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (2013). Acceptance and Commitment Therapy. (2th ed). New York: Guilford Press.
Mejia, M., Hyman, S. M., Behbahani, S., Farrell-Turner, K. (2016). Death anxiety and ageist attitudes are related to trainees’ interest in working with older adults, Gerontology & Geriatrics Education, 1–16.
Minton, S. J. (2001). Key Thinkers in Practical Philosophy: Dr. Yalom, UK., Practical Philosophy (March).
Momtaz YA, Haron, S. A., Ibrahim, R., Hamid, T. A. (2015). Spousal death anxiety in old age: gender perspective. OMEGA-Journal of Death and Dying, 72(1):69-80.
Russac, R, J., Gatliff, C., Reece, M., Spottswood, D. (2007). Death anxiety across the adult years: an examination of age and gender effects. Death studies, 31(6): 549-561.
Soleimani, M. A., Lehto, R. H., Negarandeh, R., Bahrami, N., & Sharif Nia, H. (2015). Relationships between Death Anxiety and Quality of life in Iranian Patients with cancer. Asia Pac J Oncol Nurs, 3: 91-183.
Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a Death Anxiety Scale, Journal of General Psychology, 82, 165-177.
Venes, D., Taber, C.W. (2013). Taber’s cyclopedic medical dictionary. 22th ed. Philadelphia: F. A. davis company.
WHO. Ageing and Life Course. 2014. Available at: http://www.who.int/ageing/en. Accessed Apr 4, 2014
Yang, H., Zhang, J., Lu, Y & Li, M. (2016). Achinese version of a likert-type death anxiety scale for colorectal cancer patients, International journal of nursing sciences, 3:337-341.
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 11، شماره 39
تیر 1399
صفحه 75-104
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار