نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی ، اراک، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ، اراک، ایران

3 استادیار گروه روانشناسی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک ، ایران

چکیده

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، مشکلات عدیده ای در سلامت روان و زندگی اجتماعی خویش دارند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر فلسفه برای کودکان برانعطاف‌پذیری روانشناختی و عملکرد اجتماعی کودکان 6 تا 12 سال مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بود. روش پژوهش در این مطالعه؛ نیمه ‌آزمایشی از نوع پیش ‌آزمون - پس‌ آزمون – پیگیری، همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری، کلیه کودکان مراجعه کننده به مرکز مشاوره شمیم کرمانشاه در سال 1399-1398 بود. گروه نمونه، 20 نفر از کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بودند. انتخاب بصورت نمونه‌گیری هدفمند و جایگزینی بصورت تصادفی بود. ابتدا پرسشنامه های اضطراب جدایی (هان و همکاران ،2003)، مهارت‌های اجتماعی (ماتسون و همکاران ،1983) و آزمون دسته ‌بندی کارت ‌های ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) برای هر دو گروه اجرا شد (پیش آزمون). سپس شرکت کنندگان گروه مداخله، آموزش فلسفه برای کودک را در 10جلسه 60 دقیقه ای و هفته‌ای یکبار دریافت کردند؛ درحالیکه گروه کنترل هیچ مداخله آموزشی دریافت نکرد. سپس هر دو گروه مجدد با پرسشنامه‌های مذکور مورد ارزیابی قرارگرفتند(پس آزمون). مرحله پیگیری نیز 2 ماه بعد از پس‌آزمون برگزار گردید از تحلیل کوواریانس با رعایت پیش فرض ها برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که انعطاف‌پذیری روانشناختی و عملکرد اجتماعی به صورت معناداری (05/0>P) افزایش داشته است و میزان اضطراب در این کودکان نیز کاهش معناداری داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of Training based philosophy for children on psychological flexibility and social performance in children with separation anxiety disorder

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Mohammadi 1
  • zabih pirani 2
  • Firoozeh Zangeneh motlag 3

1 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Arak, Iran

2 Assistant Professor of Psychology. Islamic Azad university . Arak Branch. Iran

3 Assistant Professor of Psychology. Islamic Azad university . Arak Branch. Iran

چکیده [English]

Children with separation anxiety disorder have many problems in their mental health and social life.The aim of this study was to evaluate the effectiveness of Training based philosophy for children on psychological flexibility and social performance in children with separation anxiety disorder aged 6 to 12 years with separation anxiety disorder. Research method in this study; The quasi-experimental was pretest and posttest with the control group. The statistical population was all children referred to Shamim Counseling Center in Kermanshah in 2019-2020. The sample group consisted of 20 children with separation anxiety disorder. The sample was selected by purposive sampling and random sampling. The sample group consisted of 20 children with separation anxiety disorder. The sample was selected by purposive sampling and random sampling. First, separation anxiety questionnaires (Han et al., 2003), Matson's social skills (Matson et al., 1983) and the Wisconsin card classification test (Grant and Berg, 1948) were administered to both groups (pretest). The participants in the intervention group then received Training based philosophy for children in 10 sessions of 60 minutes once a week; While the control group did not receive any educational intervention. Then both groups were re-evaluated with the mentioned questionnaires (post-test). The follow-up stage was held 2 months after the post-test. Covariance analysis was used to analyze the data by observing the defaults. The results showed that psychological flexibility and social functioning increased significantly (P <0.05) and the level of anxiety in these children decreased significantly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological flexibility
  • Philosophy for children
  • separation anxiety Social Performance
اسماعیل زاده، تیمور؛ الله کرمی، آزاد و موسوی، فرانک (1397). اثربخشی چندرسانه‌ای فلسفه برای کودک (P4C) بر حل مسئله دانش آموزان پایه ششم ابتدایی. نشریه فناوری، 12(4)، 329-338.
اصل مرز، فریبرز. (1398). طراحی و آزمون برنامه آموزش فلسفه برای والدین و اثربخشی آن با برنامه آموزش فلسفه برای کودکان در جهت‌گیری هدفی دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی. مجله علوم روان‌شناختی، 18(4)، 2149-2161.
جلیلیان، سهیلا؛ عظیم پور، احسان و جلیلیان، فریبا. (1395). اثربخشی برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر پرورش توانایی حل­مسأله و قضاوت اخلاقی در دانش­آموزان. فصلنامه پژوهش‌های تربیتی، 9 (1)، 1-23.

چراغ زاده، مینا؛ کردنوقابی، رسول و سهراب، زهرا. (1398). اثربخشی آموزش­فلسفه ­به کودکان بر احساس­ تنهایی و نا­امیدی دانش‌آموزان. دو فصلنامه کودک وتفکر،10(1)، 37-50.

چورپیتا، بروس ف.(1395). درمان شناختی رفتاری اضطراب در کودکان: رویکرد واحد پردازه­ای، (چاپ دوم). ترجمه کتایون حلمی، تهران: نشر ارجمند.
حاجلو، نادر؛ رحیمی، سعید و صداقت، مهرناز. (1398). مقایسه‌ی سواد سلامت، انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و شخصیت جامعه­پسند در دانشجویان دختر ورزشکار و غیر ورزشکار. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 14(1)،47-48.
حبیبی کلیبر، رامین؛ فرید، ابوالفضل و محمد زاده، رقیه. (1398). اثربخشی روش اجتماع پژوهشی در برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر خودکارآمدی اجتماعی دانش آموزان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 14 (1)، 67-98.
حسنی، ملیحه؛ بنیسی، پرنیاز و حقیق، سارا. (1398). تبیین افسردگی بر اساس انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و احساس انسجام در مادران دارای فرزند مبتلا به اوتیسم. فصلنامه رویش در روان‌شناسی، 8(6)، 103-112.
حمید، نجمه. (1398). روان‌شناسی مرضی کودک بر اساس DSM-5 (چاپ سوم) تهران: انتشارات ارجمند.
دادستان، پریرخ. (1399). روان‌شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی (جلد 1) چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات سمت.
دره زرشکی پور، امیده؛ فلاح، محمدحسین و سعیدمنش، محسن. (1398). طراحی داستان­هایی برای ایجاد گسلش شناختی در برنامه فلسفه برای کودکان و اثربخشی آن بر کاهش علائم اختلال وسواس فکری – جبری کودکان دارای نشانه‌های OCD دوره ابتدایی شهرستان یزد، دوفصلنامه کودک و تفکر، 10(2)، 1-30.
رستمی، کاوه؛ فیاض، ایراندخت؛ مفیدی، فرخنده؛ ملکی، حسن و بهشتی، سعید. (1398). تأثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر میزان مهارت استدلال دانش آموزان پسر، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 13(3)، 23-33
رضاپور میرصالح، یاسر؛ خردمند، طاهره و شاهدی، سمیه. (1396). اثربخشی آموزش هوش اخلاقی بر عملکرد اجتماعی و مشکلات رفتاری. فصلنامه اخلاق در علوم رفتاری، 12(1)، 1-12.
رضایی، نورمحمد؛ پادروند، نادر؛ سبحانی، عبدالرضا و رضایی، علی‌محمد. (1393). بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش خلاقیت و مؤلفه‌های سیالی، انعطاف‌پذیری، ابتکار و بسط. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(2)، 19-36.
صالح زاده عین‌آباد، زهرا؛ خلیلی، الهه؛ مجتهد زاده، مهشیدو نائینیان، محمدرضا. (1397). بررسی انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، کنترل، اجتناب و اضطراب و تفاوت‌های جنسیتی در اضطراب. فصلنامه رویش روان‌شناختی، 7 (5)، 129-146.
طلایی نژاد، فهیمه؛ قنبری، سعید؛ مظاهری، محمدعلی و عسگری، علی. (1395). ویژگی مقدماتی مقیاس سنجش اضطراب جدایی (فرم والدین). فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روانشناسان ایرانی،12(47)، 225-235.
عباسی، زهره؛ امیری، شعله و طالبی، هوشنگ. (1394). اثربخشی درمان شناختی رفتاری متمرکز بر واحد پردازه‌ای (MCBT) بر کاهش علائم اضطراب جدایی کودکان 6 و 7 ساله. دو فصلنامه روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 13 (2)، 51-64.
عبدی، اکبر؛ عربانی دانا، علی؛ حاتمی، جواد و پرند، اکرم. (1393). اثربخشی بازی‌های رایانه‌ای شناختی بر بهبود حافظه کاری، توجه و انعطاف‌پذیری شناختی در کودکان مبتلا به ADHD. فصلنامه کودکان استثنایی، 14(1)، 19-33.
عسگری، محمد؛ دیناروند، حسن و ترکاشوند، محمدرضا. (1394). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تفکر منطقی دانش آموزان دختر و پسر سوم راهنمایی منطقه ثامن. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 9 (1)، 25-42.
عیسی مراد، ابوالقاسم؛ نفر، زهرا و فاطمی، فاطمه السادات. (1398). اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر همدلی و حل مسئله اجتماعی دانش‌آموزان پنجم ابتدایی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 9(4)، 117-134
فتحی، لیلا؛ احقر، قدسی و نادری، عزت اله. (۱۳۹۷). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان (P4C) به روش پژوهش مشارکتی بر مسئولیت‌پذیری دانش آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش، ۱۵ (۱)، ۷-۱۸.
فرامرزی، سالار؛ بکرایی، سعدی؛ محب زاده، مجید؛ آقازیارتی، علی و رنجبر، بدر. (1399) اثربخشی آموزش بازی‌های حرکتی ریتمیک بر اضطراب جدایی کودکان. خانواده درمانی کاربردی، 1(3)، 66-83
فلاح مهنه، تورج؛ یمینی، محمد ومهدیان، حسین. (1397). تأثیر رویکرد محتوایی آموزش فلسفه برای کودکان بر باورهای فراشناختی و تفکر انتقادی دانش آموزان ابتدایی. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(3)، 157-172.
قائدی، یحیی. (1395). مبانی نظری فلسفه برای کودکان، تهران: انتشارات مرآت.
قنبریان، مهدی. (1396). اثربخشی تنظیم هیجان بر عملکرد اجتماعی و جرأت ورزی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 94-95. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناسی، 12 (3)،137-154.
کم، فیلیپ. (1994). داستان‌های فکری 1(چاپ چهارم). ترجمه فرزانه شهرتاش و مژگان رشتچی. (1398). تهران: انتشارات شهرتاش.
کم، فیلیپ. (1994). داستان‌های فکری 2(چاپ سوم). ترجمه مژگان رشتچی و فرزانه شهرتاش. (1397). تهران: انتشارات شهرتاش.
گات، بریس و گات، موراگ. (2012). فلسفه برای کودکان خردسال راهنمای عملی، ترجمه: ذبیح پیرانی، شکوه السادات بنی جمالی و علی رحمانی. (1395). اراک: دانشگاه آزاد اسلامی
هدایتی، مهرنوش؛ قائدی، یحیی؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و یونسی، غلامرضا (1389). بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به‌صورت اجتماع پژوهشی بر بهبود ارتباطات اجتماعی کودکان، فصلنامه تفکر و کودک شماره 1، 83-102.
هوشمندی، فاطمه و شمشمیری، بابک. (1397). تدریس درس علوم پایه اول دوره ابتدایی به روش برنامه آموزش فلسفه برای کودکان. فصلنامه آموزش پژوهی، 4(4)، 1-15
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) Washington, D.C.: Author
Bulbena-Cabre, A., Duñó, L., Almeda, S., Batlle, S., Camprodon-Rosanas, E., Martín-Lopez, L. M., & Bulbena, A. (2019). Joint hypermobility is a marker for anxiety in children. Revista de Psiquiatria y Salud Mental, 12(2), 68–76. https://doi.org/10.1016/j.rpsm.2019.01.004
Burgh, G. (2018). The need for philosophy in promoting democracy: A case for philosophy in the curriculum.
Cancer, A., Bonacina, S.,Antonietti, A., Salandi, A., Molteni, M., & Lorusso, ML, (2020),The Effectivenessof Interventions for DevelopmentalDyslexia: Rhythmic Reading TrainingCompared With Hemisphere-SpecificStimulation and Action Video Games.Front. Psychol, 11(4): 1158-1162
Caukin, N. G., & Brinthaupt, T. M. (2017). Using a Teaching Philosophy Statement as a Professional Development Tool for Teacher Candidates. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 11(2), 18.
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens. Journal of Curriculum Studies, 48(1), 136-150.
D'Olimpio, L., & Teschers, Ch. (2016). Philosophy for Children Meets the Art of Living: A Holistic Approach to an Education for Life. Philosophical Inquiry in Education, 23, 2, 114-124
Hahn, L., Hajinlian, J., Eisen, A. R., Winder, B., & Pincus, D. B. (2003). Measuring the dimentions of separation anxiety and early panic in children and adolescents: The Separation Anxiety Assessment Scale. Paper presented at the 37th annual convention of the Association for Advancement of Behavior Therapy, Boston.
Haynes, A. (2002). Children as Philosopher. London & New York: Rutledge Flamer.
Lipman, M. (1976). ‘Can Philosophy for Children be the Basis of Educational Redesign?’ Journal of Social Studies, 69 (6).
Lipman, M. (2017). The Institute for the Advancement of Philosophy for Children (IAPC) program. In History, Theory and Practice of Philosophy for Children (pp. 3-11). Routledge
Masuda A, Tully EC(2012) The role of mindfulness and psychological flexibility in somatization, depression, anxiety, and general psychological distress in a nonclinical college sample. J Evid Based Integr Med. 17(1):66-71.
Matson, J. L., Rotatori, A. F., Helsel, W. L. (1983). Development of a rating scale to measure social skills in children: The matson Evaluation of Social Skills with Youngsters (MESSY). Behavior, Reasearch and Therapy, 21(4), 335-340.
Moitra, E., & Gaudiano, B. A. (2016). A psychological flexibility model of medication adherence in psychoticspectrum disorders. Journal of Contextual Behavioral Science, 5(4), 252-257.
Payant, C. (2017). Teaching Philosophy Statements: In‐ Service ESL Teachers’ Practices and Beliefs. TESOL Journal, 8(3), 636-656.
Siddiqui, N., Gorard, S., & See, B. H. (2019). Can programmes like Philosophy for Children help schools to look beyond academic attainment?. Educational Review, 71(2), 146-165
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120
Yan, S &. Lynne Masel,W. Wang,Z.& Chia-Chiang.W (2018). Meta-Analysis of the Effectiveness of Philosophy for Children Programs on Students’ Cognitive Outcomes. Analytic Teaching and Philosophical Praxis,39(1).33-13.