مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی در بهبود تاب آوری و کاهش علائم بالینی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزارجنسی: مطالعه تک آزمودنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، روانشناسی عمومی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران.

2 استادیار، روانشناسی عمومی، دانشگاه اردکان،یزد، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

سوء‌استفاده جنسی از زمره تروماهای ناشی از آسیب می‌باشد، که سلامت نوجوانان را به‌طور جدی تهدید نموده و آن‌ها را نیازمند یاری‌رسانی حرفه‌ای می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان‌ مبتنی بر ذهن‌آگاهی در بهبود تاب‌آوری و کاهش علائم بالینی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی انجام شد. طرح پژوهش تک آزمودنی با دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزار جنسی 12 تا 18 سال بود که در سال 1399 به مرکز اورژانس اجتماعی شهرستان ایذه مراجعه نمودند. دو نفر به شیوه نمونه‌گیری هدف‌مند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت کنندگان 3 جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی‌ها با استفاده از مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه کودکان (فوآ و همکاران، 2018) و پرسشنامه تاب‌آوری (کانر و دیویدسون، 2003) در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و یک ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. مداخله به‌صورت انفرادی بر اساس ذهن‌ آگاهی در 8 جلسه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل بصری نمودار، درصد بهبودی و شاخص درصد پایا انجام شد. یافته‌ها نشان داد هر دو مراجع با شروع مداخله روند کاهشی و رو ‌به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس نشانگان اختلال استرس پس از سانحه و روند افزایشی و رو به بهبودی را در طراز نمرات مقیاس تاب-آوری کانر و دیویدسون نشان دادند. آزمودنی‌ها این نتایج را تا یک ماه پس از درمان حفظ نمودند. براساس یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود که درمانگران حوزة کودک و نوجوان، جهت افزایش تاب-آوری و بهبود علایم ناشی از استرس از رویکردهای ذهن آگاهی جهت اثربخشی بیشتر استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the effectiveness of mindfulness-based therapy in improving resilience and reducing the clinical symptoms of adolescents with post-traumatic stress disorder due to sexual harassment: a single-subject study

نویسندگان [English]

  • samireh karimi 1
  • Shekoofeh mottaghi 2
  • Afsaneh Moradi 3

1 M.Sc. Student in general Psychology, Ardakan University, yazd, Iran.

2 Assistant Professor,Psychology Dep, Faculty of Psychology and Educational Sciences,Ardakan University,Yazd,Iran.

3 Assistant‌ Professor, Psychology Dept., Faculty of Literature and Humanities Sciences, Persian Gulf University, Boushehr, Iran.

چکیده [English]

Sexual abuse is a trauma caused by injury, which seriously threatens the health of adolescents and makes them need professional help. The aim of the present study was to investigate the effectiveness of mindfulness-based therapy in improving resilience and reducing the clinical symptoms of adolescents with post-traumatic stress disorder caused by sexual harassment. The research design was a single subject with a follow-up period. The statistical population of the study included all 12 to 18-year-old girls with post-traumatic stress disorder due to sexual harassment in Izeh city who referred to the social emergency center in 2020. Two of them were selected through purposive sampling. Three baseline sessions were performed for each participant. Evaluations were done using the Post Traumatic Stress Disorder Symptom Scale (Foa et al., 2018) and the Resilience Questionnaire (Connor and Davidson, 2003) at baseline, intervention sessions, and one month after treatment (follow-up). The intervention was performed individually based on mindfulness in 8 sessions. Data analysis was done using visual analysis of graph, recovery percentage and reliable percentage index. The results showed that both subjects showed a decreasing and improving trend in the scale of post-traumatic stress disorder syndrome and an increasing and improving trend in the Conner and Davidson Resilience Scale scores. Subjects preserved these results for up to one month after treatment. Based on the findings of the research, it is recommended that therapists in the field of children and adolescents use mindfulness therapies to achieve more effectiveness in increasing resilience and improving stress symptoms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Post Traumatic Stress Disorder.Resilience
  • Mindfulness
  • Adolescence
  • Sexual Harassment
مراجع
منابع
اصلی­آزاد، مسلم؛ منشئی، غلامرضا و قمرانی، امیر (۱۳۹۸). تأثیر درمان ذهن­آگاهی بر تحمل ابهام و درآمیختگی فکر و عمل مبتلایان به اختلال وسواس بی­اختیاری. فصلنامه سلامت روان کودک، ۶ (۱)، ۸۳-۹۴.
اعتمادی، سهیلا؛ پورشریفی، حمید؛ تاجری، بیوک؛ کلانتری، مهدی و هواسی، ناهید (1399). نقش تجارب آسیب­زای جنسی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و افشاسازی در تبیین علائم جسمی دختران نوجوان آسیب­دیده. فصلنامه روان‌شناسی سلامت، 9(35)، 68-51.
افشاری، افروز و امین، راضیه (1397). نقش تشخیصی رویدادهای استرس‌زا، تاب‌آوری و ناگویی هیجانی در اعتیاد زنان. مطالعات روان‌شناختی، 14(2)، 109-124.
پورشهریاری، مه­سیما؛ ولی­پور، مورینا و حسینیان، سیمین (1396). تأثیر آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه سلامت روان کودک، 4(4)، 1-23.
جیمزسادوک، بنجامین؛ آلکوت­سادوک، ویرجینیا و روئیز، پدرو (2015). خلاصة روان‌پزشکی: علوم رفتاری و روان­پزشکی بالینی. ترجمه فرزین رضاعی (1397). تهران: ارجمند.
خرمی، فرهاد؛ بستان، نبی؛ یوسفی لبنی، جواد و مرادی، سیدیحیی (1398). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر تاب‌آوری دانش آموزان. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، ۴ (۳۲)، ۶۱-۷۵.
دبرا، بوردیک (2014). راهنمای آموزش مهارت­های ذهن­آگاهی به کودکان و نوجوانان. ترجمه غلامرضا منشئی، مسلم اصلی­آزاد، لاله حسینی، پریناز طیبی نایینی. (1396). اصفهان: نشر دانشگاه آزاد اسلامی.
درهرج، محمد؛ حسنی، جعفر و مرادی، علیرضا (1396). اختلال استرس پس از سانحه کودکان و نوجوانان (راهنمای تشخیص و درمان). تهران: آکادمیک.
دمهری، فرنگیس؛ عزیزی، مهدیه و برغون، ریحانه. (۱۳۹۹). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روان‌شناختی و کاهش نشانه­های درد در کودکان دارای بیماری­های مزمن. فصلنامه اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 15(۵۶)، ۳۷-۴۶.
سنبلی، سهیلا؛ فرهنگی، عبدالحسین و تیزدست، طاهر (1395). مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری مبتنی بر ذهن­آگاهی و درمان ذهن­آگاهی بر کاهش علائم و بهبود تحریک­پذیری و تمرکز جانبازان شیمیایی مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه استان تهران. روان‌شناسی نظامی، 7(26)، 51-74.
شریف­پور، شایسته؛ منشئی، غلامرضا و سجادیان، ایلناز (1397). بررسی تأثیر آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور بر افسردگی، اضطراب و استرس نوجوانان مبتلا به سرطان در مرحله­ شیمی‌درمانی. مجله علوم پزشکی جندی شاپور، 17(5)، 557-545.
شریفی، ونداد؛ اسعدی، محمد؛ محمدی، محمدرضا؛ امینی، همایون؛ کاویانی، حسین و سمنانی، یوسف (1383). پایایی و قابلیت اجرای نسخة فارسی مصاحبة ساختار یافتة تشخیصی برای (DSM-IVSCID). تازه­های علوم شناختی. 6(1 و 2)، 10-22.
صدری­دمیرچی، اسماعیل؛ محمدی، نسیم و بدل­پور، زینب (1396). اثربخشی کاهش استرس مبتنی ­بر ذهن­ آگاهی بر خودکارآمدی و رضایت از زندگی جانبازان. فصلنامه روان‌شناسی نظامی، 8(32)، 31-41.
فراهانی، حجت­اله؛ آقامحمدی، سمیه؛ عابدی، احمد و کاظمی، زینب (1392). مبانی کاربردی طرح­­های مورد منفرد در پژوهش­های علوم رفتاری و پزشکی. تهران: روان‌شناسی و هنر.
فرهادی، مریم و پسندیده، محمدمهدی (1399). اثربخشی درمان­ شناختی مبتنی بر ذهن­آگاهی ((MBSR بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی و افزایش خودکارآمدی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. روان‌شناسی بالینی و شخصیت، 15(2)، 7-15.
گنجی، مهدی. (1394). راهنمای کامل تغییرات و نکات ضروری DSM-5. تهران: ساوالان.
مطلق، ماریا؛ علاقبندراد، جواد؛ شهریور، زهرا؛ عرب­گل، فریبا و صاحبی، محمدعلی (1384). نیمرخ علائم و عوامل خطرساز اختلال استرس پس از سانحه در کودکان و نوجوانان زلزله‌زده بم. تازه­های علوم شناختی، ۱۷ (۳)، ۶۵-۷۰.
نوفرستی، اعظم و حسن­آبادی، حمیدرضا (1397). تحلیل داده­ها در طرح­های آزمایشی تک آزمودنی. نشریه رویش روان‌شناسی. 7(۱۲)، ۲۹۱-۳۰۶.
نهنگ، علی­اکبر؛ موسوی نجفی، فهیمه و محمدی، رؤیا (1399). تأثیر آموزش ذهن­آگاهی بر خودنظم­بخشی هیجانی و تاب­آوری روان­شناختی کودکان بدسرپرست. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷ (۱)، ۱۰۶-۱۱۷.
هاشمی، سهیلا؛ اکبری، عباس؛ عباسی اصل، رؤیا و اردشیری­ آلاشتی، رؤیا (1397). ساختار عاملی و کفایت روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس تاب‌آوری (RS-14). فصلنامه پژوهش­های نوین روان‌شناختی، 13(51)، 272-251.
References
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Ardesch, S. (2015). Does Mindfulness makes less anxious? M.A thesis of clinical psychology. Leiden University.
Azad-Marzabadi, E., Amiri, S., & Moghtadaei, K. (2018). Comparison of Mindfulness Based Therapy and Pharmacotherapy on Trauma Related Symptoms. Trauma Monthly, 23(6), 12-37. https://doi.org/10.5812/ traumamon.55969.
Boyd, J. E., Lanius, R. A., & McKinnon, M. C. (2018). Mindfulness-based treatments for posttraumatic stress disorder: A review of the treatment literature and neurobiological evidence. Journal of Psychiatry & Neuroscience, 43(1), 7–25. https://doi.org/10.1503/jpn.170021.
Bethell, C., Gombojav, N., Solloway, M., & Wissow, L. (2016). Adverse childhood experiences, resilience and mindfulness-based approaches: common denominator issues for children with emotional, mental, or behavioral problems. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 25(2), 139-156. https://doi.org/ 10.1016/j.chc.2015.12.001.
Bigdeli, I., Najafy, M., & Rostami, M. (2013). The Relation of Attachment Styles, Emotion Regulation, and Resilience to Well-being among Students of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education. 13(9), 721-729. http://ijme.mui.ac.ir/article-1-2694-en.html.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82. https://doi.org/10.1002/da.10113.
Daigneault, I., Dion, J., Hébert, M., & Bourgeois, C. (2016). Mindfulness as mediator and moderator of post-traumatic symptomatology in adolescence following childhood sexual abuse or assault. Mindfulness, 7(6), 1306-1315. https://doi.org/10.1007/s12671-016-0571-3
Dehestani, M. (2015). The Effectiveness of Learning to Decrease Mindfulness-Based Stress on Depression, Anxiety and Stress of Girl Students. Thought and Behavior in Clinical Psychology, 4(10), 56-47.
Devries, K. M., & Meinck, F. (2018). Sexual violence against children and adolescents in South Africa: making the invisible visible. The Lancet Global Health, 6(4), 367-368. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(18)30106-2.
Donnelly, C. L., & Amaya-Jackson, L. (2002). Post-traumatic stress disorder in children and adolescents. Pediatric Drugs, 4(3), 159-170. https://doi.org/10.2165/00128072-200204030-00003.
Eoh, Y., Jeong, A., Cha, S. Y., & Kim, N. H. (2019). How Resilience Affects Post-Traumatic Stress Symptoms: The Mediating Role of Acceptance. Korean Journal of Clinical Psychology, 38(3), 308-317. https://doi.org/10.15842/kjcp.2019.38.3.004.
Foa, E. B., Johnson, K. M., Feeny, N. C., & Treadwell, K. R. (2001). The Child PTSD Symptom Scale: A preliminary examination of its psychometric properties. Journal of clinical child psychology, 30(3), 376-384. http://doi.org/10.1207/S15374424JCCP3003-9.
Foa, E. B., Asnaani, A., Zang, Y., Capaldi, S., & Yeh, R. (2018). Psychometrics of the Child PTSD Symptom Scale for DSM-5 for trauma-exposed children and adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 47(1), 38-46. https://doi.org/10.1080/15374416.2017.1350962
Fortuna, L. R., Porche, M. V., & Padilla, A. (2018). A treatment development study of a cognitive and mindfulness‐based therapy for adolescents with co‐occurring post‐traumatic stress and substance use disorder. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 91(1), 42-62. https://doi.org/10.1111/papt.12143.
Hicks, L. M., & Dayton, C. J. (2019). Mindfulness and trauma symptoms predict child abuse potential in risk-exposed, men and women during pregnancy. Child abuse & neglect, 90(1), 43-51. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2019.01.018.
Hiemdal, O., Aune, T., Reinfjell, T., Stiles, T. C. & Friborg, O. (2007). Resilience as a predictor of depressive symptoms: A correlation study with young adolescents. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(1), 91-104. https://doi.org/10.1177/1359104507071062.
Hiller, R. M., Meiser-Stedman, R., Fearon, P., Lobo, S., MacKinnon, A., Fraser, A., & Halligan, S. L. (2016). Changes in the prevalence and symptom severity of child PTSD in the year following trauma: A meta-analytic study. Journal of Child Psychology Psychiatry, 57(8), 884-898. https://doi.org/10.1111/jcpp.12566
Hwang, W. J., Lee, T. Y., Lim, K. O., Bae, D., Kwak, S., Park, H. Y., & Kwon, J. S. (2018). The effects of four days of intensive mindfulness meditation training (Templestay program) on resilience to stress: a randomized controlled trial. Psychology, health & medicine, 23(5), 497-504. https://doi.org/10.1080/13548506.2017.1363400.
Kabat-Zinn J. (1996). 'Mindfulness Meditation: What it is, what it isn’t, And Its Role in Health Care and Medicine'. In Haruli Y., Ishii Y., and Suzuki M. Comparitive and Psychological Study on Meditation, Eburon, Netherlands, 161-169.
Kratzer, L., Heinz, P., Pfitzer, F., Padberg, F., Jobst, A., & Schennach, R. (2018). Mindfulness and pathological dissociation fully mediate the association of childhood abuse and PTSD symptomatology. European Journal of Trauma & Dissociation, 2(1), 5-10. https://doi.org/10.1016/j.ejtd.2017.06.004.
Krug, E. G., Mercy, J. A., Dahlberg, L. L., & Zwi, A. B. (2002). The world report on violence and health. The Lancet, 360(9339), 1083-1088. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)11133-0.
Lane, J. D., & Gast, D. L. (2014). Visual analysis in single case experimental design studies: Brief review and guidelines. Neuropsychological rehabilitation, 24(3-4), 445-463. https://doi.org/10.1080/09602011.2013.815636.
Ortiz, R., & Sibinga, E. M. (2017). The role of mindfulness in reducing the adverse effects of childhood stress and trauma. Children, 4(16), 1-19. https://doi.org/10.3390/children4030016.
Rachamim, L., Mirochnik, I., Helpman, L., Nacasch, N., & Yadin, E. (2015). Prolonged exposure therapy for toddlers with traumas following medical procedures. Cognitive and Behavioral Practice, 22(2), 240-252. https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2014.01.006.
Ramasubramanian, S. (2017). Mindfulness, stress coping and everyday resilience among emerging youth in a university setting: a mixed methods approach. International Journal of adolescence and youth, 22(3), 308-321. https://doi.org/10.1080/02673843.2016.1175361.
Rauch, S. L., Shin, L. M., & Phelps, E. A. (2006). Neurocircuitry models of posttraumatic stress disorder and extinction: human neuroimaging research—past, present, and future. Biological psychiatry, 60(4), 376-382. https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2006.06.004.
Semple, R., Reid, E., & Miller, L. (2005). Treating anxiety with mindfulness: An open trial of mindfulness training for anxious children. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19(4), 379-391. https://doi.org/10.1891/jcop.2005.19.4.379.
Spitzer, R. L., Williams, J. B., Gibbon, M., & First, M. B. (1992). The structured clinical interview for DSM-III-R (SCID): I: history, rationale, and description. Archives of general psychiatry, 49(8), 624-629. doi:10.1001/archpsyc.1992.01820080032005.
Sunbul, Z. A., & Guneri, O. Y. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self-compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139(3), 337-342. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.12.009.
Tran, G. Q., & Haaga, D. A. (2002). Coping responses and alcohol outcome expectancies in alcohol abusing and nonabusing social phobics. Cognitive Therapy and Research, 26(1), 1-17. https://doi.org/10.1023/A:1013803803192.
Tubbert, S. J. (2016). Resiliency in emergency nurses. Journal of emergency nursing, 42(1), 47-52. https://doi.org/10.1016/j.jen.2015.05.016.
Wang, K., & Kong, F. (2020). Linking trait mindfulness to life satisfaction in adolescents: The mediating role of resilience and self-esteem. Child Indicators Research, 13(1), 321-335. https://doi.org/10.1007/s12187-019-096998-4.
‌
 
‌‌استناد به این مقاله: کریمی، سمیره.، متقی، شکوفه.، مرادی، افسانه. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر ذهنآگاهی در بهبود تابآوری و کاهش علائم بالینی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از آزارجنسی: مطالعه تک آزمودنی،  مطالعات روان شناسی بالینی، 12(46)، 93-130.
DOI: 10.22054/JCPS.2022.62332.2606
 Clinical Psychology Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 13، شماره 46
فروردین 1401
صفحه 93-130
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار