مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و ذهن‌آگاهی بر کیفیت خواب و توانایی‌های شناختی زنان مبتلا به ‌بی‌خوابی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ‌روانشناسی ‌سلامت،‌ واحد‌ تهران مرکزی،‌ دانشگاه‌آزاداسلامی، تهران، ایران

2 گروه‌ روانشناسی، ‌واحد ‌تهران مرکزی،‌ دانشگاه‌ آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه‌روانشناسی،‌ دانشگاه‌ الزهرا، تهران، ایران

4 گروه‌ روانشناسی،‌ دانشگاه‌ پیام‌ نور، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان ‌بی‌خوابی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و شناختی-رفتاری بر کیفیت خواب و توانایی‌های شناختی زنان مبتلا به ‌بی‌خوابی انجام شد. این پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری پژوهش زنان با اختلال بی‌خوابی بودند که در سال 1399 به مرکز مشاوره یکی از دانشگاه‌های تهران مراجعه کرده بودند و از میان آن‌ها تعداد 63 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 21نفر) جای داده شدند. هر دو گروه آزمایش به طور جداگانه در طی 8 جلسه، هفته‌ای یک جلسه‌ی 45 تا 60 دقیقه‌ای و به صورت انفرادی، تحت درمان قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. پرسشنامه‌ کیفیت خواب و توانایی‌های شناختی پیش از آغاز درمان، پایان جلسات درمان و 3ماه بعد به صورت انفرادی اجرا شد. داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد هر دو درمان ‌بی‌خوابی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و شناختی-رفتاری بر کیفیت خواب و توانایی‌های شناختی زنان مبتلا به ‌بی‌خوابی تأثیرگذار بود. بین دو گروه در اثرگذاری تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین تفاوت بین پس‌آزمون و پیگیری معنادار نبود. نتیجه‌گیری: درمان ‌بی‌خوابی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و شناختی-رفتاری با کاهش برانگیختگی فیزیولوژیکی و نشخوار فکری، افزایش توجه و تمرکز می‌توانند کیفیت خواب و توانایی‌های شناختی را بهبود بخشند. بنابراین کاربرد دو روش درمان برای کاهش مشکلات زنان مبتلا به بی‌خوابی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the effectiveness of cognitive-behavioral and mindfulness therapies on sleep quality and cognitive abilities of women with insomnia

نویسندگان [English]

  • zahra kamalinasab 1
  • Shirin Kooshki 2
  • Shokooh alsadat Banijamali 3
  • mohammad oraki 4

1 Department of Health Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Department of Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran

4 Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This study aims to compare the effectiveness of cognitive-behavioral and mindfulness therapies on sleep quality and cognitive abilities of women with insomnia. This research was quasi-experimental with a pretest-posttest design with a control group and a 3-month follow-up. The study's statistical population was women with insomnia disorder who referred to the counseling center of a university in Tehran in 2020. Among them, 63 people were selected through purposive sampling method and were randomly assigned in two experimental groups and one control group (21 people in each group). Both experimental groups were treated separately for 8 weekly 45 to 60-sessions. The control group did not receive any intervention. The Sleep Quality and Cognitive Ability Questionnaires were delivered individually at baseline, after the program, and after 3-months follow-up. Data were analyzed by repeated measures of variance analysis.The results showed that both interventions were similarly effective for improving the sleep quality and cognitive abilities of women with insomnia. There was no significant difference in effectiveness between the two groups. Also, the difference between post-test and follow-up stages was not significant.Treatment of insomnia based on mindfulness and cognitive-behavioral therapies can improve sleep quality and cognitive abilities by reducing physiological arousal and rumination and increasing the attention and concentration of patients. Therefore, the use of two therapy methods is recommended to reduce the problems of women with insomnia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sleep quality
  • cognitive abilities
  • insomnia
  • Treatment of insomnia based on mindfulness and cognitive-behavioral therapy
مراجع

منابع

حیدری، علیرضا.، احتشام زاده، پروین و مرعشی، ماندانا. (1389). رابطه شدت ‌بی‌خوابی، کیفیت خواب، خواب‌آلودگی و اختلال در سلامت روان با عملکرد تحصیلی در دختران. فصلنامه علمی‌پژوهشی زن و فرهنگ، 65-76.
دلاور، علی و کوشکی، شیرین. (1392). روش تحقیق آمیخته. تهران: ویرایش.
رجبیان، علی اعظم. (1396). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در بهبود حافظه کاری، بازداری و انعطاف‌پذیری شناختی افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
شفیعی، معصومه.، صادقی، مسعود و رمضانی، شکوفه. (1396). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر کارکرد اجرایی و اجتناب تجربی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. طب جانباز. ۹ (۴): ۱۶۹-۱۷۵.
عظیمی، مریم؛ مرادی، علیرضا؛ حسنی، جعفر (1396). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری (اجرای حضوری و اینترنتی) بر راهبردها تنظیم هیجانی افراد با همبید بی‌خوابی افسردگی. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 1(11)، 49-61.
فرهادی نسب، عبداله و عظیمی، حامد. (1389). مطالعه الگوهای و کیفیت ذهنی خواب و همبستگی آن‌ها با ویژگی‌های شخصیتی در میان دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان. مجله‌ی علوم دانشگاه علوم پزشکی همدان، 15: 5-11.
نجاتی، وحید (1392). پرسشنامه ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ: ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺮﺳﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رواﻧﺴﻨﺠﻲ، فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 15(2)، 92-75.
نجفی، مریم.، قربانی، مریم و رضایی دهنوی، صدیقه. (1397). اثربخشی مداخله ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر عملکردهای اجرایی و انعطاف‌پذیری شناختی در زنان دارای خصیصه نوروزگرایی در شهر اصفهان. مجله روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت. 3: 22-37.
ولی زاده، شاهرخ.، مکوندی، بهنام.، بختیار پور، سعید و حافظی، فریبا. (1399). اثربخشی رفتاردرمانی شناختی بر انعطاف‌پذیری شناختی زندانیان. روان پرستاری. ۸ (۴): ۱-۹.
References
Black, D. S., O’Reilly, G. A., Olmstead, R., Breen, E. C., & Irwin, M. R. (2015). Mindfulness meditation and improvement in sleep quality and daytime impairment among older adults with sleep disturbances: a randomized clinical trial. JAMA internal medicine, 175(4), 494-501.
Blake, M. J., Sheeber, L. B., Youssef, G. J., Raniti, M. B., & Allen, N. B. (2017). Systematic review and meta-analysis of adolescent cognitive–behavioral sleep interventions. Clinical child and family psychology review, 20(3), 227-249.
Brownlow, J. A., Miller, K. E., & Gehrman, P. R. (2020). Insomnia and Cognitive Performance. Sleep Medicine Clinics, 15(1), 71-76.
Buysse, D. J., Reynolds Iii, C. F., Monk, T. H., Berman, S. R., & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh sleep quality index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research, 28(2), 193-213.
Cowan, E., Liu, A., Henin, S., Kothare, S., Devinsky, O., & Davachi, L. (2020). Sleep Spindles Promote the Restructuring of Memory Representations in Ventromedial Prefrontal Cortex Through Enhanced Hippocampal-Cortical Functional Connectivity. The Journal of neuroscience: the official journal of the Society for Neuroscience, 40(9), 1909-1919.
Dewald, J. F., Meijer, A. M., Oort, F. J., Kerkhof, G. A., & Bögels, S. M. (2010). The influence of sleep quality, sleep duration and sleepiness on school performance in children and adolescents: A meta-analytic review. Sleep medicine reviews, 14(3), 179-189.
Dukas, R. (2004). Evolutionary biology of animal cognition. Annu. Rev. Ecol. Evol. Syst., 35, 347-374.
Esmaeili, M., Basiri, N., & Shakibaee, F. (2015). The effect of Cognitive Behavioral Therapy focused in Insomnia (CBTFI) on improving sleep quality and insomnia severity in patients with primary insomnia disorder. Journal of Research in Behavioural Sciences, 13(3), 409-419.
Farahbakhsh, A., & Dehghani, F. (2016). Effectiveness of Mindfulness therapy in sleep quality and mental health of women with insomnia disorder. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, 4(3), 8-15.
Farrokhi, H., Mostafapour, V., & Bondar Kakhki, Z. (2018). The Effectiveness of Multi-Component Cognitive-Behavior Therapy for Insomnia on the Elderly People Suffering from Insomnia. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research, 16(2), 138-147.
Felder, J. N., Epel, E. S., Neuhaus, J., Krystal, A. D., & Prather, A. A. (2020). Efficacy of Digital Cognitive Behavioral Therapy for the Treatment of Insomnia Symptoms Among Pregnant Women: A Randomized Clinical Trial. JAMA psychiatry, 77(5), 484-492.
Fortier-Brochu, É., Beaulieu-Bonneau, S., Ivers, H., & Morin, C. M. (2012). Insomnia and daytime cognitive performance: a meta-analysis. Sleep medicine reviews, 16(1), 83-94.
Gallant, S. N. (2016). Mindfulness meditation practice and executive functioning: Breaking down the benefit. Consciousness and cognition, 40, 116-130.
Garcia, D., Schütz, E., Lindskär, E., Renee González Moraga, F., Archer, T., Cloninger, K., Al Nima, A. (2018). Who is Sleeping Beauty? Quality of Sleep and Adolescents’ Sleep-Psychophysiological-Emotional-Personality Profile. Iranian Journal of Health Psychology, 1(2), 9-24.
Garland, S. N., Carlson, L. E., Stephens, A. J., Antle, M. C., Samuels, C., & Campbell, T. S. (2014). Mindfulness-based stress reduction compared with cognitive behavioral therapy for the treatment of insomnia comorbid with cancer: a randomized, partially blinded, noninferiority trial. Journal of Clinical Oncology, 32(5), 449-457.
Gerlach, F., Ehring, T., Werner, G. G., & Takano, K. (2020). Insomnia‐related interpretational bias is associated with pre‐sleep worry. Journal of Sleep Research, 29(1), e12938.
Guastella, A. J., & Moulds, M. L. (2007). The impact of rumination on sleep quality following a stressful life event. Personality and Individual Differences, 42(6), 1151-1162.
Kabat-Zinn, J. (2015). Mindfulness. Mindfulness, 6(6), 1481-1483.
Kyle, S. D., Hurry, M. E., Emsley, R., Marsden, A., Omlin, X., Juss, A., ... & Sexton, C. E. (2020). The effects of digital cognitive behavioral therapy for insomnia on cognitive function: a randomized controlled trial. Sleep.
La, Y. K., Choi, Y. H., Chu, M. K., Nam, J. M., Choi, Y. C., & Kim, W. J. (2020). Gender differences influence over insomnia in Korean population: A cross-sectional study. PloS one, 15(1), e0227190.
Ling, J., Sun, W., Chan, N. Y., Zhang, J., Lam, S. P., Li, A. M., ... & Li, S. X. (2020). Effects of insomnia symptoms and objective short sleep duration on memory performance in youths. Journal of Sleep Research, e13049.
Liu, X., Liu, L., Owens, J. A., & Kaplan, D. L. (2005). Sleep patterns and sleep problems among schoolchildren in the United States and China. Pediatrics, 115(Supplement 1), 241-249.
Madrigal, R. (2008). Hot vs. cold cognitions and consumers' reactions to sporting event outcomes. Journal of Consumer Psychology, 18(4), 304-319.
Miró, E., Lupiáñez, J., Martínez, M. P., Sánchez, A. I., Díaz-Piedra, C., Guzmán, M. A., & Buela-Casal, G. (2011). Cognitive-behavioral therapy for insomnia improves attentional function in fibromyalgia syndrome: a pilot, randomized controlled trial. Journal of Health Psychology, 16(5), 770-782.
Miró, E., Lupiáñez, J., Martínez, M. P., Sánchez, A. I., Díaz-Piedra, C., Guzmán, M. A., & Buela-Casal, G. (2011). Cognitive-behavioral therapy for insomnia improves attentional function in fibromyalgia syndrome: a pilot, randomized controlled trial. Journal of Health Psychology, 16(5), 770-782.
Mitchell, M. D., Gehrman, P., Perlis, M., & Umscheid, C. A. (2012). Comparative effectiveness of cognitive behavioral therapy for insomnia: a systematic review. BMC family practice, 13(1), 40.
moradikelardeh, P., sadeghi firoozabadi, V., heidari, M., dehghani, M. (2019). A study on Chronic Pain and Sleep Quality in Mothers. Iranian Journal of Health Psychology, 2(1), 47-54. doi: 10.30473/ijohp.2020.45328.1038.
Mottaghi, R., Kamkar, A., & Maredpoor, A. (2016). Effectiveness of cognitive behavior therapy on the quality of sleep in elderly people with insomnia disorder. Iranian Journal of ageing, 11(2), 234-243.
Mullur, L. M., & Manjunatha, J. P. K. S. B. (2012). Influence of yoga practice on anxiety level of apparently healthy female subjects of Bijapur (karnataka).
Nagata, S., Seki, Y., Shibuya, T., Yokoo, M., Murata, T., Hiramatsu, Y., ... & Shimizu, E. (2018). Does cognitive behavioral therapy alter mental defeat and cognitive flexibility in patients with panic disorder?. BMC research notes, 11(1), 1-7.
Ong, J., & Sholtes, D. (2010). A mindfulness‐based approach to the treatment of insomnia. Journal of clinical psychology, 66(11), 1175-1184.
Perlis, M., Jungquist, C., Smith, M. T., & Posner, D. (2005). The cognitive behavioral treatment of insomnia: A treatment manual.
Pesonen, A. K., Eriksson, J. G., Heinonen, K., Kajantie, E., Tuovinen, S., Alastalo, H., ... & Räikkönen, K. (2013). Cognitive ability and decline after early life stress exposure. Neurobiology of Aging, 34(6), 1674-1679.
Redeker, N. S., Jeon, S., Andrews, L., Cline, J., Mohsenin, V., & Jacoby, D. (2019). Effects of cognitive behavioral therapy for insomnia on sleep-related cognitions among patients with stable heart failure. Behavioral sleep medicine, 17(3), 342-354.
Sexton, C. E., Sykara, K., Karageorgiou, E., Zitser, J., Rosa, T., Yaffe, K., & Leng, Y. (2020). Connections between insomnia and cognitive aging. Neuroscience bulletin, 36(1), 77-84.
Stange, J. P., Eisner, L. R., Hölzel, B. K., Peckham, A. D., Dougherty, D. D., Rauch, S. L., ... & Deckersbach, T. (2011). Mindfulness-based cognitive therapy for bipolar disorder: effects on cognitive functioning. Journal of psychiatric practice, 17(6), 410.
Stone, W. S., & Iguchi, L. (2013). Stress and mental flexibility in Autism spectrum disorders. North American Journal of medicine and science. 3(6), 145-153.
Thakral, M., Von Korff, M., McCurry, S. M., Morin, C. M., & Vitiello, M. V. (2020). Changes in dysfunctional beliefs about sleep after cognitive behavioral therapy for insomnia: A systematic literature review and meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 49, 101230.
Trauer, J. M., Qian, M. Y., Doyle, J. S., Rajaratnam, S. M., & Cunnington, D. (2015). Cognitive behavioral therapy for chronic insomnia: a systematic review and meta-analysis. Annals of internal medicine, 163(3), 191-204.
Van Dijk, D. M., van Rhenen, W., Murre, J. M., & Verwijk, E. (2020). Cognitive functioning, sleep quality, and work performance in non-clinical burnout: The role of working memory. PLoS One, 15(4), e0231906.
Wang, Y. Y., Wang, F., Zheng, W., Zhang, L., Ng, C. H., Ungvari, G. S., & Xiang, Y. T. (2020). Mindfulness-based interventions for insomnia: a meta-analysis of randomized controlled trials. Behavioral Sleep Medicine, 18(1), 1-9.
Yu, J., Rawtaer, I., Feng, L., Fam, J., Kumar, A. P., Cheah, I. K. M., ... & Mahendran, R. (2021). Mindfulness intervention for mild cognitive impairment led to attention-related improvements and neuroplastic changes: Results from a 9-month randomized control trial. Journal of Psychiatric Research, 135, 203-211.
Zeichner, R. L., Kibler, J. L., & Zeichner, S. B. (2013). Relationship between mindfulness-based stress reduction and immune function in cancer and HIV/AIDS. Cancer and Clinical Oncology, 2(1), 62.
Zeichner, S. B., Zeichner, R. L., Gogineni, K., Shatil, S., & Ioachimescu, O. (2017). Cognitive behavioral therapy for insomnia, mindfulness, and yoga in patients with breast cancer with sleep disturbance: a literature review. Breast cancer: basic and clinical research, 11, 1178223417745564.
Zhao, Y., Liu, J. E., Lewis, F. M., Nie, Z. H., Qiu, H., Han, J., ... & Yang, S. S. (2020). Effects of mindfulness‐based cognitive therapy on breast cancer survivors with insomnia: A randomised controlled trial. European Journal of Cancer Care, e13259.
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 12، شماره 48
مهر 1401
صفحه 57-84
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار