نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج

2 استادیار روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان

چکیده

هدف اساسی پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد در درمان زنان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از اتفاقات غیرنظامی در شهر یاسوج بود. جامعه آماری پژوهش حاضر دربرگیرنده تمامی زنانی بود که در بیمارستان­ها و مراکز درمانی و تخصصی شهر یاسوج دارای پرونده روانشناسی و روانپزشکی بوده و تشخیص اختلال استرس پس از ضربه ناشی از اتفاقات غیرنظامی دریافت کرده بودند.40 نفر از جامعه مورد مطالعه به شیوه تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و گواه گمارده شدند. سپس روش درمانی حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد بر روی گروه آزمایشی به مدت 5 جلسه 90 دقیقه­ای و یک بار در هفته اعمال گردید و بر روی گروه گواه هیچ گونه مداخله­ای صورت نگرفت. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تأثیر واقعه تجدید نظر شده، مقیاس خود گزارش­دهی نشانه­های اختلال استرس پس از ضربه و چک لیست نشانه‌های روانی بود. شرکت کنندگان به لحاظ متغیرهای مورد بررسی در پیش آزمون و پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از تحلیل کواریانس چند متغیری(مانکوا) و تک متغیری( آنکوا) استفاده شد. نتایج نشان داد که روش درمانی حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد موجب کاهش نمرات مقیاس تأثیر واقعه تجدید نظر شده، مقیاس خود گزارش دهی نشانه­های اختلال استرس پس از ضربه و شاخص شدت کلی چک لیست نشانه­های روانی شد. نتایج به دست آمده نشان داد که این روش درمانی در بهبود علائم اختلال استرس پس از ضربه و نشانه­های همراه با آن مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Therapeutic Method Eye Movement Desensitization and Reprocessing in Women Suffering from Posttraumatic Stress Disorder Arising from Non-military Events

نویسندگان [English]

  • Alireza Maredpour 1
  • Mahmoud Najafi 2

1 Assistant Professor Department of Psychology, Islamic Azad University, Branch Yasooj

2 Assistant Professor, Faculty of Psychology and Education, Semnan University

چکیده [English]

This study aimed to examine the effectiveness of eye movement desensitization and reprocessing technique on treatment of women's post-traumatic stress disorder in Yasooj. The population of this study was all women who have had psychological and psychiatric recording hospitals and therapeutic and specialized enters of Yassoj diagnosed with Posttraumatic stress disorder arising from non-military events. Fourty members of the population were selected randomly and divided into two groups of experimental and control that each of them including 20 people. Then technique of eye movement desensitization and reprocessing was applied to the experimental group in during five sessions ninety minute once week but no experiment was done to the control group. The study instruments included Impact of event revised scale, PTSD symptoms self-report scale, Symptom Checklist-90-R. The study participants were tested in pre-test, post-test,  with regard to the variables under study. Obtained Data were analysed using MANCOVA and ANCOVA methods. The findings obtained based on data analysis showed that the method of eye movement desensitization and reprocessing decreased scores of the Impact of event revised scale, PTSD symptoms self-report scale, Global severity index of Symptom Checklist-90-R.The obtained results showed that this treatment method had been effective on alleviating PTSD and its symptoms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • eye movement desensitization and reprocessing
  • posttraumatic stress disorder
احمدی زاده، محمدجواد؛ اسکندری، حسین؛ فلسفی نژاد، محمد رضا و برجعلی، احمد (1389). مقایسه اثر بخشی الگوهای درمان «شناختی- رفتاری» و « حساسیت زدایی حرکات چشم و پردازش مجدد» بر بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ، مجله طب نظامی، 12(3)، 178-173.
پروچسکا، جیمز و نورکراس، جان. سی. (1387). نظریه‌های روان درمانی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: رشد.
پناغی، لیلی؛ حکیم شوشتری، میترا و عطاری مقدم، جعفر. (1385). اعتبار یابی نسخه فارسی مقیاس تجدید نظر یافته تأثیر حوادث، مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 64، (3) 60-52.
دولت آبادی، شیوا. (1378). حساسیت زدایی با حرکات چشم و باز پردازش آن و مقایسه اثر بخشی آن با شیوه درمان حساسیت زدایی منظم در درمان خاطره‌های آزار دهنده در یک گروه از دانشجویان عمومی دانشگاه تهران، پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
ساریچلو، محمد ابراهیم. (1375). بررسی میزان کارآئی روش حساسیت زدایی از طریق حرکات چشمی وپردازش مجدددر درمان اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ در بین جانبازان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
فتحی آشتیانی، علی. (1388). آزمون‌های روان شناختی، تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.
کاپلان، هارولد؛ سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینیا. (1378). خلاصه روانپزشکی: علوم رفتاری/ روانپزشکی بالینی جلد دوم و سوم. ترجمه حسن رفیعی و فرزین رضاعی، تهران: ارجمند.
ماردپور، علیرضا. (1391). مقایسه اثر بخشی روش درمانی حساسیت زدایی از طریق حرکات چشم و پردازش مجدد با مواجهه سازی ممتد در درمان اختلال استرس پس از ضربه مزمن رزمندگان در یاسوج، پایان نامه دوره دکتری رشته روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
موسوی اصل، علی؛ برجعلی، احمد؛ سهرابی، فرامرز و فرخی، نورعلی. (1393). اثربخشی طرحواره درمانی بر کاهش علائم تجربه مجدد ضربه در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه.مطالعات روان شناسی بالینی، 4(14)، 20-1
نادری، یزدان؛ مرادی، علیرضا، رمضان زاده، فاطمه و واقفی نژاد مائده. (1395). طرح‌واره‌های هیجانی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه به عنوان یک عامل خطر در  .PTSDمطالعات روان شناسی بالینی، 6(22) 22-1
نجفی، محمود و فولاد چنگ، محبوبه. (1386). رابطه خودکار آمدی و سلامت روان در دانش آموزان دبیرستانی. دانشور رفتار، 14(22)، 81-69
نریمانی، محمد و رجبی، سوران. (1388). مقایسه تأثیر روش حساسیت زدایی توأم با حرکات چشم و پردازش مجدد با درمان شناختی- رفتاری در درمان PTSD، مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 19( 4)، 245-236.
Derogatis, L.R; Lipman, R.S; & Covi, L. (1973). The SCL–90: An outpatient psychiatric rating scale Preliminary report. Psychopharmacology Bulletin, 9, 13–28
Dibajnia, P; Zahirrodin, A; Moghadasin, M; Gheidar, Z. (2012). Eye Movement Desensitization Reprocessing (EMDR) treatment in patients with Post Traumatic Stress Disorder (PTSD). Journal of Basic and Applied Scientific research, 2(9), 9321-9325.
Foa, E. B; Riggs, D. S; Dancu, C. V; & Rothbaum, B. O. (1993). Reliability and validity of a brief instrument for assessing post –traumatic stress disorder. Journal of Traumatic stress, 6:459-473.
Foa, E.B. (2006), psychosocial Therapy for PTSD, Journal of clinical Psychiatry, 2, 67, 40-45.
Grey, E. (2011). A pilot study of concentrated EMDR: A brief report. Journal of EMDR Practice and Research, 5(1), 14-24.
Gunter, R.W., & Bodner, G.E. (2009). EMDR works… But How? Recent progress in the search for treatment mechanisms. Journal of EMDR Practice and Research, 3,161-163.
Ironson, G., Freund, B., Strauss, J. L & Williams J. (2002). Comparison of two treatments for treatments for traumatic stress, a community based study of EMDR and Prologed exposure, Journal clinical Psychology, 58,113-28.
Kangas, M.,  Henry, J. L & Bryant, R. A. (2002). Posttraumatic stress disorder following cancer: A conceptual and empirical review. Clinical Psychology Review, 22, 499-524.
Lanius, R. A; Williamson, P. C; Densmore, M; Boksman, K; Neufeld, R.W; Gati, J.S; & et al. (2004). The nature of traumatic memories: A 4-T FMRI functional connectivity analysis. America Journal of Psychiatry, 161, 36-44.
Leahy, R. L; & Holland, S. J. (2000). Treatment plans and Intervention for Depression and Anxiety Disorders. New York, NY: Guilford.
Liberzon, I; King, A. P; Britton, J. C; Phan, K. L; Abelson, J. L; & Taylor, S.F.(2007). Paralimbic and medial prefrontal cortical involvement in neuroendocrine responses to traumatic stimuli. American Journal of Psychiatry, 164, 1250-8.
Lindauer, R. J; Booij, J; Habraken, J. B; van Meijel, E. P; Uylings, H. B; & Olff, E. T. (2008). Effects of psychotherapy on regional cerebral blood flow during trauma imagery in patients with post- traumatic stress disorder: a randomized clinical trial. Psychological Medicine, 38,543-54.
Maxfield, L; & Hyer, L. (2002). The relationship between efficacy and methodology in studies investigating EMDR treatment of PTSD. Journal of Clinical Psychology, 58, 23-41.
Maxfield, L; Melnyk, W. T. & Hayman, C. A. G. (2008). Aworking memory explanation for the effects of eye movements in EMDR. Journal of EMDR Practice and Research, 2,247-261.
Mirzamani, S. M; Mohammadi, M.R; Mahmoudi- Gharaei, J; & Mirzamani, M. S. (2007). Validity of the PTSD   Symptoms Scale Self report (Pss-SR) in Iran.Iranian Journal of psychiatry, 2, 120-123.
Mol, S. S; Arntz, A; Metsemakers, J. F; Dinant, G. J; Vilters-van Montfort, P. A; Knottnerus, J. A. (2005). Symptoms of post-traumatic stress disorder after non-traumatic events: evidence from an open population study. British Journal Psychiatr. 186(4), 494-9
Pagani, M; Lorenzo, D. G; Verardo, R. A, Nicolais, G; Monaco, L; Lauretti, G. et al. (2012). Neurobiological Correlates of EMDR Monitoring- An EEG Study. Plos ONE, 7(9), e45753.
Powers, M. B; Halpern, J. M; Ferenschak, M.P; Gillihan, S.J; & Foa, E. B. (2010). A meta- analytic review of prolonged exposure for posttraumatic stress disorder.  Clinical Psychology Review, 30,635-641.
Ransom, D; Ashton, K; Windover, A; HeinbergL. (2010). Internal consistency and validity assessment of SCL-90-R for bariatric surgery candidates, Surgery for Obesity and Related Diseases. 6(6), 622-7.
Rash, C. J; Coffey, S. F; Baschnagel, J. S; Drobes, D. J; & Saladin, M. E.  (2008). Psychometric properties of the IES-R in traumatized substance dependent individuals with and without PTSD.  Addictive Behaviors, 33, 1039-1047.
Reyes, G; Elhai, G. D; & Ford, D. (2008). The Encyclopedia of psychological trauma. U.S.A: John Wiley & sons, Inc.
Rothbaum, B. O; Astin, M. C; & Marsteller, F. (2005). Prolonged exposure versus eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) For PTSD rape victims. Journal of Traumatic Stress, 18, 607-616.
Schabert, S. J; Lee, G. W; & Drummond, P. D. (2011). The efficacy and psychophysiological correlates of dual- attention tasks in eye movement desensitization and reprocessing (EMDR). Journal of Anxiety Disorder, 25, 1-11
Shapiro, F. (2001). Eye movement desensitization and reprocessing: Basic principles, protocols, and procedures (2nd Ed.). New York: Guilford Press
Shapiro, F. (2007). EMDR, adaptive information processing and case conceptualization. Journal of EMDR Practice and Research and Experimental, 1, 68-87.
Solomon, R. M; & Shapiro, F. (2008). EMDR and the adaptive information processing model. Journal of EMDR practice and Research, 2,315-325.
Spector, J; & Read, J. (1999). The status of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Psychotherapy. , 6, 165-74.
 Tomioka, M; Shimura, M; Hidaka, M; Kubo, C. (2008). The reliability and validity of a Japanese version of symptom checklist 90 revised. Bio PsychoSocial Medicine, 2, 19.
Van den Berg, D. G; & van der Gaag, M. (2012). Treating trauma in psychosis with EMDR: A pilot study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 43(1), 664-671.
Van den Hout, M. A; Engel hard, I. M., Rijke boer, M. M; Koekebakker, J; Horn sveld, H; leer, A; et al. (2011). EMDR: Eye movements superior to beeps in taxing working memory and reducing vividness of recollections. Behaviour Research and Therapy, 49, 92-98.
Van der Kolk, B.A; Spinazzola, J; Blaustein, M.E;, Hopper, J.W; Hopper, E.K; Korn, D. (2007). A Randomized Clinical Trial of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), Fluoxetine, and Pill Placebo in the Treatment of Posttraumatic Stress Disorder: Treatment Effects and Long- Term Maintenance. Journal of Clinical Psychiatry, 68(1), 37-46.
Weiss, D. S; & Marmar, C. R. (1997). The Impact of Event Scale- Revised. In: Wilson JP Kean Tm. Assessing Psychological trauma and PTSD. Guilford press, New Yourk, 399