نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناس بالینی دانشگاه تبریز

2 دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز

3 استاد روانشناسی دانشگاه تبریز

4 دکترای روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی درمان فراشناختی بر علائم آسیب­شناختی و شدت اضطراب مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر بود. در این مطالعه از طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. سه زن و دو مرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از طریق مصاحبه تشخیصی و مصاحبه بالینی ساختاریافته براساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلال­های روانی DSM-IV برای محور یک به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند و پس از احراز شرایط لازم در این پژوهش شرکت کردند. درمان فراشناختی به مدت 8 تا 12 جلسه هفتگی به کار گرفته شد و مرحله پیگیری نیز طی 6 و 12 ماه پس از پایان درمان دنبال شد. پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر (GADQ-IV)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI) و پرسشنامه اضطراب صفت به عنوان ابزار ارزشیابی در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به کار گرفته شدند. به منظور تحلیل داده­ها، از روش فرمول درصد بهبودی و شاخص تغییر پایا (RCI) استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر درمان فراشناختی بر آماج­های درمان (علائم اختلال اضطراب فراگیر و شدت اضطراب) در مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر معنادار است و درمان فراشناختی در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر از کارایی لازم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Efficacy of Metacognitive Therapy on Reduction of Pathological Symptoms and Trait Anxiety Intensity in Patients with Generalized Anxiety Disorder

نویسندگان [English]

  • seyedeh Ayda mousavi Moghadam 1
  • Mansour Bairami 2
  • Abbas bakhshipour 3
  • Hasan HamidPour 4

1

2

3

4 clinical psychology department, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This study evaluated the efficacy of metacognitive therapy (MCT) on reducing the pathological symptoms and trait anxiety of patients suffering from generalized anxiety disorder. The current study employed a multiple baseline single case study design. Patients with GAD (3 women and 2 men) meeting DSM-IV criteria for GAD were selected using purposeful sampling method and participated in the therapeutic intervention after obtaining treatment requirements. The treatment consisted of 8–12 weekly sessions. Assessments were conducted at pre-treatment, post-treatment, 6, and 12-month follow-up on several clinical measures: Generalized Anxiety Disorder Questionnaire (GAD-Q-IV), Beck anxiety inventory (BAI) and Trait-Anxiety Subscale of the State-Trait-anxiety inventory (STAI-T). Data were analyzed using the index of improvement percentage and reliable change index (RCI). The results showed that MCT was significantly effective in reducing treatment's target. It can be concluded that metacognitive therapy has appropriate efficacy in the treatment of men and women with generalized anxiety disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metacognitive Therapy
  • Generalized anxiety disorder
  • Trait anxiety
  • Anxiety
امیدی، عبدا...؛ طباطبایی، اعظم؛ سازور، سید علی؛ عکاشه، گودرز، (1382). همه گیر شناسی اختلال های روانی در مناطق شهری در شهرستان نطنز اصفهان. مجله اندیشه و رفتار، سال هشتم، شماره 4، بهار 1382.
بیرامی، منصور. نعمتی سوگلی تپه، فاطمه. رزمی، شهریار.(1394). اثربخشی آموزش مدیریت خشم و آرمیدگی بر کاهش نشانه‌های اضطراب، افسردگی و خشم در بیماران قلبی، پس از جراحی بای‌پس. مطالعات روان شناسی بالینی 76-62، 1(1)
پناهی شهری، محمود. (1372). بررسی مقدماتی روایی، اعتبار و نرم یابی سیاهه حالت– صفت اضطراب (STAI-Y)، پایان نامه کار شناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
سلمانی، بهزاد؛ حسنی، جعفر؛ محمدخانی، شهرام؛ کرمی، غلامرضا. (1393). ارزیابی اثربخشی درمان فراشناختی در باورهای فراشناختی، فرانگرانی، و علائم و نشانه­های بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. دوماهنامهعلمیپژوهشیفیض، دوره هجدهم، شماره 5، آذر و دی 1393 ، صفحات 428-439.
شفیعی سنگ­آتش، سمیه؛ رفیعی­نیا، پروین؛ نجفی، محمود. (1391). اثربخشی درمان فراشناختی بر اضطراب و مولفه­های فراشناختی مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر. مجله روانشناسی بالینی، سال چهارم، شماره 4 (پیاپی16)، زمستان 1391.
شریفی، ونداد؛ اسعدی، سید محمد ؛ محمدی، محمدرضا ؛ امینی، همایون ؛ کاویانی، حسین؛ سمنانی، یوسف؛ شعبانی، امیر؛ شهریور، زهرا؛ داوری آشتیانی، رزیتا؛ حکیم شوشتری، میترا (1383). پایایی و قابلیت اجرای نسخه فارسی مصاحبة ساختار یافته تشخیصی بر ای(SCID) DSM-IV. فصلنامهتازه­هایعلوم شناختی،6. 10-22.
حسینی، سید مرتضی؛ فتحی آشتیانی، علی؛ ربیعی، مهدی؛ نوحی، سیما؛ فجرک، هنگامه، (1393). اثربخشی درمانگری فراشناختی در کاهش علائم و نشانه­های افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجله علوم رفتاری. دوره 8، شماره 3، صفحه 239-246.
حسن شاهی، محمد مهدی؛ گودرزی، محمد علی؛ میرجعفری، سید احمد؛  فرنام، رابرت، (1382).  بررسی شیوع اختلالات روان پزشکی درشهرستان ارسنجان. فصلنامهاصولبهداشتروانی، سال ششم ، پاییز و زمستان ١٣٨، شماره نوزدهم و بیستم ، صفحة ٨٣-67.
حمیدپور، حسن، (1387). اهمیت روش­شناسی در پژوهش­های رفتاری-شناختی. بازتاب دانش، نشریه ای درباره­ی شناخت، مغز و رفتار. دوره­ سوم، شماره­ 10، زمستان 1387.
درگاهیان، ریحانه؛ محمّدخانی، شهرام؛ حسنی، جعفر و شمس، جمال. (1390). اثربخشی درمان فراشناختی بر بهبود باورهای فراشناختی، نشخوار فکری و علایم افسردگی: مطالعۀ تک آزمودنی، مطالعات روان شناسی بالینی، 1(3)، 81-104.
صفوی شاملو، ملیحه؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ قنبری هاشم­آبادی، بهرامعلی؛ حقیقت­منش، الهه. (1392). مقایسه میزان کارایی درمان فراشناختی و درمان شناختی رفتاری در اختلال اضطراب منتشر. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زابل. شماره 42.
عبدی، رضا؛ بخشی­پور، عباس؛ محمود علیلو، مجید؛ فرنام، علیرضا. (1392). ارزیابی کارایی درمان فرا تشخیصی یکپارچه در کاهش شدت نشانه‌های زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجلهتحقیقاتعلومرفتاری، دوره11 ، شماره  .5صص
251-245.
کاویانی، ح.، و موسوی، الف. (1387). «ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیت ایرانی». مجله دانشکده پزشکی، 66، 136-140.
محمدی، محمدرضا؛ باقری یزدی، سید عباس؛ رهگذر، مهدی؛ مسگرپور، بیتا؛ حسینی­فخر، غلامرضا؛ برجسته، حشمت ا...؛ زامیاد، عباس؛ پرنده افشار، حمید، (1384). همه گیر شناسی اختلالات روانپزشکی در استان کرمان. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، جلد 4، شماره 3، تابستان 1384، 136-145.
محمدی، محمدرضا؛رهگذر، باقری، مهدی؛ یزدی، سیدعباس؛ مسگرپور، بیتا؛ زندی، آرمان؛ وثوق، فرحناز، (1380).  همه گیری شناسی اختلالات روانپزشکی در استان هرمزگان. مجله پزشکی هرمزگان، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان 82، صفحات 187 تا 196.

ولز، آدریان. (2009). راهنمای عملی درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی. ترجمه شهرام محمدخانی. تهران. انتشارات ورای دانش.

Andrews, G., Hobbs, M. J., Borkovec, T. D., Beesdo, K., Craske, M. G., Heimberg, R. G., et al. (2010). Generalized worry disorder: a review of DSM-IV generalized anxiety disorder and options for DSM-V. Depression and Anxiety, 27, 134e147.
Barlow, D. H. (2002). Anxiety and its disorders: The nature and treatment of anxiety and panic (2nd ed.). New York: Guilford Press.
Barlow, D. H., & Hersen, M. (1979). Single case experimental designs strategies for studying behavior change. New York: Pergamon Press.
Barrera TL, Norton PJ. (2009). Quality of life impairment in generalized anxiety disorder, social phobia, and panic disorder. Journal of Anxiety Disorders. 23:1086–1090.
Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin Psychol. 56(6): 893-7.
Cuijpers, P., Sijbrandij, M., Koole, S., Huibers, M., Berking, M., & Andersson, G. (2014). Psychological treatment of generalized anxiety disorder: a meta-analysis. Clinical Psychology Review, 34, 130e140.
Eysenck MW. (1992). Anxiety: The cognitive perspective. Hove, UK: Lawrence Erlbaum Associates.
Fisher, P. L., & Durham, R. C. (1999). Recovery states in generalized anxiety disorder following psychological therapy: An analysis of clinically significant change in the STAI-T across outcome studies since 1990. Psychological Medicine, 29, 1425–1434.
Fisher, P. L., Durham, R. C. (2004). Psychopathology of generalized anxiety disorder. The Medicine Publishing Company L td.
Jacobson, N. S., & Truax, P. (1991). Clinical significance: A statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. Journal of consulting and clinical psychology. 59(1): 12-19.
Hanrahan, F., Field, A. P., Jones, F. W., & Davey, G. C. L. (2013). A meta-analysis of cognitive therapy for worry in generalized anxiety disorder. Clinical Psychology Review, 33, 120e132.
Heiman, G. V. (1998). Research methods in psychology(2nd ed.). Boston: Houghton Mifflin Company.inKazdin, A. E. (1992). Research design in clinical Psychology. Boston: Allay and Bacon.
Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62(6): 593-602.
Kazdin, A. E. (1992). Research design in clinical Psychology. Boston: Allay and Bacon.
McEvoy, P. M., Erceg-Hurn, D. M., Anderson, R. A., Campbell, B. N. C., Swan, A., Saulsman, L. M., Nathan, P. R. (2015).  Group metacognitive therapy for repetitive negative thinking in primary and non-primary generalized anxiety disorder: An effectiveness trial. Journal of Affective Disorders, Volume 175, 124 – 132.
Newman, M. G., Castonguay, L. G., Nordberg, S. S. Borkovec, T. D., & Fisher, A. J., (2008). An open trial of integrative therapy for generalized anxiety disorder. Psychotherapy, 45, 135–147.
Newman, MG., Zuellig, AR., Kachin, KE., Constantino, MJ., Przeworski, A., Erickson, T., et al. (2002). Preliminary reliability and validity of the GAD-Q-IV: A revised self-report diagnostic measure of generalized anxiety disorder. Behavior Therapy. 33(2): 215-33.
Rygh, J. L. & Sanderson, W. C. (2004). Treating generalized anxiety disorder: evidence-based strategies, tools, and techniques.  New York: Guilford.
Rapee RM. (1991). Generalized anxiety disorder: A review of clinical features and theoretical concepts. Clin Psychol Rev. 11: 419–440.  
Sadock, B., & Sadock, V. (2005). Kaplan & Sadock's. comprehensive textbook of psychiatry. New York: Williams & Wilkins.
Segal, D. L. (1997). Structured interviewing and DSM classification. In. S. M. Turner, Q. M. Hersen (Eds.), Adult psychopathology and diagnosis(pp. 24-57). New York: Wiley.
Spielberger, C. D. (1983). Manual for the State-Trait Anxiety Inventory (Form Y). Palo Alto,CA: Mind Garden.
Tran, G. Q., & Smith, G.P. (2004). Behavioral assessment in the measurement of treatment outcome. In S. N. Haynes, and E. M. Heiby (Eds.). Comprehensive handbook of psychological assessment. New York: John Wiley (p.p. 269-290).
Van der Heiden, C., Muris, P., & van der Molen, H. T. (2012). Randomized controlled trial on the effectiveness of metacognitive therapy and intolerance-of-uncertainty therapy for generalized anxiety disorder. Behaviour Research and Therapy, 50(2), 100–109.
Wells, A. (1995). Meta-cognition and worry: a cognitive model of generalized anxiety disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 23, 301–320.
Wells, A. (1999a). A Cognitive Model of Generalized Anxiety Disorder. Behavior Modification, 23, 526-555. 
Wells, A. (1999b). A Metacognitive Model and Therapy for Generalized Anxiety Disorder. Clinical Psychology and Psychotherapy, 6, 86-95.
Wells, A. (2005). The Metacognitive Model of GAD: Assessment of Meta-Worry and Relationship With DSM-IV Generalized Anxiety Disorder. Cognitive Therapy and Research, 29, 107–121.
Wells, A., Welford, M., King, P., Papageorgiou, C., Wisely, J., Mendel, E. (2010). A pilot randomized trial of metacognitive therapy vs applied relaxation in the treatment of adults with generalized anxiety disorder.  Behaviour Research and Therapy, 48, 429–434.
Wells, A., & King, P. (2006). Metacognitive therapy for generalized anxiety disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 37, 206–212.
Wells, A. (2009). Metacognitive Therapy for Anxiety and Depression. New York: Guilford Press.