مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

طراحی روش درمان شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی بر مبتلایان به اختلال وسواس- بی‌اختیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هدی و محقق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

2 استادگروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

3 کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی و دانش آموخته سطح 3 جامعه الزهرا (س)

4 رئیس پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

5 دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف ارائه الگوی درمان شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی در درمان اختلال وسواس- بی‌اختیاری و بررسی میزان اثربخشی آن در مقایسه با درمان شناختی- رفتاری آبرامویتز انجام شده است. در این مقاله از دو روش کیفی و کمی استفاده شد. بخش اول پژوهش ( تهیه بسته درمان شناختی-رفتاری با رویکرد اسلامی)، به روش کیفی و با استفاده از تحلیل منابع دینی انجام شد . بخش کمی پژوهش از نوع شبه آزمایشی شامل سه گروه شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی، شناختی- رفتاری آبرامویتز و گروه گواه بود که 12 نفر در هر گروه بررسی شدند. از بین افراد مراجعه کننده به مراکز مشاوره با شکایت وسواس،36 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس موردمطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش از آزمون‌های تحلیل کواریانس( تک و چندمتغیری) و شاخص معناداری بالینی استفاده شد.
یافته‌ها نشان داد درمان مذهبی بر شدت اختلال وسواس- بی‌اختیاری و اغلب نشانه‌های آن موثر است و وسواس‌ها را بیشتر از درمان شناختی- رفتاری آبرامویتز کاهش می‌دهد. در گروه درمان مذهبی،10 نفر و در گروه شناختی- رفتاری آبرامویتز، 6 نفر در کاهش شدت وسواس به سطح معناداری بالینی رسیدند و در گروه گواه هیچکدام از افراد به این سطح نرسیدند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد الگوی درمان شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی، با تأثیر بر معنادهی‌های نادرست مذهبی- اخلاقی( احساس گناه مرضی) می‌تواند بر شدت و نشانه‌های وسواس- بی‌اختیاری موثر باشد بنابراین مکمل درمان شناختی- رفتاری آبرامویتز در درمان وسواس- بی اختیاری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Design An islamic approach of CBT in the treatment of OCD

نویسندگان [English]

  • hassan ansari 1
  • masood janbozorgi 2
  • sedigheh hossaini semnani 3
  • seied mohammad gharavi rad 4
  • Seyyed Kazem Rasoulzadeh Tabataba’i 5

1 Researcher of Research Institute of Hawzah and University qom

2 researcherof research institue of hauzeh & university

3 edgucated 3 level of jameatozahra

4 manager institue of behavioral aknowleges of Research Institute of Hawzah and University

5 Associate Professor, Tarbiat Modarres University

چکیده [English]

This study aimed to present an islamic approach of CBT in the treatment of OCD and its effectiveness compared with Abramowitz cognitive-behavioral therapy. Qualitative and quantitative methods were used in this research. The first part of the study (an islamic approach of CBT) was qualitative method of analysis using islamic resources. The quantitative research was quasi-experimental pretest-posttest Includes three groups Cognitive-behavioral Islamic, Cognitive-Behavioral Abramovitz and the control group. Twelve people in each group were examined. Among the people who referred to counseling centers with obsessive complaints, 36 patients were studied by available sampling method. In this study, the mancova and clinical significance index was performed.
The results showed Religious therapy is effective in the severity of obsessive-compulsive disorder and most of its symptoms and reduces obsessions beyond Abramovitz's cognitive-behavioral therapy. clinical significance index was positive in 10 patients in the experimental group, In 6 patients in the comparison group and no one in the control group. The results showed that the pattern of cognitive-behavioral therapy Affecting the false religious-moral meanings (pathologic guilt) Reduces severity and symptoms of obsessive-compulsive disorder and so, in the treatment of obsessive compulsive disorder, it completes the cognitive-behavioral therapy of Abramovitz.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abramowitz cognitive behavioral therapy
  • An Islamic Approach to Cognitive-Behavioral Therapy
  • pathologic guilt
  • OCD
  • OCD treatment
مراجع
قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
 آمدی  عبدالواحد­ بن محمد .1366. تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم، انتشارات دفتر تبلیغات.
 آردن جان، دال کورسو دانیل . 2009. کتاب کار برای درمان: اختلال وسواس– بی‌اختیاری، ترجمه مسعود جان بزرگی و مژگان آگاه هریس، 1394، تهران، انتشارات ارجمند.
 آکوچکیان شهلا، جمشیدیان زهرا، مراثی محمدرضا، الماسی آسیه، داورپناه جزی امیرحسین .1389. تاثیر رواندرمانی مذهبی بر علائم  وسواس و علائم همبودی در بیماران وسواسی با محتوای مذهبی. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 114: 811-801 .
احمدی بجق سودابه، بخشی پور باب اله، فرامرزی محبوبه. 1394. اثربخشی گروه درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن بر وسواس فکری ـ عملی، باورهای فراشناخت و نشخوار فکری. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال پنجم، 20: 79- 105.
 انصاری حسن، جان بزرگی مسعود . 1395. بررسی ارتباط خودپنداره با خداپنداره در درمان مذهبی/ معنوی اختلالات روانی. مجله مطالعات اسلام و روان شناسی، سال 10، 19: 130-115.
انصاری حسن، جان بزرگی مسعود . 1395. اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی برپیش­فرض­های خداپنداره، خودپنداره و آخرت­پنداره بر نشانه­های اختلال وسواس-بی­اختیاری: مطالعه موردی. مجله روان شناسی و دین، سال نهم، 4: 40-25.
بیان‌زاده سیداکبر، بوالهری جعفر، دادفر محبوبه، کریمی کیسمی عیسی .1384.  بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری مذهبی فرهنگی در بهبود مبتلایان به اختلال وسواسی بی­اختیاری، مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، سال یازدهم، 44: 924-913.
 جان بزرگی مسعود، راجزی اصفهانی سپیده .1390. گروه درمانی چند بعدی اختلال وسواسی- اجباری، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال هفدهم، 4: 296-289.
جان بزرگی مسعود .1396. رواندرمانگری چند بعدی معنوی: یک رویکرد خداسو؛ فرایند و فنون درمان. قم، پژوهشگاه حوزه  و دانشگاه.
جان بزرگی مسعود .1395الف. درمان چند بعدی معنوی: امکان تبیین پدیده­های روانی(سلامتی واختلال) با سازه­های معنوی شخصیت بر اساس منابع دینی. دوفصلنامه علمی – پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت(دانشور رفتار)، 2:  173-189.
جان­بزرگی مسعود .1395ب. روان درمانگری چندبعدی معنوی : فعالسازی عمل معنوی و اثربخشی آن بر مشکلات روانشناختی مراجعان مضطرب. پژوهشنامه روانشناسی اسلامی، 3:  39-8.
 جان بزرگی  مسعود، نوری ناهید .1394. نظریه های بنیادین رواندرمانگری و مشاوره. انتشارات سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
جان­بزرگی مسعود.1394. اصول رواندرمانگری چند بعدی معنوی. پژوهشنامه روانشناسی اسلامی، 1: 9-45.
 جان بزرگی مسعود، غروی راد  سید محمد .1395. اصول روان درمانگری و مشاوره با رویکرد اسلامی، قم، انتشارات پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
حدادی کوهسار علی اکبر، غباری بناب باقر.1391.  رابطه تصور فرد از خدا با رفتارهای وسواسی در دانشجویان، مجله علوم رفتاری، 1: 16-11.
دادفر، مریم؛ بوالهری، جعفر؛ ملکوتی، سید کاظم؛ بیان زاده، علی اکبر1380. شیوع علایم وسواس-اجباری. اندیشه و رفتار، 1 و 2: 32-27.
 راجزی اصفهانی سپیده، متقی­پور یاسمن، کامکاری کامبیز، ظهیرالدین علیرضا، جان بزرگی مسعود .1390. ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ و رواﯾﯽ ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﻘﯿﺎس وﺳﻮاﺳﯽ- اﺟﺒﺎری ﯾﯿﻞ- ﺑﺮاون. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال هفدهم، 4:  303-297.
 رمضانی فرانی عباس، دادفر محبوبه .1384. معرفی یک مداخله شناختی- رفتاری دینی در درمان اختلال وسواس. نقد و نظر، 37و38: 348-338.
 سادوک  ویرجینیا، سادوک  بنجامین . 2007. خلاصه روان پزشکی. ترجمة مهدی گنجی، 1393. چ اول ، تهران، نشر ساوالان.
 شریفی علی­اکبر، مولوی حسین، نامداری کوروش .1386. رواﻳﻲ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ آزﻣﻮن ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﭼﻨﺪﻣﺤﻮری ﻣﻴﻠﻮن 3. مجله داﻧﺶ و ﭘﮋوﻫﺶ درروانﺷﻨﺎﺳﻲ،داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﺧﻮراﺳﮕﺎن (اﺻﻔﻬﺎن)، 34: 38 ـ27. 
 فتحی آشتیانی علی  .1388. آزمون­های روان شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان. چ3، تهران، انتشارات بعثت.
 فتی، لادن .1376. کاربرد شناخت – رفتار درمانی در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری عملی مقاوم به درمان (گزارش موردی). مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 3 ( 1و 2 ) : 60-52. 
 کفعمی ابراهیم بن علی .1423. المصباح الکفعمی، قم، محبین.
عابدی احمد،کیانی محبوبه، شوشتری مژگان، فرامرزی سالار،گلشنی­منزه فرشته . 1391. فرا تحلیل مقایسه اثربخشی مداخلات روان شناختی و دارودرمانی بر میزان نشانه­های اختلال وسواسی –اجباری: (ایران1389 -1379). فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال دوم، 7: 83-61.
علیپور مهدی، حسنی  سیدحمیدرضا. 1389 . پارادایم اجتهادی دانش دینی، پژوهشگاه حوزه  و دانشگاه.
میکائیلی نیلوفر، کلهرنیا گلکار  مهدی، رجبی  سعید .1390.  نقش مذهب در کاهش وسواس. مطالعات اسلام و روان شناسی، 8 : 27-48.
نظیری قاسم، دادفر محبوبه، کریمی کیسمی عیسی.1384. نقش پایبندی‌های مذهبی، باورهای ناکارآمد مذهبی، احساس گناه و باورهای ناکارآمد شناختی در شدت علایم وسواسی- اجباری. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران،3: ۲۸9-۲۸3.
 ویل  دیوید، ویلسون  راب. 2005. وسواس و درمان آن. ترجمه سیاوش جمالفر، 1385. چ 1، تهران‌، ارسباران‌.
 ویلهلم  سابین، استکتی گایل .2006. شناخت درمانی وسواس فکری عملی. ترجمه نگار اصغری پور؛ زهرا بهفر و حسن کریمی، 1392. چ 1، تهران، نشرسایه سخن.
 هایمن بروس م، پدریک  چری.2008. رهایی از وسواس، ترجمه حبیب الله قاسم زاده،1392. چ اول، تهران، انتشارات ارجمند.
 یوسفی رحیم، مظاهری محمدعلی، ادهمیان  الهام .1387. احساس کهتری در بیماران مبتلا به هراس اجتماعی و وسواس – بی­اختیاری. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)،سال 5، 17: 68-63.
Abramowitz Jonathan S., Jacoby Ryan J. (2014). Scrupulosity: A cognitive–behavioral analysis and implications for treatment. Journal of Obsessive-Compulsive and Related   Disorders, 3:140–149.
Abramowitz Jonathan S., Jacoby Ryan J. (2014). Obsessive-Compulsive Disorder in the DSM-5.Clin Psychol  Sci  Prac, 21:221–235
Abramowitz JS, Taylor S, McKay D. 2009. Obsessive-compulsive disorder.University of North Carolina, Chapel Hill, NC, USA Lancet, 374: 491-99.
Abramowitz  Jonathan S. .2001.Treatment of scrupulous obsessions and compulsions using exposure and response prevention: A case report. Cognitive and Behavioral Practice, 8(1):79-85.
American Psychiatric Association. 2013. Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. 5th ed.
Aslam Muhammad, Irfan Muhammad, Naeem  Farooq. .2015. Brief culturally adapted  cognitive behaviour therapy for obsessive compulsive disorder: A pilot study. Pak J Med Sci, 31(4): 874–879.
Comer, Ronald J. 2015. Abnormal Psychology, Worth Publishers..
Hollander  Eric,  Zohar  Joseph, Sirovatka  Paul J., Regier  Darrel A. .2011.   Obsessive-compulsive spectrum disorders : refining the research agenda for DSM-V, American Psychiatric Association, First Edition.
Inozu  Mujgan, Karanci Ayse Nuray. .2012. Scrupulosity in Islam: A comparison of highly religious Turkish and Canadian samples, Behavior Therapy: 1-36.
Janbozorgi.M. .2016. Spiritually multidimensional psychotherapy for GAD. In 31st international congress of psychology ICP. Yokohama. Japan. 24-28 Jul.             
Kaviani Sara,  EbrahimiGhavam Soghra,  Skandari Hossein. .2015. The Relationship between  Scrupulosity, Obsessive-Compulsive Disorder and Its Related Cognitive Styles, Clinical Psychology, 3(1): 47-60.
Kring, AM. Johnson, SL . Davison, G. Neale, JM. .2012. Abnormal Psychology, 10th Edition, Publisher: John Wiley and Sons.
Leslie J. Francis, Harry M. .2001.  Gibson & Mandy Robbins, God images and self-worth among adolescents in Scotland, Mental Health, Religion&Culture, 4(2):103-108.                                                          
Nelson EA, Abramowitz JS, Whiteside SP, Deacon BJ.  .2006. Scrupulosity in patients with obsessive-compulsive disorder: relationship to clinical and cognitive phenomena. J Anxiety Disord,  20(8):1071-86.
Olatunji BO, Abramowitz JS, Williams NL, Connolly KM, Lohr JM. .2007. Scrupulosity and obsessive-compulsive symptoms: Confirmatory factor analysis and validity of the Penn Inventory of Scrupulosity. Journal of Anxiety Disorders, 21:771–787.
Paloutzian Raymond F., Park Crystal L. .2005. Handbook of the psychology of religion and  spirituality. The Guilford Press.
Pargament  Kenneth .2007. Spiritually Integrated Psychotherapy  ,Understanding and addressing the sacred. New York: Guilford.
Ryan, juanita R . 2008. Seeing God in New Ways: Recovery from Distorted Images of God, The National Association for Christian Recovery Good.                           
Shams Giti, Milosevic Irena . 2013. Obsessive-Compulsive Cognitions, Symptoms and Religiousness in an Iranian Population. International Journal of Clinical Medicine, 4: 479-484.
Shapiro Leslie J., Stewart  S. Evelyn  .2011. Pathological guilt: A persistent yet overlooked treatment factor in obsessive-compulsive disorder, Annals of Clinical Psychiatry, 23(1):63-70.                                                                                               
Silton ,Nava R., Flannelly Kevin J., Galek  Kathleen, Ellison Christopher G. .2013. Beliefs About God and
Mental Health Among American Adults. Journal of Religion and Health : 10.1007/s10943-013-9712-3.                                                                                             
Steger  Michael F., Pickering Natalie K., Adams Erica, Burnett Jennifer, Shin  Joo Yeon, Dik Bryan J., Stauner  Nick .2010. The quest for meaning: Religious affiliation differences in the correlates of religious quest and search for meaning in life. Psychology of Religion and Spirituality, 2(4): 206-226.
Verhagen P J, Van praag HM, Lopez-Ibor Jr JJ, Cox JL, Moussaoui D. .2010. Religion and Psychiatry: Beyond Boundaries. John Wiley & Sons Ltd . ISBN: 978-0-470-69471-8
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 10، شماره 34
فروردین 1398
صفحه 167-196
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار