نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار رشته روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

یکی از موضوعات بسیار مهم که علاوه بر مختل کردن کانون خانواده و روابط زوجین، باعث تشدید آسیب در فرد آسیب دیده می‌شود، اختلال استرس پس از سانحه ناشی از خشونت خانگی می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی رویکرد زوج درمانی هیجان مدار بر اختلال استرس پس از سانحه ناشی از خشونت خانگی انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌تجربی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان آسیب‌دیده از پدیده خشونت همسر بودند. 30 آزمودنی که در نمرات مقیاس PTSD عاطفی فوآ (2003) دارای طیف علائم متوسط به بالا بودند، به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایابی شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش 15 جلسه در برنامه گروهی زوج درمانی هیجان‌ مدار شرکت کردند، اما گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. نتایج تحلیل نشان داد که زوج درمانی هیجان‌مدار بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه زنان آسیب دیده از خشونت خانگی (001/0p< و 61/505=F) موثر است و این تاثیر در مرحله پیگیری نیز پایدار است. از آنجا که زوج درمانی هیجان ‌مدار باعث تنظیم هیجان‌های فرد می-شود و با توجه به اثربخشی این رویکرد در زوجین درگیر خشونت خانگی، استفاده از آن به عنوان یک رویکرد درمانی در این نوع مسائل توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of emotional couple therapy (EFT) on post-traumatic stress disorder (PTSD) caused by domestic violence

نویسندگان [English]

  • Hossein Mohagheghi 1
  • Mohammad Reza Roshanaei 2

1 Associate Professor of Psychology, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

2 .Master student of Psychology, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

چکیده [English]

One of the most important issues that, in addition to disrupting the family unit and the couple's relationship, aggravates the injury in the injured person, is post-traumatic stress disorder caused by domestic violence. The aim of this study was to investigate the effectiveness of emotion-focused couple therapy approach on post-traumatic stress disorder caused by domestic violence. The quasi-experimental research method was pretest-posttest with a control group. The statistical population included all women affected by the phenomenon of spousal violence. Thirty subjects who had a moderate to high symptom range in the FOA (2003) Emotional PTSD scale scores were selected by purposive sampling method and randomly assigned to experimental and control groups. The subjects in the experimental group participated in a group program of emotional couple therapy for 15 sessions, but the control group did not receive any intervention. The results of the analysis showed that emotional couple therapy is effective in reducing the symptoms of post-traumatic stress disorder in women affected by domestic violence (p <0.001 and F = 505.61) and this effect is stable in the follow-up phase. Since emotion-oriented couple therapy regulates a person's emotions and due to the effectiveness of this approach in couples involved in domestic violence, its use as a therapeutic approach in this type of issues is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • domestic violence
  • emotion-focused couple therapy
  • post-traumatic stress disorder
بدیهی زراعتی، فرنوش؛ و موسوی، رقیه. (1395). اثربخشی زوج‌درمانی هیجان مدار بر تغییر سبک دلبستگی بزرگ‌سالان و صمیمیت جنسی زوجین. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7(25): 90-71. https://dx.doi.org/10.22054/qccpc.2016.5888
بوالهری، جعفر.، امیری، تینا.، کریمی کیسمی، عیسی؛ و محسنی کبیر، معصومه. (1397). پیشگیری از خشونت خانگی: اجرای برنامه آموزشی جلب حمایت در یک منطقه شهری. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 24(2): 135-126. http://dx.doi.org/10.32598/ijpcp.24.2.124
ثنائی، باقر.، علاقبند، ستیلا.، فلاحتی، شهره؛ و هومن، عباس. (1397). مقیاس­های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
حسینی، فریده سادات.، محمدی، مریم؛ و جوکار، مهناز. (1394). بررسی صمیمیت زناشویی در دوران میانسالی، نقش ویژگی­های شخصیتی زوجین. فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی - دفاعی زنان و خانواده سابق)، 9: 51-27.
خجسته مهر، رضا؛ و شیرالی نیا، خدیجه؛ و رجبی، غلامرضا؛ و بشلیده، کیومرث. (1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بر کاهش نشانه‌های افسردگی و تنظیم هیجانی زوجین آشفته. مشاوره کاربردی، 3(1): 1-18.
ذبیحی ولی آباد، فاطمه.، اکبری امرغان، حسین.، خاکپور، مسعود.، مهرآفرید، معصومه؛ و کاظمی، غلامرضا. (1396). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر نستوهی و کیفیت زندگی زنان قربانی خشونت خانگی. فصلنامه زن و جامعه، 8(2): 34-15.
رشتی، سارا؛ و گل­شکوه، فرزانه. (1390). رابطه خشونت خانگی جسمی-روانی و جنسی با اختلال استرس پس آسیبی در زنان متأهل. یافته­های نو در روان­شناسی (روان­شناسی اجتماعی)، 5(15): 114-105.
شکربیگی، عالیه؛ و مستع، رضا. (۱۳۹۲). فراتحلیل مطالعات انجام شده پیرامون خشونت علیه زنان. مجله جامعه شناختی ایران، 2(15): 177-153. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17351901.1393.15.2.6.5
علوی، سیده زهرا.، امان الهی، عباس.، عطاری، یوسفعلی؛ و کرایی، امین. (1397). اثربخشی زوج­درمانی متمرکز بر هیجان بر صمیمیت هیجانی و جنسی زوج‌های ناسازگار. مشاوره و روان درمانی خانواده، 8(2)، 46-25. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516654.1397.8.2.2.1
کریمی، جواد.، سودانی، منصور.، مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ و نیسی، عبدالکاظم. (1392). مقایسه زوج درمان یکپارچه­نگر مدار و زوج درمانی هیجان­مدار بر علائم افسردگی و استرس پس از سانحه ناشی از روابط فرازناشویی در زوجین. مجله روانشناسی بالینی، 5(3): 46-35. https://dx.doi.org/10.22075/jcp.2017.2134
لهسایی زاده، عبدالعلی.، مردانی، مرضیه؛ و حکیمی نیا، بهزاد. (1392). بررسی عوامل مرتبط با تعارضات زناشویی در شهر شیراز. مجله علوم اجتماعی، 23: 18-1.
لیهی، رابرت.، هالند، استفان­ج؛ و مک­گین، لاتاک. (1400). مداخلات و طرح‌های درمانی برای افسردگی و اختلال‌های اضطرابی. ترجمه مهدی اکبری و مسعود چینی­فروشان. تهران: انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2000).
مدنی، یاسر؛ و حجتی، سمیرا. (1394). تأثیر درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت و کیفیت زندگی زوجین. فصلنامه پژوهش­های کاربردی روانشناختی، 6(2): 60-39.
میرزایی، جعفر.، خدایی، محمدرضا؛ و محمدخانی، پروانه. (1385). تأثیر خشونت­های جنسی در بروز اختلال استرس پس از ضربه (PTSD). مجله توانبخشی، 7(4): 74-65.
وامقی، مروئه.، خدائی اردکانی، محمدرضا؛ و سجادی، حمیرا. (1392). خشونت خانگی در ایران: مرور مطالعات ۱۳۸۷-۱۳۸۰. رفاه اجتماعی، ۱۳ (۵۰): ۷۰-۳۷.
هالجین، ریچارد پی.، ویتبورن، سوزان کراس. (1386). آسیب شناسی روانی. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: نشر روان. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2006).