نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه اصفهان - اصفهان- ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان – اصفهان - ایران

3 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان – اصفهان - ایران

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش تعیین اثربخشی بازی مشترک مادر - کودک بر علائم اختلال کمبود توجه / بیش فعالی در دانش‌آموزان پسر دوره ابتدایی شهر اصفهان بود. بر این اساس، در قالب یک مطالعه نیمه تجربی همراه با گروه کنترل و با ارزیابی به‌صورت پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری، تعداد 32 دانش‌آموز پسر دارای نمره بالا در دسته مقیاس‌های اختلالات رفتار ایذایی CSI-4 از مدارس ابتدایی شهر اصفهان به شیوه در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی به گروه‌های آزمایش و کنترل گمارده شدند (16=n2=n1). آزمودنی‌های گروه آزمایش یک دوره هشت جلسه‌ای به‌صورت هفتگی با مشارکت مادران و بازی با کودک دریافت کردند، درحالی‌که آزمودنی‌های گروه کنترل در لیست انتظار مداخله قرار گرفتند. آزمودنی‌های دو گروه با استفاده از فرم والد چک‌لیست مرضی کودکان (CSI-4) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که ارائه مداخله بازی مشترک مادر - کودک باعث کاهش 9/57% علائم کمبود توجه و کاهش 2/28% علائم بیش‌فعالی و کاهش 55% علائم نوع مرکب این اختلال در پس‌آزمون می‌شود (05/0p<). علاوه بر این، مداخله در مرحله پیگیری هم باعث کاهش 2/54% علائم کمبود توجه، کاهش 5/22% علائم بیش‌فعالی و کاهش 1/58% علائم نوع مرکب این اختلال شد (05/0p<).بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت ارائه مداخله مبنی بر آموزش بازی مشترک مادر - کودک در کاهش علائم کمبود توجه و بیش فعالی مؤثر بوده است و با استفاده از این روش مداخله‌ای، ضمن کاهش شدت علائم بیش فعالی - کمبود توجه، می‌توان در جهت بهبود رابطه مادر و کودک بیش‌فعال و جلوگیری از تبدیل این اختلال به سایر اختلالات رفتاری استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Collaborative - Parent – Child play effectiveness in reducing attention deficit / hyperactivity symptoms in male students primary school of Isfahan

نویسندگان [English]

  • Saeideh Sabzian 1
  • Mehrdad Kalantary 2
  • Hosein Ali Mehrabi 3

1 MA of General psychology in Isfehan University

2 Associate Professor of Psycology in Isfehan University

3 Assistant Professor of psychology in Isfehan University

چکیده [English]

The goal of this study was to investigating the effect of collaborative mother-child play training on attention Deficit hyperactivity disorder symptoms in male school students of Isfahan thus, in a quasi-experimental design with a control group and pretest – post test & follow up assessment, 32 male student, with high scores in behavioral disorders selected  and assigned randomly in experimental and control group (n1=n2=16). experimental group received an eight-sessions a weekly basis with the participation of mothers and playing with the children. While the control group received no intervention and remain in waiting list. two groups were evaluated by parent form of child symptoms check list(CSI-4). the results of the analysis of covariance showed that intervention with mother-child playing reduces the57.9% symptoms of  attention deficit , 28.2% of hyperactivity symptoms and can reduce 55% reduction of the composite of symptoms This disorder in post test (p<0.05).in addition, this intervention reduced 54.2 % attention deficit symptoms, 22.5% hyperactivity symptoms and 58.1%  symptoms of the composite type’s in follow up(p<0.05). based on these findings, it can be concluded the mother-child playing is suitable to reduce symptoms of attention deficit hyperactivity disorder effective and with this empirical practical interment can reduce severity of attention deficit and hyperactivity symptoms. this model can improve mother child relation can prevent in convert ADHD and other childhood behavioral disorders

کلیدواژه‌ها [English]

  • collaborative-parent – child play training
  • attention deficit and hyperactivity disorder
ابوالقاسمی، عباس؛ نریمانی، محمد و کیامرثی، آذر. (1384). بررسی میزان شیوع وهم ابتلایی اختلالهای رفتاری در دانش‌آموزان دوره ابتدایی و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی، مجله علم و فناوری،4(3):19-14.
احدی، حسن و بنی جمالی، شکوه السادات. (1385). روان‌شناسی رشد، تهران: انتشارات پردیس.
بهرامی، علیرضا. (1391). اثربخشی بازی‌های توپی- غیر توپی بر کاهش نشانگان اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی دانش‌آموزان پسر 11-9 ساله شهر اراک،مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک: 15(5)، 9-1.
تامپسون، چارلز و رودلف، لیندا. (1388). مشاوره با کودکان، ترجمه جواد طهوریان (1388)، تهران: انتشارات رشد.
تکلوی، سمیه. (1390). تأثیر آموزش بازی‌درمانی مادران بر مشکلات رفتاری کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری، فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری1(1): 59-44.
جنتیان، سیما؛ نوری، ابوالقاسم؛ شفتی، سید عباس؛ مولوی، حسین و سماواتیان، حسین. (1387). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری برشدت علائم اختلال کاستی توجه و بیش‌فعالی در دانش‌آموزان پسر نه تا یازده سال. تهران: تحقیقات علوم رفتاری 2(6): 119-109.
دروز، آتنا. (1948). ترکیب بازی‌درمانی با رفتاردرمانی شناختی، ترجمه: غزال رمضانی (1389)، تهران: انتشارات وانیا.
سعادت، مهرناز. (1390). کدام یک از نشانه‌های اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی با مداخله‌های یوگا و بازی‌درمانی تغییر می‌کند؟ فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی؛ 11 (1): 56-45.
سادوک، ویرجینا؛ سادوک، بنیامین. (2003). خلاصه روان‌پزشکی بالینی، جلد سوم؛ ترجمه حسن رفیعی و فرزین رضاعی (1387)، تهران: انتشارات ارجمند.
مهرابی، حسینعلی. (1384). بررسی میزان و نوع اختلالات رفتاری در کودکان 11-6 ساله مدارس ابتدائی شهر اصفهان، سازمان آموزش‌وپرورش استان اصفهان: شورای تحقیقات.
کلانتری، مهرداد؛ نشاط دوست، حمید و زارعی، محمدباقر. (1380). تأثیر آموزش رفتاری والدین و دارو درمانگری بر میزان علائم فزون کنشی کودکان مبتلابه اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی. مجله روانشناسی 5 (2):118-135.
گنجی، کامران؛ ذبیحی، رزیتا؛ خدابخش، روشنک؛ کراسکیان، آدیس. (1390). تأثیر بازی درمانگری کودک محور بر کاهش نشانه‌های رفتاری کودکان با اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی، روان‌شناسی بالینی 3(4): 25-15.
مصطفوی، سعیده سادات؛ شعیری، محمد رضا؛ اصغری مقدم، محمدعلی و محمودی قرایی، جواد. (1389). اثربخشی آموزش بازی‌درمانی مبتنی بر رابطه والد - کودک به مادران بر مشکلات رفتاری کودکان، روان‌شناسی معاصر 5(ویژه‌نامه): 712-710.
نجفی، محمود؛ فولادچنگ، محبوبه؛ علیزاده، حمید و محمدی فر، محمدعلی. (1388). میزان شیوع اختلال کاستی توجه و بیش فعالی، اختلال سلوک و اختلال نافرمانی مقابله‌ای در دانش‌آموزان دبستانی،پژوهش در حیطه کودکان استثنایی9(3): 254-239.
وینر، کارن گیلتین، ساندگراند آلیس و شافر، چالز (2001). بازی کودکان، ترجمه الهه محمد اسماعیل و امیر رحمانی رسا (1389). تهران، انتشارات دانژه.
Barkley, R. A. (1997). ADHD and the nature of selfcontro, New York: The Guilford Press;
Barkley R. A. (1998). Attention-deficitl hyperactivity disorder: a handbook for diagnosis and treatment. New York: Guilford.
Barkley, R. A, Murphy K. R, Fischer M. (2008). ADHD in adults: what the science says: New York: The Guilford Press.
Biederman, J, Faraone S. V. (2005). Attention-deficit hyperactivity disorder. Lancet; 366(9481): 237-48.
Cordier, R, Bundy A, Hocking C, Einfeld S. (2009). A model for play-based intervention for children with ADHD. Astralian Occup Ther J. (56): 332 -340.
Dawson, P & Guare, S. (2004). Executive skills in children & adolescents, New York: Guilford Press.
Faraone, S. V, Sergeant, J, Gillberg, C, & Biederman, J. (2003). The worldwide prevalence of ADHD: is it an American condition? World Psychiatry, 2(4) 104-113.
Froehlich, T. E. Lanphear, B. P. Epstein, J. N. Barbaresi, W. J. Katusic, S. K. & Kahn, R. S. (2007). prevalence, recognition, and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder in a national sample of US children, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 161, 857–864.
Johnson B D, Franklin LC, Hall K, Prieto LR. (2000). Parent training through play: Parent-child interaction therapy with a hyperactive child. The Family J Couns and Ther for Couples and Fam. (2): 180-186.
Kaduson, H. (1997). Play therapy for children with attention-deficit/hyperactivity disorder. In H.Kaduson, D. Cangelosi, & C. Schaefer (Eds.), The Playing Cure: Individualized play therapy for specific childhood problems. 197-227.
Landreth, G. L. (2006). Child-Parent-Relationship(C-P-R) therapy: a 10 session Filial Therapy Model.
Li, J, & Lee, S. S. (2012). Association of Positive and Negative Parenting Behavior with Childhood ADHD: Interaction with Offspring Monoamine Oxidase A (MAO-A) Genotype. Journal of Abnormal Child Psychology, 40: 165-175.
Naderi, F, Heidari, L, Bouron, P & Asgari, A. (2010). The efficacy of play therapy on ADHD, Anxiety and social maturity in 8 to 12 years aged clientele children of ahvaz metropolitan counceling clinics, Applied Sciences,10: 189-195.
Wethinton, H. R, Hahn, R. A, Fugua- Whiteley, D. S. Sipe,T. A, Crosloy, A. E, Johnnson, R. L, Liberman, A. M, Mosci chi, E, Price, L. N,Tuma, F. K, Halra, G, Chatto, Padhyay, S. K. (2008). The effectiveness of interventions to reduce psychology harm form traumatic events among child and adolescents. American Journal of Preventive Medicine, 53(3): 287-373.