نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد Rasolroshan@yahoo.com

چکیده

پژوهش حاضر جهت بررسی تأثیر قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی بر بهبود مهارت های اجتماعی و مشکلات رفتاری   دانش آموزان پسر هشت تا ده سالۀ مبتلا به اختلال رفتار مقابله ای و بی اعتنایی (ODD) شهر گرگان انجام شده است. این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. 45 دانش آموز که بر اساس فهرست رفتاری کودک (CBCL) و فرم گزارش معلم (TRF)،  مبتلا به ODD تشخیص داده شده بودند انتخاب شده و سپس  توسط فرم معلم مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) SSRS)) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت 28 نفر از دانش آموزان مذکور که نمرۀ مهارت های اجتماعی آنها در مقیاس SSRS پایین بوده و وجود مشکلات رفتاری آنها در بخش مشکلات رفتاری SSRS  نیز تأیید شد، انتخاب شده و به شکل تصادفی به دو گروه آزمایش (14n= ) و گواه (14n= ) تقسیم شدند. سپس قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی به مدت 2 ماه در 15 جلسۀ آموزشی 60 دقیقه ی برای آزمودنی‌های گروه آزمایش اجرا شد. در پایان دورۀ آموزش، آزمودنی ها دوباره به کمک مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت ارزیابی شدند. تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه، پس از پایان جلسات قصه گویی مبتنی بر آموزش مهارت های اجتماعی ، بر اساس ارزیابی معلم، افزایش معناداری در خرده مقیاس های همکاری (001/0P<)، ابراز وجود (05/0P<) ، مهار خود (001/0P<) و  نمرۀ کلی مهارت های اجتماعی (001/0P<) و کاهش معنادار در نمرۀ مشکلات رفتاری (01/0P<) پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Social Competence Training-Based Storytelling on Social Skills and Behavioral Problems of 8-10 Year-Old Children with Oppositional Defiant Disorder (ODD)

نویسنده [English]

  • Rasoul Roshan Chesli

Associate Professor, Department of Psychology, Shahed University, e-mail: rasolroshan@yahoo.com

چکیده [English]

The effect of social competence training-based storytelling on social skills and behavioral problems of 8-10 year-old children with oppositional defiant disorder (ODD) is investigated in this study. This research is a semi-experimental design with pre-test, post-test, and control group. 45 children who had received scores above the cut-point on oppositional defiant disorder subtest of Child Behavioral Checklist (CBCL) and whose problems were also confirmed by the Teacher Report Form (TRF) were selected. Then, Social Skills Rating System (Teacher Report Form) was administered to their teachers. A sum of 28 child with ODD who had received poor scores on social skills subtest of SSRS and whose behavioral problems were confirmed in behavioral problems subtest of SSRS was finally selected. Subjects were divided into control and experimental groups. The experimental group received social competence training-based storytelling for 15 sessions, each of which lasted 60 minutes. Upon the completion of the training, SSRS (Teacher Report Form) was administered as a post-test to both groups of teachers. The results were analyzed using Mann-Whitney U and indicated that teachers in the experimental group reported a significant increase in total score of social skills (p>0/001) and significant decrease in behavioral problems scores (p>0/01) of children with oppositional defiant disorder (ODD) as compared to the control group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: social competence training
  • social skills
  • behavioral problems
  • storytelling
  • Oppositional Defiant Disorder
  • student.  
انجمن روانپزشکی آمریکا. (2000). متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ترجمه:  محمدرضا نیکخو و هامایاک آرادیس یانگ (1381)، تهران، انتشارات سخن.
بلوم کویست، مایکل. ال. (2003). مهارت های سازگاری با کودکان ناسازگار: راهنمای عملی برای والدین و درمانگران، ترجمه: جوادعلاقبندراد (1383)، تهران، انتشارات سنا.
سادوک، بنیامین، و سادوک، ویرجینیا. (2000). خلاصهٔ روان پزشکی: علوم رفتاری- روان پزشکی بالینی ، جلد سوم ، ترجمه: نصرت ا... پورافکاری (1382)، تهران، نشر آب.
سیدی، طاهره. (1381). تاثیر قصه گویی در درمان پرخاشگری، مقاله ارائه شده در اولین همایش بین المللی روانپزشکی کودک و نوجوان، 154
شهیم، سیما. (1377). بررسی روایی و پایایی مقیاس روش درجه بندی مهارت اجتماعی در گروهی از کودکان شیراز، مجلۀ علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ش 3 و4، ص 38-17.
شهیم، سیما. (1378). بررسی مهارت اجتماعی در گروهی از کودکان عقب ماندۀ ذهنی آموزش پذیر با استفاده از نظام درجه بندی مهارت اجتماعی، مجلۀ روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ش 4، ص 37-18.
شهیم، سیما. (1381). گزارش نهایی طرح پژوهشی هنجاریابی مقیاس روش درجه بندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان دبستانی در شیراز. معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز.
عربگل، فریده.، داوری، رزیتا.، خزائلی، آذین.، شیرازی، الهام .، و  بینا، مهدی. (1383). متن آموزشی بهداشت روان و مهارتهای زندگی برای زنان، تهران، اداره سلامت روان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفتر امور زنان، تهران، نشر آرویچ.
عطاری، یوسف؛ شهنی، منیژه؛ بشکیده، کیومرث؛ کوچکی، محمد. (1384). بررسی تاثیر آموزش گروهی مهارت های اجتماعی در سازگاری فردی- اجتماعی نوجوانان بزهکار در شهرستان گنبد کاووس، اندیشه و رفتار، 12، ص 25-46.
قهاری، شهربانو؛ مهریا، امیرهوشنگ؛ و بیرشک، بهروز. (1382). بررسی مقایسه ای برخی از اختلالات روانی در کودکان 7 تا 12 سالۀشاهد، محروم از پدر، جانباز و عادی شهرستان چالوس. مجلۀ علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران. سال سیزدهم، شمارۀ 41. ص 90-81.
هارجی، او و ساندرز، کا. (1994). مهارت های اجتماعی در ارتباط بین فردی، ترجمه: ، خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت (1377). تهران، انتشارات رشد.
همتی، قربان؛ شجاعی، ستاره. (1384). تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر کاهش اختلال سلوک دانش آموزان دوره راهنمایی مدرسه امام سجاد (ع)، پژوهش های روان شناختی، 4، ص 73-91.
مینایی، احمد. (1384). هنجار یابی نظام بخشی مبتنی بر تجربه آشنباخ، تهران ، انتشارات سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی.
نصیرزاده، راضیه.، روشن، رسول. (1389).  مقایسه دو رویکرد قصه گویی در کاهش مولفه های رفتار پرخاشگرانه از دیدگاه والدین. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، (2)12 صفحات 76-70.
نصیرزاده، راضیه.، روشن، رسول. (1390) تاثیر  قصه گویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله. مجله روانپزشکی بالینی ایران، سال شانزدهم، شماره 2، 126-118
منابع انگلیسی
American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.) Washington DC: Author.
Adams I., Gouvousis, A., Van Lue, M., & Waldron, C. (2004). Social story intervention: Improving communication skills in a child with autism spectrum disorder. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 19(2), 87-84.
Agosta, E., Graetz, J. E., Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (2004). Teacher-researcher partnerships to improve social behavior through social stories. Intervention in School and Clinic, 39(5), 276-287.
Bullis,M., Davis, C. (1997). Futher examination of two measures of community-based social skills for adolescents and young with emotional and behavioral disorders, Behavioral Disorders, 23, 29-39.
Carlson, R. (2001). Therapeutic use of story in therapy with children. Guidance & Counseling, 16, 92–100.
Castello, E. j, Burns, B., Anggold, A. & leaf, p. (1993). How can epidemiology improvemental Helth services of children and adolescents .The intervent, Journal of American Academy of Child and Psychiatry , 32 , 1106-1117.
Evans, S. W., Mullett E., Weist, M. D., & Franz K. (2005). Feasibility of the mind matters' school mental health promotionprogram in American schools, Journal of Youth and Adolescence, 34, 51-58.
Fairbairn GJ. (2002). Ethics, empathy and storytelling in professional development. Learning in Health and Social Care:1(1): 22-32.
Flanagan, R., & Esquivel, G. B. (2006). Emperical and clinical methods in the assessment of personality and psychopatology: an integrative approach for training, Journal of psychology in the schools.43, 514-525.
Forgan, J. W. (2002). Using biblio therapy to teach problem solving. Intervention in School and Clinic, 38 (2), 75-83.
Goldestin, A. P.,  krasher, G. (1987). are sive behavior asessment and intervention. pergamon press.
Gresham FM, Elliot SN. (1990). Social skills rating system (Manual). American Guidance Service , USA.
Graetz, J. E (2009). Promoting social behaviors for adolescents with autism using social stories. Unpublished dissertation, George Mason University.
Harda, Y., Saitoh, K., Lida, J., Sakuma, A., Lwasaka, H., Imai, J., Hirabayashi, M., Yamada, S., & Amino, N., (2004). The reliability and validity of the oppositional defiant behavior inventory, Journal of European child & Adolescent psychiatry, 13, 185-190.
Heffner, M. (2003). Excremental support for the use of story telling to guide behavior: The effect of story telling on multiple and mixed ratio (FR)/ differential reinforcement of low rate (DRL) schedule responding. Unpublished Doctoral Dissertation. West Virginia University.
Hudziak, J. J., Copeland,W., Stanger, C., & Wadworth, M. (2004). Screening for DSM-IV externalizing disorders with the child behaviour checklist: A receiver-operating characteristic analysis, Journal of child psychology and psychiatry, 45, 1299-1307.
Hughes, J. N. (1988).Cognitive behavior therapy with children in schools, New York: Pergamon Press.
Kazdin, A. E. (1987). Conduct dosoders in childhood and adolescence, Newbury park, CA: Sage Publications.
Lowell, M., & Barbara, M. (1993). Teaching secondary students with mild learning and behavior problems, New York: Mori Allen.
Marr, D.; Mika, H.; Miraglia, J., Roerig, M., & Sinnott, R. (2007). The effect of sensory stories on targeted behaviors in preschool children with autism, Physical and Occupational Therapy in Pediatrics, 27, 63–79.
Mash ,E.J.,&Barkley ,R.A.(2002).Child psychopathology-New York ,The Guild Ford Press.
Maurghan, B., Rowe, R., Messer, J., Goodman,R., & Meltzer, H. (2004). Conduct disorder and oppositional defiant disorder in a national sample: developmental epidemiology, Journal of child psychology and psychiatry, 45, 609-621.
Milne, J. M., Edwards, J. K., & Murchie, J.C. (2001). Family treatment of oppositional defiant disorder: Changing views and strength based approaches. The Family Journal, Counseling and Therapy for Couples and Families, 1, 17-28.
Nabors, L. A., Reynold, M. S., & Weist, M. D., (2000). Qualitative evaluation of a high school mental health program, Journal of Youth and Adolescence, 29, 1-13.
Rahill, S. A. (2008). A comprison or the effectiveness or story-based and skill- based social competence programs on the development of social problem solving and peer relationship skills of children with emotional disability. Unpublished Doctoral Dissertation, Carlson Albizu University, Maryland [On-Line]. Avaliable: (http: proquest. umi. com/pqdweb).
Rigau, R. E., Garcia, N., & Artigas, P. (2006). The treatment of oppositional defiant disorder [Abstract], Journal of revista de neurologia, 2, 83-88.
Sansosti, F. J. & Powell-Smith, K. A. (2010). The effects of Social Stories on the social behavior of children with Asperger’s Syndrome. Journal of Positive Behavior Interventions, 8(1), 43–57.
Schneider P, Dube RV. (2005). Story presentation effects on children s retell content. Am J Speech Lang Pathol;14:52-60.
Segrin C, Flora J. (2000). Poor social skills are a vulnerability factor in the development of psychosocial problems, Human Communication Research , 26: 489-514.
Shechtman, Z. (1999). Biblio therapy: An indirect approach to treatment of childhood aggression. Child Psychiatry and Human Development, 30, 53-39.
Shechtman, Z., & Nachshol, R. (1996). A school-based intervention to reduce aggressive behavior in maladjusted adolescents. Journal of Applied Developmental Psychology, 17, 535-552.
Teglasi, H., & Rthman, L. (2001). Stories: A classroombased program to reduce aggressive behavior. Journal of School Psychology, 39 (1), 71-94.
Trad PV. (2008). Use of developmental principles to decipher the narrative of preschool children. J Am Acad Child Adolese Psychiatry;31(4):581-92.
Watts, K. (2008). The Effectiveness of a Social Story Intervention in Decreasing Disruptive Behaviors in Autistic Children, Doctoral Dissertation, the Ohio State University.
Wu, P., Hoven, C. W., Bird, H. R., Moor, R. E., Cohen, P.,Alegria, M., Dulcan, M., Goodman, S. H., Horwitz, S. M.,Lichman, J. H., Narrow, W. E., Rae, D. S., Regier, D. A., &Roper, M.T. (1999). Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38 , 1081-1090.
Zollinger, T. W., Saywell, R. M., Muegge, C. M., Wooldridge. J. S., Cummings, S. F., Caine. V. A. (2000). Impact of the life skills training curriculum on middle school student tobacco use in marion county, Indiana, Arch Surg, 3, 303-308.