نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی بالینی، جهاد دانشگاهی البرز

2 استاد روان‌شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد

3 استادیار مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

4 استادیار روانشناسی تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی

5 دانشیار معارف حدیث دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان تأثیر روان­درمانی مثبت­گرای مبتنی بر خیر باوری بر کاهش علایم افسردگی در افراد دارای افسردگی غیربالینی بود. برای انجام این پژوهش از طرح تک آزمودنی چند خط پایه با دوره پیگیری استفاده شد. ابتدا از بین افراد دارای افسردگی غیربالینی که به یک مرکز مشاوره در تهران مراجعه کرده بودند، 3 نفر به شیوه نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. برای هر کدام از شرکت­کنندگان به صورت تصادفی بین 3 تا 7 هفته جلسه خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی­ها با استفاده از مقیاس افسردگی بک، افسردگی هامیلتون-17 و مقیاس جهت­گیری شادکامی در مرحله خط پایه، جلسات مداخله و چهار ماه بعد از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. مداخله به صورت انفرادی بر اساس روان­درمانی مثبت­گرای مبتنی بر خیر باوری در 8 جلسه توسط پژوهشگر انجام گرفت. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که هر سه مراجع با شروع مداخله روند کاهشی را در طراز نمرات افسردگی بک (75 درصد)، هامیلتون (85 درصد) و روند افزایشی را در طراز نمرات احساس لذّت (84 درصد)، مجذوب شدن (70 درصد) و احساس معنا (215درصد) نشان دادند. بخش عمده­ای از این نتایج در پایان دوره پیگیری چهار ماهه نیز حفظ شد. به نظر می­رسد روان‌درمانی مثبت­گرای مبتنی بر خیر باوری یک مداخله کوتاه مدّت مؤثر برای کاهش علایم افسردگی باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Positive Psychotherapy Based on Belief to Good in Decreasing Signs and Symptoms of Subclinical Depression: A Multiple – Baseline Study

نویسندگان [English]

  • Azam Noferesti 1
  • Rasol Roshan 2
  • Ladan Fata 3
  • Hamid Reza Hasan Abadi 4
  • Abbas Pasandide 5

1 Ph. D. in Clinical Psychology in ACECR,

2 Professor in Psychology, Shahed University,

3 Assistant Professor, Clinical Psychology, Iran University of Medical Science,

4 Assistant Professor, Educational Psychology, Kharazmi University,

5 Associate Professor, University of Qur'an and Hadith

چکیده [English]

The purpose of the present study was to examine the effect of positive psychotherapy based on belief to good on signs and symptoms of depression in people with subclinical depression. According to this, a single subject multiple baselines with follow up phase will be conducted. The first, three people with sign and symptom of depression were chosen from a Center of Psychology and Counseling in Tehran by purposeful sampling. Participants attended from 3 to7 week baseline phase. Within base line stage (3-7 weeks) therapy phase (8 weekly) and follow up step (4 month after treatment), patient fill out Beck Depression Inventory (BDI-II), Hamilton Rating Scale for Depression-17, and Orientations of happiness. Treatment conducted in 8 sessions of 45 minutes.  At the end of treatment, participants showed decreasing trend in beck depression scores (75%) and Hamilton depression scores (85%). Also results showed improving trends in pleasure (84%), engagement (70%) and meaning (215%) subscales. These results remain during follow up phase. It seems that positive psychotherapy based on belief to good is a short-term effective treatment for decreasing negative components in recovering the persons with subclinical depression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Positive psychotherapy based on belief to good
  • Subclinical depression
  • Signs and symptoms of depression
  • Multiple – baseline study
اصغری­پور، نگار. (1390). مقایسه اثربخشی روان­درمانی مثبت­گرا با روان­درمانی شناختی- رفتاری در کاهش علایم افسردگی اساسی. پایان­نامه دکتری روانشناسی بالینی. انستیتو روانپزشکی ایران.
براتی­سده، فرید. (1388). اثربخشی مداخله­های روان­شناسی مثبت­گرا جهت افزایش نشاط، خشنودی از زندگی، معناداری زندگی و کاهش افسردگی؛ مدلی برای اقدام. پایان­نامه دکتری روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم­تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
پسندیده، عباس. (1389). بررسی مؤلفه­های شادکامی در آیات قرآن و روایات اسلامی با توجه به رویکرد روان­شناسی مثبت­گرا. پایان­نامه دکتری مدرسی معارف اسلامی. دانشگاه قرآن و حدیث.
پسندیده، عباس. (1392). الگوی شادکامی اسلامی. قم: موسسه علمی- فرهنگی دارالحدیث.
غباری بناب، باقر. (1377). مقیاس توکل بر خدا. فصلنامه قبسات، 3 ( 2): 29.
غرایی، بنفشه؛ مهریار، امیر هوشنگ؛ مهرابی، فریدون. (1379). سبک­های اسنادی در بیماران مبتلا به اضطراب و افسردگی. مجله روانپزشکی و روان شناسی بالینی، 20: 42-37.
فتی، لادن؛ بیرشک، بهروز؛ عاطف وحید، محمد کاظم؛ دابسون، ا. ک. (1384). ساختارهای معنا گذاری طرح واره­ها، حالت­های هیجانی و پردازش شناختی اطلاعات هیجانی. فصلنامه اندیشه و رفتار، 11: 225-232.
کرمی­نوری، رضا؛ مکری، آذرخش؛ محمدی­فر، محمد؛ یزدانی، اسماعیل. (1381). مطالعه عوامل مؤثر بر احساس شادی و بهزیستی در دانشجویان دانشگاه تهران. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 32 ( 1): 42-3.
لشنی، زینب؛ شعیری، محمد­رضا؛ اصغری­مقدم، محمد­علی؛ گلزاری، محمود. (1391). تأثیر آموزش راهبردهای شاکرانه بر گسترش عواطف مثبت و شادکامی. مجله مطالعات روان شناسی بالینی،4 (1): 151-135.
مخبر، نغمه؛ آذرپژوه، محمد رضا؛  اصغری پور، نگار. (1392). تأثیر درمان با سیتالوپرام بر افسردگی و وضعیت شناختی بیماران مبتلا به سکته مغزی. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 20( 1): 614-6.
نجفی، محمود؛ احدی، حسن؛ سهرابی، فرامرز؛ دلاور، علی. (1394). مدل پیش­بین رضامندی زندگی براساس سازه­های روانشناسی مثبت­گرا. مجله مطالعات روان­شناسی بالینی، 21 (6): 59-31.
نوفرستی، اعظم؛ روشن، رسول؛ فتی، لادن؛ حسن آبادی، حمید رضا؛ پسندیده، عباس. (1394). توسعه، امکان­پذیری و نتایج مقدّماتی روان­درمانی مثبت­گرای مبتنی بر خیرباوری در افراد دارای افسردگی غیربالینی: مطالعه تک آزمودنی چند خط پایه. پایان نامه دکتری روان­شناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, (5th ed.) (DSM-5). Arlington, VA: Author.
Beck, A. T., Steer, R. A. & Brown, G. K. (1996). Manual for the BDI-II. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.
Bolier, L., Haverman, M. Westerhof, G., Riper, H., Smit, F., & Bohlmeijer, E. (2013). Positive psychology interventions: a meta-analysis of randomized controlled studies. Public Health, 13: 119-130.
Cipani, E. (2009). Practical research methods for educators. Springer Publishing.
Cozby, P. C. (2009). Methods in behavioral research (10th ed.). John Wiley & Sons.
Diener, E., Helliwell, J. F., & Kahneman, D. K. (2010).  International Differences in Well-Being. Oxford University Press.
Diener, E., Diener, M., & Diener, C. (1995). Factors predicting the subjective well-being of nations. Journal of Personality and Social Psychology, 69: 851–864.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49: 71- 75.
Diener, E., Suh, E. M., Smith, H., Shao, L. (1995). National differences in reported well-being: Why do they occur? Social Indicators Research, 34, 7–32.
Frank, E., Prien, R., Jarrett, R. B., Keller, M. B., Kupfer, D. J., Lavori, P. W., et al. (1991). Conceptualization and rationale for consensus definitions of terms in major depressive disorder: Remission, recovery, relapse, and recurrence. Archives of General Psychiatry, 48: 851–855.
Goldney, R. D., Fisher, L. J., Dal Grande, E., Taylor, A.W. (2004). Sub syndromal depression: prevalence, use of health services and quality of life in an Australian population. Psychiatry Epidemiology, 39) 4):3–298.
Hamilton, M. (1960). A rating scale for depression. Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry, 23: 56–62.
Hool, K. (2011). Character strengths, life satisfaction and orientations to happiness – a study of the Nordic countries. Master thesis in health promotion and health psychology. Faculty of psychology, University of Bergen.
Huffman, J. C., DuBois, C. M., Healy, B. C., Boehm, J. K, Kashdan, T. B., Celano, C. M., Denninger, J. W., Lyubomirsky, S. (2014). Feasibility and utility of positive psychology exercises for suicidal inpatients. General Hospital Psychiatry, 36(1): 88-94.
Huta, V., Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2006). Life satisfaction and pleasant, engaged and meaningful life. Manuscript submitted for publication.
Kahler, C. W., Spillane, N. S. Elise, A. Clerkin, D. M., Parks, A. Leventhal, A. M., Brown, R. A. (2013). Positive psychotherapy for smoking cessation: Treatment development, feasibility, and preliminary results. The Journal of Positive Psychology. http:// dx. doi. org/ 10. 1080/ 17439760. 2013. 826716.
Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Koretz, D., Merikangas, K. R., Wang, P. S. (2003). The epidemiology of major depressive disorder: Results from the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). Journal of the American Medical Association, 289: 3095-3105.
Kim, Y., Seidlitz, L. (2002). Spirituality moderates the effect stress on emotional and physical adjustment. Personality and Individual Differences, 32: 377- 1390.
King, L. A. & Miner, K. N. (2000). Writing about the perceived benefits of traumatic life event: implication for physical health. Personality and social psychology bulletin, 26: 220-230.
Krentzman, A. R., Mannella, K. A., Hassett, A. L., Barnett, N. P. Cranford, J. A., Brower, M. K., Higgins, J. M., Meyer, P. S. (2015). Feasibility, acceptability, and impact of a web-based gratitude exercise among individuals in outpatient treatment for alcohol use disorder. The Journal of Positive Psychology. DOI: 10.1080/17439760.2015.1015158.
Lane, J. D., Gast, D. L. (2014). Visual analysis in single case experimental design studies: Brief review and guidelines. Neuropsychological Rehabilitation, 24, 3-4, 445-463.
Layous, K., Chanceller, J., Lyubomirsky, S., Wang, L. Doraiswamy, M. (2011). Delivering Happiness: Translating Positive Psychology Intervention Research for Treating Major and minor Depression Disorders. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 17, 8, 675-683.
Lee, M., Nezu, A. M., Nezu, C. M. (2014). Positive and negative religious coping, depressive symptom, and quality of life in people with HIV.  Journal of behavioral medicine, 37, (5): 921-930
Lewinsohn, P. M., Solomon, A., Seeley, J. R., Zeiss, A. (2000). Clinical implications of “subthreshold” depressive symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 109, 345–351.

Linehan, M. M. (1993). Cognitive- behavioral treatment of borderline personality disorder. New York: Guilford Press.

Lyness, J. M., Heo, M., Datto, C. J., Ten Have,T. R., Katz, I. R., Drayer, R., Reynolds, C. F., Alexopoulos, G. S., Bruce, M. L.(2006). Outcomes of minor and sub syndromal depression among elderly patients in primary care settings. Annals of Internal Medicine, 144: 496–504.
Lyubomirsky, S. (2008). The how of happiness: A scientific approach to getting the life you want. New York: Penguin Press.
Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9: 111–131.
Maiolino, N. B., Kuiper, N. A. (2014). Integrating Humor and Positive Psychology Approaches to Psychological Well-Being. Europe's Journal of Psychology, 10(3): 557–570.
Nelson, S. K.  Fuller, J. A. K. Choi, I. & Lyubomirsky, S. (2014). Beyond Self-Protection: Self-Affirmation Benefits Hedonic and Eudaimonic Well-Being. Personality and Social Psychology Bulletin, 30, 1-14.
Nelson, S. K. & Lyubomirsky, S. (2012). Finding happiness: Tailoring positive activities for optimal well-being benefits. To appear in M. Tugade, M. Shiota, & L. Kirby (Eds.), Handbook of positive emotions. New York: Guilford.
Nezu, A. M. & Nezu, C. M. (2008). Evidence-based outcome research: A Practical Guide to Conducting Randomized Controlled Trials for Psychosocial Interventions. New York: Oxford.
Noorbala, A. A., Bagheri Yazdi, S. A., Yasemi, M. T., & Mohammad, K. (2004). Mental health survey of the adult population in Iran. British Journal of Psychiatry, 184, 70-73.
Parks-Sheiner, A. C. (2009). Positive psychotherapy: building a model of empirically supported self- help. A dissertation in psychology, Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania.
Peterson, C. (2006). A primer in positive psychology. New York: Axford University Press.
Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. P. (2005). Orientation to happiness and life satisfaction: the full life versus the empty life. journal of happiness studies, 6: 25-41.
Rashid, T. (2014). Positive psychotherapy: A strength-based approach. The Journal of Positive psychology. http:// dx. doi. org/ 10.1080/ 17439760. 2014. 920411
Rashid, T., & Seligman, M. E. P. (2013). Positive Psychotherapy In R. J. Corsini & D. Wedding, Current Psychotherapies, (10th Edition). Belmont, CA: Cengage.
Rucci, P., Gherardi, S., Tansella, M., Piccinelli, M., Berardi, D., Bisoffi, G., et al. (2003). Subthreshold psychiatric disorders in primary care: prevalence and associated characteristics. Journal of Affective Disorder, 76: 171–81.
Rush, A. J., Kraemer, H. C., Sackeim, H. A., Fava, M., Trivedi, M. H., Frank, E., Ninan, P. T., Thase, M. E., Gelenberg, A. J., Kupfer, D. J., Regier, D. A., Rosenbaum, J. F., Ray, O., & Schatzberg, A. F. (2006). Report by the ANCP task force on response and remission in major depressive disorder. Neuropsychopharmacology, 31: 1841–1853.
Schueller, S. M. & Seligman, M. E. P. (2010): Pursuit of pleasure, engagement, and meaning: Relationships to subjective and objective measures of well-being. The Journal of Positive Psychology, 5(4): 253-263
Segger, L. B., Lambert, m. J., & Hasen, N. B. (2002). Assessing clinical significance: Application to the Beck depression inventory. Behavior therapy, 33: 253-269.
Seligman, M. (2002). Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize your Potential for Lasting Fulfilling. New York: Free Press.
Seligman, M. E. P. (2012). Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-being. New York: Free press. 
Seligman, M., Rashid, T., & Park, A. C. (2006). Positive psychotherapy. American psychology, 61: 774-788.
Senf. K., & Liau, A. (2013). The Effects of Positive Interventions on Happiness and Depressive Symptoms, with an Examination of Personality as a Moderator. Journal of Happiness Study, 14: 591–612
Sergeant, S., & Mongrain, M. (2014). An Online Optimism Intervention Reduces Depression in Pessimistic Individuals. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 13: 25-35.
Sin, N. L., & Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing well-being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: A practice-friendly meta-analysis. Journal of Clinical Psychology. 65: 467–487.
Sin, N. L., Dellaporta, M. D., Lyubomirsky, S. (2011). Tailoring Positive Psychology Interventions to Treat Depressed Individuals. In S. I. Donaldson, M. Csikszentmihalyi, and J. Nakamura. Applied positive psychology. New york: Rotelge.
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53: 80-93.
Watson, D., & Tellegen, A. (1985). Toward a consensual structure of mood. Psychological Bulletin, 98: 219–235.
World Health Organization. (2011). Mental Health: Depression. Online document at: www. who. int/ mental_health/ management/ depression/ definition/ en/ Accessed January, 30.