نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز

3 دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در سال‌های اخیر با توجه به افزایش آمارهای طلاق در کشور و آسیب‌ها و مشکلات ناشی از طلاق، توجه به علل این پدیده مورد توجه قرارگرفته شده است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه کیفی بسترهای طلاق در تجربه افراد مطلقه شهر رشت است. از میان روش‌های تحقیق کیفی برای بررسی تجربه طلاق روش پدیدارشناسی بکار گرفته‌شده است. 25 شرکت‌کننده به‌وسیله نمونه‌گیری هدفمند و با استراتژی نمونه‌گیری معیار انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های پدیدارشناسی از روش تحلیل تماتیک استفاده شد. یافته‌ها در زمینه بسترهای طلاق شامل 9 زیر مضمون بود که در چهار بزرگ مضمون کلان، میانی، خرد و تعاملی طبقه‌بندی می‌شود. ساختار تجربه مشارکت‌کنندگان نشان‌دهنده سیستمی بودن ابعاد طلاق، چرخشی بودن عوامل طلاق و روابط ساختاری میان بسترهای طلاق است؛ بنابراین برای هرگونه برنامه پیشگیرانه، مشاوره و مداخله در بحران طلاق باید به این روابط ساختاری، چرخشی و چند علتی توجه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Phenomenological Inquiry of the Divorce Contexts among Divorced Individuals

نویسندگان [English]

  • Yusef Karimi 1
  • Sakineh Almasi 2
  • Razgar Mohammadi 3
  • Hassan Fazeli 4

1 Ph. D. Candidate of Counselling, Allameh Tabataba’i University

2 Ph. D. Candidate of Sociology, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

3 Ph. D. Candidate of Counselling, Shahid Chamran University, Ahvaz,

4 Ph. D. Candidate of Educational Administration, Allameh Tabataba’i University

چکیده [English]

Due to the dramatic rise in divorce rate in recent years, many scholars have attempted to unravel the factors involved in this increasing phenomenon. The present paper aimed at a qualitative phenomenological study of the divorce contexts in the city of Rasht. In so doing, 25 divorced people who were selected through purposeful sampling were included in the study. Semi-structured interviews were used to collect data. The collected data were analyzed through thematic analysis. The data analysis showed 9 sub-themes which were merged into the four main themes, namely, large, medium, small and interactive themes. These findings indicate that the phenomenon of divorce is systemic in its aspects, its factors are cyclical, and there are structural relations among its contexts. It is concluded that these systemic quality, cyclical factors and structural relations should be taken into consideration for prevention programs, counseling and crisis interventions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lived experience
  • phenomenology study
  • divorce contexts
  • divorced people
باریکانى، آمنه و ساربچلو، محمدابراهیم. (1390). بررسى عوامل مؤثر طلاق در مراجعین به دفاتر ازدواج و طلاق در مجتمع‌های قضایى استان قزوین در سال 86. مجموعه مقالات دومین همایش ملى آسیب‌های اجتماعى ایران. دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران.
حیدرنیا، احمد، نظری، محمدعلی و سلیمانیان، علی‌اکبر. (1393). اثربخشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه برافزایش صمیمیت زناشویی زوج‌ها. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی. 15(4): 62-78.
پورخان، اعظم. (1390). مطالعه تطبیقى- مقایسه‌ای طلاق زوجین مراجع کننده به مراکز مداخله در خانواده در شهر کرمان. مجموعه مقالات دومین همایش ملى آسیب‌های اجتماعى ایران. دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه تهران، انجمن جامعه‌شناسی ایران.
جوادى، علی‌محمد و جوادى، مریم. (1390). گرایش به طلاق و عوامل مؤثر بر آن در بین مراجعه‌کنندگان به دادگاه‌های خانواده در شهرستان ایوان غرب و گیلان غرب، مجموعه مقالات دومین همایش ملى آسیب‌های اجتماعى ایران دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه تهران، انجمن جامعه‌شناسی ایران.
خجسته مهر، رضا. (1384). بررسی ویژگی‌های شخصیتی، مهارت‌های اجتماعی، سبک‌های دلبستگی و ویژگی‌های جمعیت شناختی به‌عنوان پیش‌بین‌های موفقیت و شکست رابطه زناشویی در زوج‌های متقاضی طلاق و عادی در اهواز. پایان‌نامه دکتری مشاوره خانواده، دانشگاه شهید چمران اهواز.
دهاقانی فاتحی، ابوالقاسم و نظری، علی‌محمد. (1389). تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در استان اصفهان، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی: 14-54.
راست‌گو، ناهید، گلزاری، محمود و براتی سده، فرید.(1393). اثربخشی افزایش دانش جنسی بر رضایت زناشویی زنان متأهل، فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 17(5):36-48.
رحیمی، حسین.(۱۳۷۹). بررسی عوامل طلاق در استان خراسان.  فصلنامه جمعیت. ۳۳ و ۳۴ (8): 100-112.
زرگر، فاطمه و نشاط دوست، حمید طاهر. (1386). بررسی عوامل مؤثر در بروز طلاق در شهرستان فلاورجان.  فصلنامه خانواده پژوهی. 11(3):737-749.
فروتن، سید کاظم و میلانی، مریم. (1387). بررسی شیوع اختلالات جنسی در متقاضیان طلاق مراجعه‌کننده به مجتمع قضایی خانواده. دانشوررپزشکی: 78 (16): 44- 39.
کلانتری، عبدالحسین،  روشن‌فکر، پیام و جواهری، جلوه. (1390). مرور سه دهه تحقیقات علل طلاق در ایران. فصلنامه شورای فرهنگی و اجتماعی خانواده. 53(14): 130-162.
کلانترى، عبدالحسین و روشن‌فکر، پیام. (1390). طلاق، علل و پیامدها، یافته‌های پژوهشى سه دهه اخیر ایران، مجموعه مقالات دومین همایش ملى آسیب‌های اجتماعى ایران دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه تهران. انجمن جامعه‌شناسی ایران.
گتابی، کرم حبیب پور و نازک تبار، حسین. (1390). عوامل طلاق در استان مازندران. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده. 53(14): 88-127.
محمد پور، احمد و رضایی، مهدی. (1388). درک معنایی پیامدهای ورود نوسازی به منطقه‌ی اورامان کردستان ایران به شیوه‌ی پژوهش زمینه‌ای. مجله جامعه‌شناسی ایران. 1 و 2(9):3-33.
مشکی، مهدی، شاه قاسمی، زهره، دلشاد نوقابی، علی و  مسلم، علیرضا. (1390). بررسی وضعیت و عوامل مرتبط با طلاق از دیدگاه زوجین مطلقه شهرستان گناباد در سال‌های 88-1387.  افق دانش. 1(17):35-44.
نعیمی، محمدرضا. (1391). مشکلات جنسی و طلاق (موردمطالعه، استان گلستان).  نشریه مطالعات جامعه‌شناختی ایران،4(2). 76-93.
هنریان، مسعوده و یونسی، سید جلال. (1390). بررسی علل طلاق در دادگاه‌های خانواده تهران.  فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 3(1): 126-153.
Amato, P. R., & Previti, D. (2003). People's reasons for divorcing gender, social class, the life course, and adjustment. Journal of family issues, 24(5), 602-626.
Amato, P. R., & Rogers, S. J. (1997). A longitudinal study of marital problems and subsequent divorce. Journal of Marriage and the Family, 612-624.
Bloom, B. L., Niles, R. L., & Tatcher, A. M. (1985). Sources of marital dissatisfaction among newly separated persons. Journal of family issues, 6(3), 359-373.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Chan. H. C, S.& Sarif.M, M.(2008). Divorce In Malaysia. Faculty of Education, University Technology Malaysia. Skudai, Johor.81310:26.
Chang, J. (2004). Self-reported reasons for divorce and correlates of psychological well-being among divorced Korean immigrant women. Journal of Divorce & Remarriage, 40(1-2), 111-128.
Cleek, M. G., & Pearson, T. A. (1985). Perceived causes of divorce: An analysis of interrelationships. Journal of Marriage and the Family, 179-183.
Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches: Sage publications.
Fletcher, G. J. (1983). Sex Differences in Causal Attributions for Marital. New Zealand Journal of Psychology, 12, 8289.
Goldenberg, H., & Goldenberg, I. (2012). Family therapy: An overview: Cengage Learning.
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1981). Effective evaluation: Improving the usefulness of evaluation results through responsive and naturalistic approaches: Jossey-Bass.
Guest, G., MacQueen, K., & Namey, E. (2012). Themes and codes. Applied thematic analysis, 49-78.
Kalmijn, M., De Graaf, P. M., & Poortman, A. R. (2009). Interactions between cultural and economic determinants of divorce in the Netherlands. Journal of Marriage and Family, 66(1), 75-89.
Kitson, G. C., Babri, K. B., & Roach, M. J. (1985). Who divorces and why A review. Journal of family issues, 6(3), 255-293.
Moore, V. L., & Schwebel, A. I. (2009). Factors contributing to divorce: A study of race differences. Journal of Divorce & Remarriage, 20(1-2), 123-135.
Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods: Sage Publications.
Sprenkle, D. H., & Piercy, F. P. (2005). Research methods in family therapy: Guilford Press.
Swanson,L.B.(2004) ."Phenomenology of Divorce for Young Men", A dissertation submitted to the faculty of The University of UtahIn partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, Department of Educational Psychology.
Turner, J. P. (1997). Women and the experience of later-life divorce after long-term marriage: a phenomenological investigation.
Van Manen, M. (2015). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy: Left Coast Press.