مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

نقش پنج عامل بزرگ شخصیت در پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با واسطه گری مؤلفه‌های صبر به‌منظور ارایه مدل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پیام نور

2 عضو هیات علمی

3 مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه ÷یام نور

چکیده

متون دینی- اخلاقی و همچنین پژوهش‌های روان‌شناختی اخیر بر نقش صبر در ارتقای سلامت روان تأکید فراوان کرده‌اند. در پژوهش حاضر مدلی ارائه‌شده است که در این مدل، نقش واسطه‌ای مؤلفه‌های صبر در ارتباط میان پنج عامل بزرگ شخصیت و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان مورد بررسی قرارگرفته است. بنابراین هدف این پژوهش تعیین نقش پنج عامل بزرگ شخصیت در پیش‌بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با واسطه‌گری مؤلفه‌های صبر بوده است. جامعه‌ی آماری پژوهش کلیه‌ی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شیراز که در نیمسال دوم سال تحصیلی 94- 93 مشغول تحصیل بودند را شامل می‌شود. از میان این افراد، تعداد 296 دانشجو به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و با تکمیل فرم کوتاه پرسشنامه‌ی پنج عامل بزرگ شخصیت، مقیاس صبر و پرسشنامه‌ی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در این پژوهش شرکت کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که پنج عامل بزرگ شخصیت به غیر از عامل گشودگی در تجربه توانستند به‌صورت مستقیم مؤلفه‌های صبر و راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان را پیش‌بینی نمایند. همچنین عوامل توافق پذیری (09/0 =β؛ 0001/0 P<)، وظیفه گرایی (04/0 =β؛ 0001/0 P<) و روان نژندگرایی (04/0- =β؛ 001/0 P<) به‌صورت غیرمستقیم راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان را پیش‌بینی نمودند و در این میان، مؤلفه‌های متعالی شدن و استقامت نقش واسطه‌ای را ایفا کردند. راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان نیز توسط عوامل وظیفه گرایی  (07/0- =β؛ 0001/0 P<) و روان نژندگرایی (09/0=β؛ 0001/0 P<) به‌صورت غیرمستقیم پیش‌بینی شد و مؤلفه‌ی رضایت صبر نقش واسطه‌ای نشان داد. از یافته‌های این پژوهش می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که مؤلفه‌های صبر می‌تواند به‌عنوان متغیر واسطه‌ای تأثیر ویژگی‌های شخصیتی منفی (مانند، روان نژندگرایی) بر راهبردهای تنظیم هیجان را تعدیل و اثرات ویژگی‌های شخصیتی مثبت (مانند، توافق پذیری و وظیفه گرایی) بر این راهبردها را تقویت نماید. بنابراین به روانشناسان پیشنهاد می‌شود که به‌منظور افزایش توانایی مراجعان در تنظیم هیجانات خویش از راهبردهای آموزشی صبر استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of the Big Five Factors of Personality in Predicting Cognitive Emotion Regulation Strategies with the Mediating Role of Patience Components

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Aghayousefi 1
  • Morteza Tarkhan 2
  • Azam Farmani 3

1 Associate Professor, Department of Psychology, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Payam-e- Noor University, Tehran, Iran.

3 Ph.D. Student, Department of Psychology, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran,

چکیده [English]

Religious- ethical resources and recent psychological research have emphasized the role of patience in promoting mental health. A model investigating the mediating role of patience components in the relation between the Big Five factors of personality and emotion regulation strategies has been presented in this study. Therefore, the purpose of this study was to examine the role of the Big Five factors of personality in predicting cognitive emotion regulation strategies with the mediating role of patience components. The statistical population of the present study was all of university students studying at Shiraz Payam-e-Noor University in the academic year 2014- 2015. Two hundred and ninety six university students were recruited among them via cluster sampling method. The participants answered the Short form of Goldberg’s 50- Item Personality Scale, Patience Scale and Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. To analyze the data, mean, standard deviation and Pearson correlation coefficient in the descriptive statistics section were utilized. And in the inferential statistics section, path analysis in Structural Equation Modeling (SEM) was used. Moreover, SPSS16 and AMOS were run to analyze the data. The results indicated that the Big Five factors of personality except openness to experience could directly predict patience components and positive and negative cognitive emotion regulation strategies. Moreover, Agreeableness (β= 0.09; P< 0.0001), Conscientiousness (β= 0.04; P< 0.0001) and Neuroticism (β= -0.04; P< 0.001) indirectly predicted the positive cognitive emotion regulation strategies and the patience components of Transcendence and Persistence played mediating roles. Negative cognitive emotion regulation strategies were indirectly predicted by Conscientiousness (β= -0.07; P< 0.0001) and Neuroticism (β= 0.09; P< 0.0001) and Acceptance showed a mediating role. It can be concluded that patience components as mediating variables can moderate the effects of negative personality characteristics (e.g., Neuroticism) on emotion regulation strategies and reinforce the effects of positive personality characteristics (e.g., Agreeableness and Conscientiousness) on these strategies. Applying educational strategies of patience in order to increase emotion regulation strategies among patients is recommended to psychologists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Patience
  • Patience components
  • Big Five factors of personality
  • Cognitive Emotion Regulation Strategies
مراجع
آقابابایی، ناصر، تبیک، محمد تقی، حاتمی، جواد. (1393). رابطه‌ی صبر با شخصیت، سلامت روانی و رضایت از زندگی. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناختی کاربردی، 5 (2)، 28- 17.
حسین ثابت، فریده. (1387). اثربخشی آموزش صبر بر اضطراب، افسردگی و شادکامی. دو فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 1(2)، 92-79.
حق جو، شیوا. (1391). پیش‌بینی افکار خودکشی در دانشجویان بر مبنای مؤلفه‌های صبر و تنظیم هیجانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. شیراز، دانشگاه شیراز: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
خرمائی، فرهاد. (1385). بررسی مدل علی ویژگی‌های شخصیتی، جهت‌گیری‌های انگیزشی و سبک‌های شناختی. رساله‌ی دکتری، شیراز: دانشکده‌ی روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شیراز.
خرمائی، فرهاد، زارعی، فرشته، مهدی یار، منصوره، و فرمانی، اعظم. (1393). نقش صبر و مؤلفه‌های آن به‌عنوان فضایل اخلاقی در پیش‌بینی امید دانشجویان. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، 7 (3)، 68- 58.
خرمائی، فرهاد، و فرمانی، اعظم. (1393الف). صبر و نقش مؤلفه‌های آن در پیش‌بینی ناامیدی در دانشجویان. هفتمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. اصفهان: دانشگاه صنعتی اصفهان.
خرمائی، فرهاد، و فرمانی، اعظم. (1393ب). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت. فصلنامه روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 4 (16)، 39- 29.
خرمائی، فرهاد، و فرمانی، اعظم. (1393ج). بررسی نقش صبر و مؤلفه‌های آن در پیش‌بینی خودکنترلی دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز. همایش بین‌المللی مشاوره با رویکرد دین و معنویت جهت ارتقای سلامت روان و خوب زیستی روان‌شناختی. تهران: انجمن مشاوره ایران.
خرمائی، فرهاد، و فرمانی، اعظم. (1393 د). بررسی نقش پنج عامل بزرگ شخصیت در پیش‌بینی صبر و مؤلفه‌های آن در دانشجویان. مجله روانشناسی بالینی و شخصیت، 21 (11)، 24- 11.
خرمائی، فرهاد، فرمانی، اعظم، و سلطانی، اسماعیل. (1393الف). نقش صبر به‌عنوان یک فضیلت اخلاقی و شخصیت در پیش‌بینی ناامیدی دانشجویان. فصلنامه اخلاق پزشکی، 7 (28)، 199- 167.
خرمائی، فرهاد، فرمانی، اعظم، و سلطانی، اسماعیل. (1393ب). ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس صبر. مجله اندازه‌گیری تربیتی، 5 (17)، 100- 83.
سادات حسینی سلطان نصیر، محبوبه، علیزاده عصار، افسانه، و رحمتی، عباس. (1393). آموزش مهارت‌های معنوی صبر و ذکر به شیوه گروهی در کاهش علائم افسردگی دانشجویان. هفتمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. اصفهان: دانشگاه صنعتی اصفهان.
غباری بناب، باقر، و خدایاری فرد، محمد. (1379). رابطه توکل به خدا، اضطراب، صبر و امیدواری در شرایط ناگوار. مقاله ارائه‌شده در اولین همایش بین‌المللی دین و سلامت روان. معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
فرمانی، اعظم، و پانی، آزاده. (1394). مقایسه مؤلفه‌های صبر در نوجوانان مبتلابه تالاسمی ماژور با سلامت روان بالا و پایین. همایش بین‌المللی روان‌پزشکی کودک و نوجوان. تهران: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
فرمانی، اعظم، خرمائی، فرهاد، و بانشی، فهیمه. (1393). بررسی نقش مؤلفه‌های صبر در پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان. همایش ملی قرآن، سلامت و سبک زندگی. فسا: دانشگاه علوم پزشکی فسا.
فرمانی، اعظم، خرمائی، فرهاد، و دوکوهکی، نجمه. (1393). بررسی نقش صبر و مؤلفه‌های آن در پیش‌بینی رضایت زناشویی والدین دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز. ششمین همایش ملی آسیب‌شناسی خانواده. تهران: پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی. 
فرمانی، اعظم، درخشان، معراج، و خرمائی، فرهاد. (1394). بررسی نقش صبر و مؤلفه‌های آن در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی دانش آموزان شهر شیراز. همایش بین‌المللی روان‌پزشکی کودک و نوجوان. تهران: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
کلینی، ابی جعفر بن یعقوب. (1382). اصول کافی. ترجمه و شرح جواد مصطفوی. تهران: وفا.
محمود علیلو، مجید، خانجانی، زینب، و بیات، احمد. (1395). پیش‌بینی اختلالات هیجانی مرتبط با اضطراب نوجوانان براساس تنظیم هیجان، راهبردهای مقابله‌ای و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 7 (25)، 128- 107.
نریمانی، محمد، آریاپوران، سعید، ابوالقاسمی، عباس، و احدی، بتول. (1390). مقایسه اثربخشی آموزش‌های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر سلامت عمومی جانبازان شیمیایی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 2(1)، 117- 93.
یوسفی، فریده. (1385). بررسی رابطه‌ی راهبردهای شناختی تنظیم شناختی هیجان با افسردگی و اضطراب در دانش آموزان مراکز راهنمایی استعدادهای درخشان. پژوهش در حیطه‌ی کودکان استثنایی، 4، 892- 871.
Goldberg, L. R. (1999). A broad-bandwidth, public-domain, personality inventory measuring the lower-level facets of several five-factor models. In I. Mervielde, I. Deary, F. De Fruyt, & F. Ostendorf (Eds.), Personality psychology in Europe (Vol. 7, pp. 1-28). Tilburg, the Netherlands: Tilburg University Press.
Granefski, N., & Kraaij, V. (2007). Cognitive emotion regulation: Psychometric features and prospective relationships with depression and anxiety in adults. European Journal of Psychological Assessment, 23 (3), 141- 149.
Granefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30 (8) 1311- 1327.
Gresham, D., & Gullone, E. (2012). Emotion regulation strategy use in children and adolescents: The explanatory roles of personality and attachment. Personality and Individual Differences, 52, 616–621.  
Jackson, D. L. (2003). Revisiting sample size and number of parameter estimates: Some support for the N:q hypothesis. Structural Equation Modeling, 10 (1), 128−141.
John, O. P., & Gross, J. J. (2007). Individual differences in emotion regulation. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 351–372). New York: The Guilford Press.
Johnsen, S. A˚. G. K. (2013). Exploring the use of nature for emotion regulation: Associations with personality, perceived stress, and restorative outcomes. Nordic Psychology, 65 (4), 306–321.
Kokkonen, M., & Pulkkinen, L. (2001). Examination of the paths between personality, current mood, its evaluation and emotion regulation. European Journal of Personality, 15, 83- 104.
Maddi, S. R. (1996). Personality theories: A comparative analysis (6th ed). California: Brooks/ Cole Publishing Company.
Schnitker, S. A. (2012). An examination of patience and well-being. The Journal of Positive Psychology, 7 (4), 263–280.
Schnitker, S. A., & Emmons, R. A. (2007). Patience as a virtue: religious and psychological perspectives. Research in the Social Scientific Study of Religion, 18, 177-207.
Steel, P., Schmidt, J., & Shultz, J. (2008). Refining the relationship between personality and subjective wellbeing. Psychological Bulletin, 134, 138–161.
Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59 (2–3), 250–283.
Vater, A., & Schroder-Abe, M. (2015). Explaining the link between personality and relationship satisfaction: Emotion regulation and interpersonal behavior in conflict discussions. European Journal of Personality, 29, 201–215.
Wang, L., Shi, Z., & Li, H. (2009). Neuroticism, extraversion, emotion regulation, negative affect and positive affect: The mediating roles of reappraisal and suppression. Social Behavior and Personality, 37 (2), 193–194.
 
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 8، شماره 26
فروردین 1396
صفحه 43-64
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار