نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استاد ممتاز گروه سنجش واندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر، طراحی الگوی جامع ارتقای سلامت روان در مدارس دخترانه شهر تهران بود. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر از نوع آمیخته (کمّی- کیفی) است. جامعه آماری این پژوهش، شامل تمامی دانش آموزان مدارس دخترانه شهر تهران که در سال تحصیلی 96-97 مشغول به تحصیل بودند، است. نمونه‌ی این پژوهش متشکل از 150 نفر از دانش آموزان دختر شهر تهران بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته‌شده، پرسشنامه های سلامت عمومی، شخصیت نئو، سنجش خانواده، حمایت اجتماعی و عوامل آموزشی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها، از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که ویژگی شخصیتی (63/0) نسبت به سایر عوامل؛ روابط خانوادگی (43/0)، عوامل اجتماعی (37/0) و عوامل آموزشی (51/0) توانست واریانس بیشتری از سلامت روان در دانش آموزان را تبیین کند. روابط خانوادگی نقش تعیین کننده ای در سلامت روان دانش آموزان دارند و از میان عوامل خانوادگی، مؤلفه واکنش های عاطفی در خانواده با ضریب مسیر 75/0 توانست نقش مهم تری را ایفا کند. ضریب مسیر رفتار معلمان با سلامت روان دانش آموزان برابر با 59/0 و معنادار است. همچنین، ضریب مسیر کادر آموزشی مدرسه با سلامت روان دانش آموزان برابر با 51/0 و معنادار است. به عبارت دیگر، عوامل آموزشی اعم از رفتار معلمان و کادر آموزشی مدارس می توانند نقش مؤثری در ارتقای سلامت روان دانش آموزان داشته باشند. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان پیشنهاد کرد با برگزاری کارگاه های آموزشی و برنامه های آموزشی مرتبط برای دانش آموزان (فراهم کردن جزوات)، ضمن روشن ساختن تأثیر عوامل مختلف بر سلامت روان آن ها، جهت رفع نقص های موجود در این زمینه قدم برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

comprehensive mental health promotion model in girls' schools in Tehran

نویسندگان [English]

  • masoomeh parpanji 1
  • ali delavar 2
  • noorali farrokhi 3

1 M.A in Research, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Distinguished Professor, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 Associate Professor, Department of Measurement and Assessment, Allameh Tabataba'i University, Tehran

چکیده [English]

The purpose of this study was to design a comprehensive mental health promotion model in girls' schools in Tehran. Method: The research method is a mixed (quantitative-qualitative) method. The statistical population of this study included all students of Tehran girls' schools who were studying in the academic year of 96-97. The sample consisted of 150 female students in Tehran who were selected by cluster random sampling method. The instruments used included General Health Questionnaire, Neo Characteristics, Family Valuation, Social Support, and Economic and Educational Factors. Pearson correlation coefficient and regression analysis were used to analyze the data. The findings showed that personality trait (0.63) was more than other factors, family relationships (0.43), social factors (0.37), and educational factors (0.51) could explain the variance of mental health in students. Family relationships play a decisive role in mental health of students. Among family factors, the component of emotional reactions in the family with a coefficient of 0.75 was able to play a more important role. There is a significant relationship between educational achievement and students' health at the level of 0.001. The coefficient of behavior of teachers with mental health of students is equal to 0.59 and significant. Also, the coefficient of school staffing path with mental health of students is equal to 0.51 and significant. educational factors such as the behavior of teachers and school staff can play an effective role in improving mental health of students. Also, out of a variety of personality traits, the extraversion feature is able to predict mental health of students with a coefficient of 0.46, as compared to other characteristics. B it can be suggested by holding workshops and related educational programs for students (providing leaflets), while clarifying the effect of different factors on their mental health, to address the deficiencies in walked this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mental
  • health
  • creative
  • behaviors
  • girl students
اردلان، مارلین؛ و اردلان، فراست. (1395). بررسی رابطه میان عملکرد خانواده و سلامت روانی در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کردستان. مجله دانشکده پرستاری، مامایی و پیراپزشکی کردستان، 2 (2)، 12-21.
احمدی، خدابخش؛ نجاتی، وحید؛ و عبدی، محمدرضا. (1391). بررسی مقیاس سلامت عمومی و ارتباط آن با ویژگی‌های شخصیتی در نوجوانان. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 21 (81)، 29-36.
بیرامی، منصور؛ اسدی، سامره؛ و حسینی، مریم. (1393). پیش بینی تغییرات رفتارهای بهداشتی بر اساس متغیرهای احساس انسجام، خودکارآمدی کلی، خوش بینی و بدبینی در جمعیت دانشجویی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 9 (36)، 19-36.
پارسا، آزاده. (1392). تأثیر آموزش مثبت اندیشی بر سلامت روان دانش‌آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
پروندی، علی؛ عارفی، مختار؛ و مرادی، اسماء. (1395). نقش عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زوجین در پیش بینی رضایت زناشویی زوجین. دوفصلنامه آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، 2 (1)، 53-65.
تقی زاده، حسین. (1392). بررسی مقایسه ای حمایت اجتماعی دریافت شده، حمایت اجتماعی ادراک شده، خودکارآمدی و سلامت روان دانش‌آموزان تیزهوش و دانش‌آموزان با هوش متوسط. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
تقوی، سیده معصومه. (1394). مقایسه سبک های مقابله ای، ویژگی‌های شخصیت و کیفیت زندگی در زنان متاهل مبتلا به دیابتنوع 2 با زنان متأهل سالمشهرستان دامغان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات شاهرود.
حسنی، محمد؛ اصغری، مهسا؛ کاظم زاده، مهدی؛ و عبدلی، جواد. (1395). نقش حمایت اجتماعی مدارس بر رضایت از زندگی دانش‌آموزان: آزمون نقش میانجی رضایت از مدرسه، شایستگی تحصیلی و خودکارآمدی عمومی. مجله روان شناسی مدرسه، 5 (4)، 31-51.
رحیمی نژاد، عباس؛ پاک نژاد، محسن. (1393). بررسی رابطه عملکرد خانواده و نیازهای روان شناختی با سلامت روان نوجوانان. فصلنامه خانواده پژوهی، 10 (37)، 99-111.
رجبی، فهیمه؛ و شیرعلی پور، عبدالهانی. (1395). مقایسه و بررسی رابطۀ ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روان در دانش‌آموزان دختر مدارس عادی و تیزهوش شهرستان آباده. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 17 (63)، 107-115.
زارعی پور، مرادعلی؛ افتخار اردبیلی، حسن؛ اعظم، کمال؛ و موحد، احسان. (1391). وضعیت سلامت روان و ارتباط آن با رفاه خانواده در دانش‌آموزان پیش دانشگاهی. مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، 9 (1)، 84-93.
ساربان، حمیده؛ عیسی مراد، ابوالقاسم؛ و طبیبی، زهرا. (1392). ارتباط نگرش‌های تربیتی والدین با ابعاد سلامت روانی- اجتماعی (خودپنداره و تعامل اجتماعی) نوجوانان دختر. مجله روان شناسی مدرسه، 97-124.
صفائی راد، ایرج؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ و افروز، غلامعلی. (1397). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی مادران با سلامت روان و میزان خلاقیت فرزندان دختر. پژوهش نامه زنان، 9 (23)، 101-122.
لطیفی مهر، منصوره؛ سلیمانی، نادر؛ و نوروززاده، رضا. (1394). رابطه مهارت‌های ارتباطی معلمان با سلامت روانی دانش‌آموزان در مدارس متوسطه شهرستان ورامین. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 6 (21)، 82-90.
فرّخ نیا؛ الناز؛ و سلیمانی، مهران. (1393). نقش ویژگی‌های شخصیتی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در پیش‌بینی سلامت روان دانش‌آموزان (دختر و پسر). مجله مطالعات ناتوانی، 4 (4)، 33-42.
عنایتی نوین فر، علی؛ حسنی، حسین؛ و معروفی، یحیی. (1394). بررسی رابطه بین سلامت روانی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه. نشریه پژوهش در آموزش، 1 (5)، 1-12.
معینی، بابک؛ بابامیری، محمد؛ محمدی، یونس؛ براتی، مجید؛ و رشیدی، سهیلا. (1395). بررسی رابطه بین شادکامی و وضعیت سلامت روان در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 14 (8)، 942-951.
محمدیان شریف، کویستان. (1393). عوامل موثر بر شادکامی مدارس و ارتباط آن با بهداشت روانی دانش‌آموزان. اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
مرادی، روح اله؛ انصاری، سمیرا؛ و کشکولی، فرج. (1394). بررسی رابطه عملکرد خانواده با استرس و سلامت روان دانش‌آموزان ذختر دوره دوم متوسطه. چهارمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، همایشگران مهر اشراق.
میرعرب، رضا؛ عزیزی، انوشیروان؛ و مرادی، محمدرضا. (1393). پیش بینی رابطه سلامت روان و عملکرد شغلی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی افسران وظیفه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران. نشریه آموزش علوم دریایی، 1 (1)، 48-60.
 
ویسکرمی، حسنعلی؛ منصوری، لیلا؛ و روشن نیا، سمیه. (1396). اثربخشی نقاشی درمانی بر معنای زندگی و سلامت روان دانش‌آموزان دختر دارای پیشرفت تحصیلی پایین. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8 (32)، 39-62.
Bruffaerts R., Mortier P., Kiekens, G., Auerbach. R. P., Cuijpers, P., Demyttenaere, K., Green, J. G., Nock, M. K., & Kessler, R. C. (2018). Mental health problems in college freshmen: Prevalence and academic functioning. J Affect Disord, 1 (225), 97-103.
Burns, N., & Grove, S. K. (2010). Understanding nursing research: Building an evidence-based practice. 5th Edition, Elsevier Health Sciences.
Fisher, & Baum, M. F. (2010). The social determinants of mental health: Implications for research and health promotion. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 44 (12), 1057-1063.
Greene, T., Gross, R., Amsel, L., & Hoven, C. W. (2018). The mental health of children and adolescents exposed to 9/11: Lessons learned and still to be learned. World Trade Center Pulmonary Diseases and Multi-Organ System Manifestations, 5, 121- 136.
Landman-Peeters, K., Hartman, M. C., Van der Pomp, C. A. (2005). Genderdifferences in the relation between social supports, problems in parent offspring communication and depression and anxiety. Social Sciences & Medicine, 60, 2549-2559.
Onil, H, & Abedi, J. (1996). Reliability and validity of a state Metacognitive Inventory: Potential for Alternative Assessment. Journal of Educational Research, 89 (4), 234-245.
Organization, W. H. (2011). Río political declaration on social determinants of health. Rio de Janeiro, Brazil 21.
Persson, P., & Rossin-Slater, M. (2018). Family ruptures, stress, and the mental health of the next generation. American Economic Review, 108 (4-5), 1214-1252.
Sharma, M., Kaveri, S. N., Yadava, A. (2010). Personality factors as correlates of Health among Adults. J Indian Acad Appl Psychol, 36 (2), 328–333.
Thalmayer, A. G. (2018). Personality and mental health treatment: Traits as predictors of presentation, usage, and outcome. Psychological Assessment. Advance online publication.
Vitterso, J. (2001). Personality traits and subjective wellbeing: Emotional stability, and extraversion is probably the important predictor. Personality and individual difference, 71, 907-914.
Wyatt, T. J., Oswalt, S. B., & Ochoa, Y. (2017). Mental health and academic performance of first-year college students. International Journal of Higher Education, 6 (3), 178-187.
Williams, K. E., Ciarrochi, J, & Heaven, P. C. L. (2012). Inflexible parents, inflexible kids: A 6-year longitudinal study of parenting style and the development of psychological flexibility in adolescents. Journal of Youth and Adolescence. 51 (6), 306-314.
Zhang, X., Yeung, T. S., Yang, Y., Chandra, R. M., Dana Wang, L., Sukhmani, K., Bal, S. K., & Zhu, Y. (2019). Cross-cultural approaches to mental health challenges among students. The Massachusetts General Hospital Guide to Depression, 10.1007/978-3-319-97241-1_6.