مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

ساخت و تعیین ساختار عاملی و پایایی پرسشنامه تحلیل محتوای آشکار رؤیای دانشجویان دانشگاه اراک (MDQ.AU)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی و ریاست دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اراک

2 دانشیارگروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی اراک

3 دانشجوی دکترای علوم تربیتی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اراک، اراک

چکیده

رؤیا به عنوان یک موهبت الهی همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است و تلاش برای معنی بخشی و بررسی ابعاد آن همچنان ادامه دارد. هدف پژوهش حاضر ساخت و تعیین ساختار عاملی و پایایی پرسشنامه تحلیل محتوای آشکار رؤیای دانشجویان دانشگاه اراک (MDQ.AU) در سال 1391 بود. برای نیل به این هدف ابتدا با تحلیل محتوای 5688 رؤیای گزارش شده دانشجویان 73 گویة 5 گزینه ای به روش نمره گذاری لیکرت و یک سؤال باز پاسخ طراحی شد. روایی صوری و محتوایی گویه ها و مؤلفه های پیشنهادی آن توسط متخصصان مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت. سپس پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم بر روی 1084 نفر از دانشجویان دانشگاه اراک اجرا شد. اعتبار پرسشنامه با استفاده از تحلیل عوامل با روش چرخشی از نوع واریماکس بررسی و بر این اساس طی دو مرحله 10 عامل استخراج گردید. این عوامل با توجه به مبانی نظری تحقیق و محتوای سؤالات قرار گرفته روی عوامل و نظر متخصصان تحت عناوین رؤیا با محتوای طبیعت، کابوس، ارتباط، مذهبی، حیوانات، مرگ و بیماری، نیازهای فیزیولوژیک، بازگشت به گذشته، رؤیاهای روشن و آینده ـ حل مسأله نامگذاری شد. پایایی پرسشنامه نیز به وسیله روش همسانی درونی برآورد شد. براساس نتایج حاصل، ضرایب آلفای عوامل 10 گانه رضایت بخش بود. کوچکترین ضریب آلفا متعلق به عوامل نهم (رؤیای روشن) و دهم (آینده ـ حل مسأله) برابر با 601/0 هر یک با 3 گویه و بزرگترین ضریب آلفا متعلق به عامل اول (طبیعت) برابر 871/0 و 11 گویه بود. ضریب پایایی کل پرسشنامه نیز 94/0 بود که قابل توجه است. به این ترتیب پرسشنامه نهایی با 70 گویه بسته پاسخ و یک گویه باز پاسخ مورد قبول واقع شد. طبق نتایج این تحقیق پرسشنامه MDQ.AU واجد شرایط لازم برای بهره گیری به منظور تحلیل محتوای آشکار رؤیای دانشجویان می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

construct and determine of the factor structure and reliability content analysis of manifest dream questionnaire in students of Arak university (MDQ.AU)

نویسندگان [English]

  • saeid mousavi pour 1
  • mohammad rafiei 2
  • farzaneh gharibi 3

1

2

3

چکیده [English]

Dream as divine gift always has been regarded by scholars and trying to make meaning and exploring its dimensions still continues. The aim of this study construct and determine of the factor structure and reliability content analysis of manifest dream questionnaire in students of Arak university (MDQ.AU) in the year of 2013. For this purpose, first were analyzed contents of 5688 reported students dreams, 73 items 5-choice with Likert scoring method and an open-ended questions was designed. Face and content validity of the items and components of the proposed amendment was reviewed by experts. Questionnaire with a stratified random sampling proportional to size was carried out on 1084 students of Arak university. Validity of the questionnaire using factor analysis with rotational varimax method was explored. It is based on 10 factors were extracted in two steps. These factors, accordng to the theoretical research and content questions located on factors and experts consider , dream''s subtitle with content of nature, nightmare, relationship, religious, animals, disease and death, Physiological needs, flashbacks, manifest dreams and future- problem solving was named. Also the reliability of the questionnaire by the method of internal consistency using Cronbach''s alpha coefficient was calculated. Based on the results, Alpha coefficients of ten factors was satisfactory. The smallest alpha coefficients belonging to the ninth factor (lucid dream) and the tenth factor (future - problem Solving) equal to 0.601, each with 3 items, and the biggest alpha coefficients belonging to the first factor (nature) equal to 0.871 and with 11 items .Reliability coefficient of the questionnaire was 0.94 that is appropriate. The final questionnaire with 70 closed-response items and one open-response items will be accepted. According to the results of this research, MDQ.AU questionnaire has necessary conditions for use of content analysis of students'' manifest dreams.

کلیدواژه‌ها [English]

  • factor structure
  • reliability
  • content analysis
  • dream
مراجع
آذربایجان، مسعود. (1387). مقیاس سنجش دین‌داری، تهیه و ساخت آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه‌بر اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اتکینسون، ریتا ال. اتکینسون، ریچارد سی. ادوارد ای و همکاران. (2000). متن کامل زمینۀ روان‌شناسی هیلگارد (ترجمه محمدنقی براهنی و همکاران،1385) تهران: رشد.
جان. (1381). شخصیت، نظریه و پژوهش، ترجمه محمدجعفر جوادی، پروین کدیور. تهران: آییژ.
جوان‌بخت، آرش. (1382). رؤیاها به ما چه می‌گویند (مفهوم و کاربرد رؤیاها در روان‌شناسی تحلیلی) تهران: میترا.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1377). دانشنامۀ قرآن و قرآن‌پژوهی. (جلد اول). تهران: دوستان.
دادستان، پریرخ. (1378). روان‌شناسی مرضی تحوّلی از کودکی تا بزرگسالی. (جلد دوم). تهران: سمت.
سانتراک، جان. (2003). زمینه‌ی روانشناسی سانتراک (جلد اول)، ترجمۀ مهرداد فیروزبخت، (1390). تهران: رسا.
سیف، علی‌اکبر. (1390). ساختن ابزارهای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهشی در روان‌شناسی و علوم تربیتی، آزمون و پرسشنامه. تهران: دیدار.
شولتز، دوان. (بی‌تا). نظریه‌های شخصیت، ترجمه یوسف کریمی و همکاران، (1384). تهران: ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان‌اصلی ندارد).
طباطبایی، سید محمدحسین. (1363). تفسیر المیزان. (جلد یازدهم)، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی. تهران: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء و امیرکبیر.
فروید، زیگموند. (بی‌تا). تعبیر خواب و بیماران روانی. ترجمۀ ایرج پورباقر،1378. تهران: آسیا.
کالات، جیمز. (2005). روانشناسی عمومی، ترجمۀ یحیی سید محمدی، 1386. تهران: روان.
معظّمی، داود. (1378). مقدمات نوروسایکولوژی. تهران: سمت.
معین، محمد. (1382). فرهنگ فارسی معین (جلد دوم). تهران: سی گل.
موسوی‌پور، سعید. (1387). رابطه روایت از رؤیا و مؤلفه‌های تجارب خواب با ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان دانشگاه اراک. رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی.
موسوی‌پور، سعید، گلزاری، محمود، دلاور، علی و اسکندری، حسین. (1390). رابطه بین روایت از رؤیا و مؤلفه‌های تجارب خواب با ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان دانشگاه اراک. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 2،91-67.
موسوی‌پور، سعید و گلزاری، محمود. (1389). تحلیل رؤیا روشی برای شناخت و درمان از نگاه قرآن و روان‌شناسی، ویژه‌نامهدانشگاهعلومپزشکیاراک،4 (2)، 127-117.
وایس، لی‌لی. (بی‌تا). کاربرد تحلیل رؤیا درروان درمانی. ترجمۀ علی صاحبی و منصور حکیم جوادی، 1382. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
Blagrove, M.and Tucker, M. (1994). Individual differences in locus of control and the reporting of lucid dreaming. Personality and Individual Differences,6 (16), 981-984.
Bob, P. (2004). "Dissociative process, multiple personality, and dream functions". American Journal of psychotherapy, 58 (2), 139-149.
Brain, J. (1991). "Personality variables and attitudes to ward dream experiences. Journal of psychology, 125(1), 5-27.
Cartwright, R. Agargum, M. Y. and Kirkby,J. (2006). Relation of dream to waking concerns. Psychiatry Research, 141, 261-270.
Domhoff, G. W, and Schneider, A. (2004). Studying dreams content using the search engine and dream archive on dreambank. net. Paper presented to the meetings of the American Psychological Society, Chicago.
Domhoff, G.W. (1999). New directions in the study of dream content, using the Hall and Van de castle coding system.Dreaming, 5 (9), 115-137.
Fassler, O. Knox, J. and Lynn, SJ. (2006). The Iowa Sleep Experiences Survey: Hypnotizability, absorption, and dissociation. Personality and Individual Differences, 41, 675-684.
Fitch, T. and Armitage, R. (1989). Variations in cognitive style among high and low frequency dream recallers. Personality and Individual Differences. 8 (10), 869-875.
Giesbrecht. T. and Merkelbach, H. (2004). Subjective sleep experiences are related to dissociation. Personality and Individual Differences,7 (37), 1341-1345.
Hall, C. and Van de Castle, R. (1966). Content analysis of dreams. New york: Appleton- Century- Crofts.
Hall, C. (1947). Diagnosing personality by the analysis of dream. Abnormal and Social Psychology, 42, 68-79.
Krippner, S. Jager, C. and Faith, L. (2001). Identifying and utilizing spiritual content dream reports. Dreaming, 3 (11), 127 - 147.
Nielsen, T. and Levin, R. (2007). Nightmares: A new neurocognitive model. Sleep Medicine Reviews, 11, 295-310.
Phillips, R. E. and Pargament, K, I. (2002). The sanctification of dreams: Prevalence and implications. Dreaming, 3(12), 141-153.
Schredl, M. and Erlacher, D. (2004). Lucid dreaming frequency and personality. Personality and Individual Differences,7(37), 1463-1473.
Schredl, M. (2002). Dream recall frequency and openness to experiences: a negative finding. Personality and Individual Differences, 33, 1285-1289.
Schredl, M. and Piel, E. (2003). Gender differences in dream recall: data from four representative German samples. Personality and Individual Differences, 5(35), 1185-1189.
Schredl, M. (2008). Laboratory references in dreams: Meth­odological problem and/or evidence for the continuity hypothesis of dreaming? Dream Research, 1, 3-6.
Schredl, M. (2010). Dream content analysis: Basic principles, Dream Research, 1(3),65-73.
Sheppard, E. and Karon, B. (1964). Systematic studies of dreams: relation ship between the manifest dream and association to the dream elements. Comprehensive Psychiatry,5 (5), 335-344.
Smith, R. C. (1984). The meaning of dreams: The need for a standardized dream report. Psychiatry Research. 13, 267-274.
Smith, R. C. (1986). Studying the Meaning of Dreams: Accurate definition of the independent variable. Biological Psychiatry (BIOL Psychatry),11(21),989-996.
Wamsley, E. J. and Antrobus, J. (2005). A new beginning for empirical dream research [Review of the book The Scientific Study of Dream]. American Journal of Psychotherapy, 119(1), 129-135.
Watson, D. (2001). Dissociations of the night: Individual differences in sleep- related experiences and their relation to dissociation and schizotyp. Journal and Abnormal psychology, 110(4), 526-535.
Watson, D. (2003). To dream perchace to remember: individual differences in dream recall. Journal of personality and Individual Differences, 34(7), 1271-1286.
 
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 6، شماره 20
مهر 1394
صفحه 25-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار