مطالعات روان‌شناسی بالینی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

اثربخشی آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی بر استرس والدگری و الگوی رابطه والد- فرزند مادران دارای فرزند با اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه روان‌شناسی، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: استرس والدگری و الگوهای ناکارآمد رابطه والد–فرزند از چالش‌های اصلی خانواده‌های دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه–بیش‌فعالی به شمار می‌رود و می‌تواند پیامدهای منفی بر سلامت روانی والدین و رشد کودک داشته باشد. پژوهش حاضر باهدف اثربخشی آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی بر استرس والدگری و الگوی رابطه والد- فرزند مادران دارای فرزند با اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی شهرستان خمینی‌شهر انجام شد.
روش‌شناسی پژوهش: روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری آن، شامل کلیة مادران دارای فرزند با اختلال نقص توجه- بیش­فعالی 9 تا 12ساله شهرستان خمینی‌شهر در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که از میان آن‌ها، 30 نفر به روش نمونه­گیری هدفمند و بر اساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی و برابر، در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. آزمودنی­های گروه آزمایش طی 8 جلسة 90 دقیقه­ای برنامة فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی را دریافت نمودند؛ اما آزمودنی­های گروه کنترل در این برنامه شرکت نداشتند. ابزارهای مورداستفاده شامل پرسشنامه فرم والد اختلال نقص توجه- بیش­فعالی کانرز (1999)، استرس والدگری آبیدین (1995) و الگوی رابطه والد- فرزند پیانتا (1994) بود. داده­ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس با نسخه 26 نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی بر استرس والدگری و الگوی رابطه والد- فرزند مادران دارای فرزند با اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی در گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون تأثیرگذار بوده و تغییرات گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل از نظر آماری معنادار بودند (05/0>P).
نتیجه‌گیری: بنابراین، می‌توان از برنامة آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی جهت بهبودبخشیدن به استرس والدگری و الگوی رابطه والد- فرزند مادران دارای فرزند با اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی بهره جست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Conscious Parenting Training Based on Imago Therapy Approach on Parenting Stress and Parent-Child Relationship Pattern of Mothers Having Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Samaneh Rafiee Foroshani 1
  • Fatemeh Izadi 2

1 MSc Student, Department of Psychology, Khomeinishahr branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

2 Department of Psychology, Kho.C., Islamic Azad University, Khomeinishahr, Iran.

چکیده [English]

Objective: The present study aimed to examine the effectiveness of conscious parenting training based on Imago Therapy approach on parenting stress and parent-child relationship patterns in mothers of children with attention-deficit/hyperactivity disorder in Khomeini Shahr.
Research Methodology: This study employed a semi-experimental design with a pre-test-post-test design and a control group. The statistical population included all mothers of children aged 9 to 12 years with ADHD in Khomeini Shahr during the 2023–2024 academic year. From this population, 30 individuals were selected through purposive sampling based on the inclusion criteria and were randomly and equally assigned to the experimental and control groups. The participants in the experimental group received the mindful parenting training program based on the Imago therapy approach in 8 sessions of 90 minutes, while the control group did not participate in this program. The research instruments included the Conners' Parent Rating Scale for ADHD (1999), Abidin's Parenting Stress Index (1995), and Pianta's Parent-Child Relationship Scale (1994). Data were analyzed using covariance analysis in SPSS version 26.
Findings: The results indicated that conscious parenting training based on Imago Therapy approach on parenting stress and parent-child relationship patterns in mothers of children with attention-deficit/hyperactivity disorder significantly impacted parenting stress and parent-child relationship patterns in mothers of children with ADHD in the post-test phase, with statistically significant differences between the experimental and control groups (P<0.05).
Conclusion: Therefore, the conscious parenting training based on Imago Therapy approach can be utilized to improve parenting stress and parent-child relationship patterns in mothers of children with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conscious Parenting Training Based on Imago Therapy Approach
  • Parenting Stress
  • parent-child relationship patterns
  • attention-deficit/hyperactivity disorder
مراجع

References

بنانی، م.، امینی، ن.، برجعلی، م.، کیخسروانی، م. (1402). مقایسه اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر پذیرش و تعهد و فرزندپروری مبتنی بر روان‌شناسی مثبتگرا بر رابطه مادر-کودک در مادران کودکان دارای اختالل نارسایی توجه/ بیش فعالی، فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، 14(56)، 169-203. DOI:10.22054/qccpc.2023.68263.2956
پادروند، ح.، قدم‌پور، ع.ا.، باوزین، ف.، و امرایی، ک. (1402). اثربخشی آموزش ایماگوتراپی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تنیدگی والدگری زوجین دارای فرزندان ناشنوا. فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 24(94)، 115-125. DOI:10.30486/jsrp.2022.1951732.3356
جعفری، ط. و بهرامی پور اصفهانی، م. (1400). اثربخشی درمان تعاملی بر استرس والدگری، خودتنظیمی هیجانی و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده با و بدون اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی. روان‌شناسی افراد استثنایی، 11(43)، 237-267.    DOI: 10.22054/jpe.2021.52067.2162
حاتمی‌فر، خ.، زارع، ح.، و شهریاری احمدی، م. (1399). مقایسه‌ اثر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی آموزش والدگری مثبت و مدیریت والدین‌ بر بهبود رابطه والد-‌ کودک. فصلنامه سلامت روان کودک، 7(3)، 25-39. DOI:20.1001.1.24233552.1399.7.3.18.4
حاجی بابایی راوندی، ع.، تجلی، پ.، قنبری پناه، ا.، و شهریاری احمدی، م. (1402). اثربخشی مهارت‌های تحمل پریشانی بر سلامت عمومی و سازگاری  زناشویی مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی. تعلیم و تربیت استثنایی. ۳ (۱۷۵) :۹-۱۸. http://exceptionaleducation.ir/article-1-2620-fa.html
حسینی سهی، م.س. (1402). اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کیفیت رابطه والد-کودک در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با اسپسیفایر ریاضی. پژوهش در روان‌درمانی کودک و نوجوان، 2(3)، 64-52. DOI:10.22098/rcap.2023.14072.1034
خلقی، ز.، آقایی، ا.، و فرهادی، ه. (1399). اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلر-درایکورس بر تنظیم هیجان و تعامل والد-فرزندی کودکان با  اختلال نقص توجه و بیش­فعالی. توانمند سازی کودکان استثنایی، 11 (41)، 1-13. DOI:10.22034/CECIRANJ.2020.209581.1307
رشیدی، ب.، یزدانی‌پور، م.، عابدی، ا.، و فرامرزی، س. (1401). مرور نظام­مند اثربخشی مداخلات بالینی بر بهبود تعاملات والد-کودک در کودکان مبتلا به  اختلال نقص توجه- بیش­فعالی. روان‌شناسی و روانپزشکی شناخت، 9(4)، 1-15. DOI:10.32598/shenakht.9.4.1
شاره، ح.، و یزدانیان، م. (1402). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر استرس والدین و تحمل آشفتگی هیجانی در مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی. مجله اصول بهداشت روانی, 25(2), 103-110. DOI: 10.22038/jfmh.2023.22562
شهاییان، آ.، شهیم، س.، بشاش، ل.، و یوسفی، ف. (1386). هنجاریابی، تحلیل عاملی و پایایی فرم کوتاه ویژه والدین مقیاس درجه‌بندی کانرز برای کودکان 6 تا ۱۱ساله در شهر شیراز. مطالعات روان‌شناختی، 3(3)، 97-120. DOI: 10.22051/psy.2007.1704
طهماسبی، ع.، و خسروپور، م. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر رابطه والد-کودک (CPRT) روی مهارت­های اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان کودکان زیر 12 سال مبتلا به اختلال نقص توجه، بیش‌فعالی. نشریه علمی رویش روان شناسی، 8(6)، 113-122. DOI:20.1001.1.2383353.1398.8.6.20.6
عسگری، م.، امینی منش، و ب. (1402). اثربخشی مداخله کودک‌محور بر اساس درمان فراتشخیصی یکپارچه بر تعامل والدین کودک مبتلا به اختلال نقص‌توجه-بیش‌فعالی. نشریه روان پرستاری، 11(5)، 106-118. DOI: 10.22034/IJPN.11.5.106
عطار، س.، زارعی محمود آبادی، ح.، و سدرپوشان، ن. (1402). اثربخشی بسته آموزشی فرزندپروری ذهن‌آگاهانه بر بهبود رابطه والد کودک، استرس فرزندپروری و احساس تنهایی. عنوان نشریه، ۱۷ (۴):۶۶-۸۱. http://rph.khu.ac.ir/article-1-4406-fa.html
فدایی، ز.، دهقانی، م.، طهماسیان، ک.، و فرهادی، ف. (1389). بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی فرم کوتاه- شاخص استرس فرزندپروری (PSI-SF) مادران کودکان عادی ۱۲-۷ سال. تحقیقات علوم رفتاری. ۸ (۲). DOI:20.1001.1.17352029.1389.8.2.1.3
کوثری، ف.، صباحی، مکوند حسینی، ش. (1402). اثربخشی برنامه ترکیبی آموزش مدیریت والدین و فرزندپروری ذهن‎ آگاهانه بر استرس والدگری، رابطه والد–کودک و مشکلات برونی‌سازی شده‎ کودک. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی, 17(2), 139-115. DOI:10.48308/apsy.2023.229340.1409
متین، ح.، یوسفی، ن.، سلگی، م. و حیاتی، م. (1399). اثربخشی آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی بر تعامل والد کودک مادران فرزند با ناتوانی یادگیری. ناتوانی های یادگیری، 10(2)، 254-267.  DOI:10.32598/JLD.10.2.5
محمدی پور، م.، و صامت، م. (1401). اثربخشی تمرینات حرکتی و درمان فرزندپروری مبتنی بر تعامل کودک-والد بر عملکرد حرکتی، شناختی و نافرمانی در کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/نقص توجه. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 65(4): 1424-1434. DOI: 10.22038/mjms.2022.65586.3855
نریمانی، م.، و تقی زاده هیر، س. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر رابطه والد-کودک بر استرس والدگری و رابطه والد-کودک مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی. نشریه علمی زن و فرهنگ، 13(48)، 83-98. DOI:20.1001.1.20088426.1400.12.48.7.2
نوری، ط.، مرادیانی گیز‌ه رود، س.خ.، و چراغیان، ح. (1402). کارآیی آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سلامت عمومی والدین دارای کودک بیش‌فعالی- کمبود توجه. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 18(69)، 247-255. DOI:10.22034/jmpr.2023.15089
هندریکس، ه.، و هانت، ه. (1398). عشق التیام­بخش (رحمانی­شمس، ح.، موسوی­لاهرودی، ف.، اسلاملو، س.، نظری، س.م.، و نجات، ح.، مترجمان). تهران: سده دانش.
Abidin R. R. (1995). Parenting stress index : professional manual (3rd ed.). Psychological Assessment Resources.
Amaravadi, D., Akshitha, V., Maiti, S., Mandru, M., Rama, R., & Tadikonda, R. (2024). A REVIEW ON ATTENTION DEFICIT/HYPERACTIVITY DISORDER (ADHD). DOI:10.5281/zenodo.8060607
Anand, L., & Sadowski, I., & Per, M., & Khoury, B. (2021). Mindful parenting: a Meta-analytic review of intrapersonal and interpersonal parental outcomes. Current Psychology. 42. DOI: 10.1007/s12144-021-02111-w
Aranas, K., & Leighton, J. P. (2022). Dimensions of physical activity as related to child attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms and impairment. Clinical child psychology and psychiatry, 27(4), 953–966.  DOI:10.1177/13591045211058338
Babore, A., Trumello, C., Lombardi, L., Candelori, C., Chirumbolo, A., Cattelino, E., Baiocco, R., Bramanti, S. M., Viceconti, M. L., Pignataro, S., & Morelli, M. (2023). Mothers’ and children’s mental health during the COVID-19 pandemic lockdown: The mediating role of parenting stress. Child Psychiatry and Human Development, 54(1), 134–146. DOI:10.1007/s10578-021-01230-6
Chaplin, T. M., Turpyn, C. C., Fischer, S., Martelli, A. M., Ross, C. E., Leichtweis, R. N., ... & Sinha, R. (2021). Parenting-focused mindfulness intervention reduces stress and improves parenting in highly stressed mothers of adolescents. Mindfulness, 12, 450-462.  DOI: 10.1007/s12671-018-1026-9
Cohodes, E. M., McCauley, S., & Gee, D. G. (2021). Parental Buffering of Stress in the Time of COVID-19: Family-Level Factors May Moderate the Association Between Pandemic-Related Stress and Youth Symptomatology. Research on child and adolescent psychopathology, 49(7), 935–948. DOI:10.1007/s10802-020-00732-6
Conners, C. K. (1999). Conners Rating Scales-Revised. In M. E. Maruish (Ed.), The use of psychological testing for treatment planning and outcomes assessment (2nd ed., pp. 467–495). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Doffer, D. P. A., Dekkers, T. J., Hornstra, R., van der Oord, S., Luman, M., Leijten, P., Hoekstra, P. J., van den Hoofdakker, B. J., & Groenman, A. P. (2023). Sustained improvements by behavioural parent training for children with attention-deficit/hyperactivity disorder: A meta-analytic review of longer-term child and parental outcomes. JCPP advances, 3(3), e12196.  DOI:10.1002/jcv2.12196
Hendrix, H., & Hunt. (1998). Giving the love that heals. New York: Simon and Schuster. https://books.google.com/books?id=HmBNFFVIJWIC&dq
Mah, J. W. T., Murray, C., Locke, J., & Carbert, N. (2021). Mindfulness-Enhanced Behavioral Parent Training for Clinic-Referred Families of Children With ADHD: A Randomized Controlled Trial. Journal of attention disorders, 25(12), 1765–1777.  DOI:10.1177/1087054720925882
Makita, K., Yao, A., Shimada, K., Kasaba, R., Fujisawa, T. X., Mizuno, Y., & Tomoda, A. (2023). Neural and behavioral effects of parent training on emotion recognition in mothers rearing children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Brain imaging and behavior, 17(4), 436–449.  DOI:10.1007/s11682-023-00771-9
Newell, C. H. H. L. D., & Olsen, S. F. (2003). Parenting Skills and Social--Communicative Competence in Childhood. In Handbook of communication and social interaction skills (pp. 771-816). Routledge. DOI: 10.4324/9781410607133-28
Pianta, R. C. (1994). Patterns of relationships between children and kindergarten teachers. Journal of School Psychology, 32(1), 15–31. DOI:10.1016/0022-4405(94)90026-4
Ping, Y., Wang, W., Li, Y., & Li, Y. (2022). Fathers’ parenting stress, parenting styles and children’s problem behavior: The mediating role of parental burnout. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues. Advance online publication.  DOI:­10.1007/s12144-022-03667-x
Riany, Y., & Ihsana, A. (2021). Parenting stress, social support, self-compassion, and parenting practices among mothers of children with ASD and ADHD. Psikohumaniora: Jurnal Penelitian Psikologi. 6(1). 47-60. DOI: 10.21580/pjpp.v6i1.6681
Tan, Y., Lyu, R., & Lu, S. (2024). Reducing parenting stress in Chinese parents of children with learning disabilities with a mindful parenting program: A randomized controlled trial. Research in Developmental Disabilities, 151, 104794.‏ DOI:  DOI:10.1016/j.ridd.2024.104794
Xi, J. Y., Zhong, S. R., Zhou, Y. X., Lin, X., & Hao, Y. T. (2023). Effects of family multi-generational relationship on multimorbidity and healthy life expectancy for second generations: insight from the China Health and Retirement Longitudinal Study. BMC geriatrics, 23(1), 100.  DOI:10.1186/s12877-022-03714-z
Yousef, A. M., Sehlo, M. G., & Mohamed, A. E. (2021). The negative psychological impact of COVID-19 pandemic on mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): a cross-section study. Middle East Current Psychiatry, 28(1), 57.  DOI:10.1186/s43045-021-00139-z
مطالعات روان‌شناسی بالینی
دوره 15، شماره 57
دی 1403
صفحه 66-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار