نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه ارومیه

2 معلم

3 هیچ

4 استاد گروه روانشناسی دانشکده ادبیات دانشگاه ارومیه

چکیده

هدف این پژوهش، مقایسه اثر بخشی آموزش شناختی ارتقاء امید و آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کاهش ترس از ارزیابی منفی و رفتارهای ایمن در دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه دارای نشانه های اضطراب اجتماعی بود. روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی (BFNE) لری و پرسش‌نامه رفتارهای ایمن (SPSBS) پینتو-گائو و سالوادور، استفاده شد. سپس کسانی که نمره بالاتر از نقطه برش کسب کرده بودند به عنوان نمونه انتخاب، و به صورت تصادفی در سه گروه، (15 نفرگروه آموزش شناختی ارتقاء امید، 15نفرگروه آموزش مهارت ‌های اجتماعی و 15 نفرگروه کنترل) گمارده شدند. برنامه آموزش شناختی ارتقاء امید و برنامه آموزش مهارت های اجتماعی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای و هفته‌ای یک بار برای گروه‌های آزمایشی اجرا شد و گروه کنترل هیچ کاربندی دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس یک راهه نشان داد که آموزش شناختی ارتقاء امید و آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کاهش ترس از ارزیابی منفی و رفتارهای ایمن دانش آموزان موثر بودند، ولی تفاوت معنی‌داری بین این دو روش آموزشی دیده نشد. با توجه به این یافته پیشنهاد می‌شود برنامه های آموزش شناختی ارتقاء امید و آموزش مهارت‌های اجتماعی به عنوان بخشی از برنامه آموزش ضمن خدمت مشاورین مدارس قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Cognitive Hope Enhancing Training and Social Skills Training on the Reduction Fear of Negative Evaluation and Safe Behavior in Girl Students

نویسندگان [English]

  • farzane mikaeeli manee 1
  • behzad arzhangi 2
  • goldar yarmohammadishorgoli 3
  • Ali Esazadegan 4

1 Associate Professor of Urmia University

2 teacher

3 nothing

4 Professor of the Department of Psychology, Faculty of Literature, Urmia University

چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the effectiveness of cognitive hope enhancing training and social skills training on reducing female high school students’ fear of negative evaluation and safe behavior. This semi-experimental study employed pretest- posttest design with control group. For data collection Leary social phobia safety Behavior scale (SPSBS) and Pinto-Gouveia Salvador Brief fear of Negative Evaluation scale (BFNE) were used. The data were evaluated on the basis of scores located above the cut-off point. then Participants were randomly assigned into three groups (i.e., 15 students received trainings on cognitive hope enhancing, 15 students received trainings on social skills, and 15 students were considered a control group).The experimental groups received cognitive hope enhancing training and social skill training for eight 90-minute sessions hold once a week; while the control group did not receive any training. result Univariate analysis of covariance demonstrated that cognitive hope enhancing training and cognitive social skill training was effective on reducing students’ fear of negative evaluation and safe behavior .However, there was no significant difference between the two kind of training methods. According to the findings of the present piece of research work, it is suggested that the cognitive hope enhancing training and social skills training be offered as in-service trainings of schools counselors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive hope enhancing
  • social skills
  • fear of negative evaluation
  • safe behavior
  • social Anxiety
منابع
ابهر زنجانی، فرناز، توزنده جانی، حسن و امانی، پریسا. (1399). نقش میانجیگرایانه ترس از ارزیابی منفی در رابطه با الگوهای ارتباطی و انگیزش پیشرفت ورزشکاران حرفه‌ای. مجله اصول بهداشت روانی،22(3)، 163-168.
بختیارپور، سعید، حیدری، علیرضا و علی پورخدادادی، شهلا. (1390). ارتباط میان سوگیری توجه و خودکارآمدی عمومی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان زن. زن و فرهنگ، 3(10)، 71-85.
به پژوه، احمد، اکملی، ملیحه، غباری بناب، باقر، پرند، اکرم و سیدنوری، سیده زهرا. (1402). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر عزت‌نفس و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان با مشکلات عاطفی و رفتاری. فصلنامه مطالعات تغییر رفتار.
پروانه، آذر، رسولی، آراس، رشیدی، علیرضا، گل محمدیان، محسن و رستمی نظیر، فاطمه. (1396). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد امید درمانی بر بهزیستی روان شناختی دانش آموزان. فصلنامه علمی پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد واحد بجنورد، 12(51), 1-18.
پورصالح، عطیه، حمید، نجمه و داوودی، ایران. (1399). اثربخشی آموزش ذهن شفقت ورز بر علائم اختلال اضطراب اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانشجویان دختر دارای اختلال اضطراب اجتماعی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار) )، 14(56)، 83-94.
حسن‌زاده، مهرداد، مولوی، پرویز، آذرکلاه، آنیتا و پورعبدل، سعید. (1398).  اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص. در: دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی، 1398/08/22، دانشگاه محقق اردبیلی.
حواسی، زینب. (1396). تأثیر آموزش شناختی ارتقاء امید بر کاهش اهمال‌کاری و خودناتوان سازی تحصیلی دانش آموزان شهرستان دلفان، سومین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در علوم تربیتی، روانشناسی و آسیب‌های اجتماعی، تهران.
دمرچلی، نسیم، کاکاوند، علیرضا و جلالی، محمدرضا. (1396). نقش واسطه‌ای ترس از ارزیابی مثبت و منفی در ارتباط اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن در ارتباط اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن. روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 13(51)، 271-284.
رباط میلی، سمیه و کریمی، مینا. (1397). نقش پیش‌بینی کنندگیِ باورهای فراشناختی، ذهن آگاهی و ترس از ارزیابی منفی در اضطراب اجتماعی نوجوانان. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 8(31)، 51-68.
رضایی، محسن، فرهادی، علی و گودرزی، کوروش. (1399). مقایسه اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی و گروه‌درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش بر عزت‌نفس و اختلال هراس اجتماعی کارمندان. یافته، 22(3 (پیاپی 85))، 23-33.
زرگر، یداله، به ساک نژاد، سودابه، اخلاقی جامی، لیلی و زمستانی، مهدی. (1393). مقایسه تأثیر آموزش گروهی مهارت اجتماعی و گروه‌درمانی شناختی - رفتاری در کاهش اضطراب اجتماعی دانشجویان. مجله مطالعات علوم پزشکی (مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه)، 25(3)، 172-181.
طاولی، آزاده، الهیاری، عباسعلی، آزاد فلاح، پرویز و فتحی آشتیانی، علی. (1400). مقایسه اثربخشی درمان بین فردی و درمان شناختی- رفتاری بر کاهش توجه متمرکز بر خود و ترس از ارزیابی منفی در اختلال اضطراب اجتماعی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 11(42), 23-50.
کیانی، جمیله، حاجیونی، علیرضا، قلی زاده، فاطمه و عباسی، فرهاد. (1398). اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری و امید درمانی بر کیفیت زندگی، امید به زندگی و تاب‌آوری بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 27(4)، 1482-1495.
گل‌محمدی، کریم، شعیری، محمدرضا، اصغری مقدم، محمدعلی وظهرابی، شیما. (1399). اثربخشی تکنیک «آموزش تمرکز بر تکلیف» بر کاهش ترس از ارزیابی منفی افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی. روانشناسی بالینی و شخصیت، 15(1), 7-15.
محبوبی، طاهر. (1398). اثربخشی آموزش شناختی ارتقاء امید برآشفتگی روان‌شناختی دانشجویان دانشگاه پیام نور. شناخت اجتماعی، 8(1 (پیاپی 15))، 51-64.
موسوی، ستاره. (1399). تأثیر برنامه‌های درسی معنوی بر آموزش مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان. پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی، 2(4)، 33-62.
مصلح، سیدقاسم، بدری گرگری، رحیم و نعمتی، شهروز. (1398). اثربخشی آموزش شناختی ارتقاء امید بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان پسران دانش‌آموز قلدر. مطالعات روان‌شناختی، 15(3)، 7-22.
نوروزی، مرسده، میکاییلی منیع، فرزانه و عیسی زادگان، علی. (1395). شیوع شناسی اختلال اضطراب اجتماعی در دانشجویان دانشگاه ارومیه. مجله مطالعات علوم پزشکی (مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه)، 27(2)، 155-166.
نظری، زهرا و مطهری، فرزانه. (1401). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر، حرمت خود و پایگاه مهارگری دانش آموزان نابینا ۱۲ الی ۱۵ ساله، سیزدهمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران.
هاشمی زاده نهی، نرگس، جاجرمی، محمود و مهدیان، حسین. (1399). اثربخشی امید درمانی گروهی بر تعلل ورزی تحصیلی و خودتنظیمی در یادگیری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه. مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(39)، 77-102.